Faruk Erdem / Sabah
Asgari ücretin brüt 2 bin 558 lira, net 2 bin 20 lira olarak belirlenmesi, işsizlik ödeneğinden, kıdem tazminatına, genel sağlık sigortası priminden, 65 yaş aylığına kadar birçok kalemi etkiliyor. Kıdem tazminatı, çalışılan yılla son brüt ücretin çarpılması sonucu bulunduğu için 2019'daki tazminatlar yeni ücret üzerinden hesaplanacak. Buna göre de asgari ücretle çalışan 7 milyon vatandaşın kıdem tazminatı binlerce lira artacak.
Örneğin 10 yıldır çalışan bir asgari ücretli işçinin kıdem tazminatı 2018'de 20.295 lira olurken bu rakam 2019'da 25.584 liraya çıkacak. Böylece çalışan 5 bin 289 lira daha fazla para alacak.
TAVANA YÜZDE 11 ZAM
Kıdem tazminatıyla ilgili ikinci artış ise tavan miktarında gerçekleşecek. Ocak ayında yapılacak memur zammıyla orantılı olarak da yükselecek. Memurun zammı memur maaş katsayısını artıracağı için bu da kıdem tazminatı tavanını yükselecek. Memur maaş artışı ocak ayında yüzde 4 olacak. ayrıca enflasyon farkı da verilecek. 5 aylık enflasyona göre yüzde 7.14 oranında fark kesinleşti. Buna göre yüzde 11.14'lük bir artış söz konusu olacak.
Şu anda uygulanan kıdem tazminatı tavanı 5.434 lira 42 kuruş. Yani bir çalışanın maaşı ne olursa olsun bunun üzerinde bir ücretle kıdem tazminatı hesaplanamıyor. Bu rakam 2019 yılı Ocak ayı itibariyle yaklaşık yüzde 11 artacak ve 6 bin lira 32 lirayı bulacak. Böylece yüksek ücret alanların da kıdem tazminatları yüzde 11 zamlanmış olacak.
65 YAŞ AYLIĞI DA YÜKSELİŞTE
Yeni asgari ücrete göre, 2019'da en düşük işsizlik ödeneği bin 15 lira, tavan ödenek 2 bin 31 lira olarak uygulanacak. Kamuoyunda 65 yaş aylığı olarak bilinen yaşlılık maaşı ödemeleri de yeni asgari ücret rakamından etkileniyor. Eşlerin gelirlerinin dikkate alındığı bu ödeme hesaplamasında, 65 yaş üstü kişi ile eşinin gelirler toplamının AGİ hariç net asgari ücretin üçte birinden az olması gerekiyor. 2019 yılı için bu sınır kişi başına 609 liraya yükseldi. Kişi ve eşinin geliri toplamda bin 219 lirayı aşmaması durumunda eşlere 65 yaş aylığı ödenecek.
TAZMİNAT NASIL HESAPLANIYOR?
Kıdem tazminatı aynı işyerinde en az 1 yıl çalışanlara ödeniyor. Tazminat hesaplanırken son brüt ücret dikkate alınıyor. Çalışılan yıl ve gün sayısına göre her yıl için bir brüt maaş olmak üzere hesaplama yapılıyor. Bu ücretten sadece damga vergisi kesiliyor. Düzenli olarak ve nakit olarak ödenen paralar da brüt ücrete ekleniyor. Tazminat için kendi istek ve kusuru dışında (Evlilik, emeklilik, askerlik 3.600 gün gibi istisnalar hariç) çıkartılmış olmak gerekiyor.
