Uyanma ya da nadiren uykuya dalma sırasında gelişen bu tablo, iş stresi yüzünden çalışan kesimde, özellikle de vardiyalı çalışanlarda daha sık ortaya çıkıyor.
Halk arasında “karabasan” olarak bilinen durum aslında tıbbi olarak tanımlanmış bir uyku bozukluğu çeşidi. Uyku felci ya da “karabasan”, uyanma ya da nadiren uykuya dalma sırasında gelişen, bedenin geçici olarak hareket edememesi yani felç olması durumuna deniyor. Ailesinde uyurgezerlik, gece terörü gibi uyku bozukluğu olanlarda ve çalışanlarda daha sık görülen karabasan hakkında bilgi veren Psikiyatri Uzmanı Dr. Aylin Aksoy Çoban, “Çalışanlar iş stresi yüzünden daha sık karabasan yaşıyorlar. Bunun en önemli tetikleyici nedeni ise uyku düzensizliğidir. Uyku düzeni bozuk olanlarda, vardiyalı çalışanlarda, depresyon hastalarında, bazı ilaçları kullananlarda daha sık görülüyor” diyor. Karabasan hakkında merak edilen soruları yanıtlayan Dr. Aylin Aksoy Çoban, şu bilgileri veriyor.
Karabasan olarak bilinen uyku felci nasıl oluşuyor?
Bunu anlayabilmek için uyku fizyolojini bilmek gerekiyor. Uykuya dalma ve uykuyu sürdürme sırasında beyinde bazı fizyolojik değişiklikler meydana geliyor. Düz bir çizgiden ziyade sarmallar halinde devam eden bir uyku süreci oluşuyor. Her bir sarmal yaklaşık 90 dakika sürüyor. Biri biterken diğeri başlıyor. Her bir sarmal REM ve Non-REM uykularından oluşuyor.
Uyku felci, REM uykusu sırasında ortaya çıkıyor. Beyin uyurken vücut kasları da uykudadır. Uyuyan bir insanın kolunu kaldırıp bıraktığınızda kolu düşer çünkü kaslar aslında felç konumundadır. REM uykusu sırasında beyin bazen birden uyanıyır, ancak bu uyanma kaslarda olmaz. Kaslar felç durumunda kalır ve beynin uyanıklığına eşlik edemez. Uyanan kişi sanki vücudunun üzerinde biri oturmuş ya da ağırlık çökmüş gibi hisseder. Aslında o anda olan durum kişinin kaslarını kıpırdatamaması sonucu hissettiği felç durumudur. Beyni uyanan kişi bedeni ve kasları tam olarak uyanmadığından hareket edemez, konuşamaz. Çoğu zaman bunu yaşayan kişiler korku ve endişeye kapılırlar. Uyku felci birkaç saniye veya birkaç dakika sürebilir. Çok uç durumlarda, 4-5 saat sürdüğü de bilinmektedir. Uyku felcine bazen halüsinasyonlar da eşlik edebilir. Bu halüsinasyonlar işitsel, dokunsal veya görsel olabilir. Bunlar da kısa sürebilir.
Uyku felcinin nedenleri nelerdir?
Kaslardaki bu geçici felç durumu aslında koruyucudur,çünkü REM uykusunda rüya görürüz. Rüyada koşarız, zıplarız ve bazen uçarız. Rüya sırasında yaptığımız hareketleri gerçekte de yapmamamız için kaslarımızda geçici felç durumu meydana gelir. Bu sayede rüyada koşarken koşma hareketini yapmamış oluruz. Bu sırada beynin uyumaya devam etmesi gerekirken bir anda uyanır. Bu geçici felç durumunu hasta bilincinde yaşar. Nedeni tam olarak açıklanmamıştır, ancak diğer uyku bozukluklarını yaşayan kişilerde sık görülür. Değişik çalışmalar çoğu insanın başka bir uyku patolojisi yaşamadığı halde hayatlarında en az bir kez uyku felci yaşadığını göstermektedir. Bazı çalışmalarda değişik faktörler suçlanmıştır. Örneğin; sırtüstü yatmak, düzensiz uyku saatleri, aşırı stres, bazı ilaç tedavileri (alerji ilaçları ve bazen uyku amaçlı alınan ilaçlar), uyku öncesi açlık.
Çocuklar ve gençler de karabasan görür mü?
Evet görürler. Dört yaşında başlayabilir. Bazen bir iki kez olup biter ancak bazı durumlarda sürekli tekrarlayan bir durum haline gelebilir.
Uyunacak ortam önemli midir? Yemek düzeni, yediklerimiz uykumuzun kalitesini ve uyku felcini nasıl etkiler?
Uyku ortamının düzeninde dikkat edilmesi gereken en önemli husus ortamın ışıksız olmasıdır. Işıkla uyumak uykunun kalitesini azaltan bir unsurdur. Işık açık uyumak, fazla ışık veren gece lambası kullanmak uykunun derinliğini etkiler, düşünülenin aksine karabasan ya da diğer uyku bozukluklarının ortaya çıkmasına nenden olur. Yatmadan kısa süre önce yenilen yemek, atıştırmak uyku kalitesini bozacaktır. Mide doluyken yatar pozisyona geçmek reflü riskini de artırır. Bu nedenle uyku zamanına yakın yemek yememek gerekir. Uyku saati ile yemek saati arasında en az iki saat olmalıdır.
Günde kaç saat uyumalıyız? Düzenli uykunun karabasan tedavisindeki önemi nedir?
Günde en az 7-8 saat uyunmalıdır. Daha az süre uyuyup yettiğini iletenler olur, ancak baktığınızda az uyuyanlarda karabasan sıklığı daha fazladır. Düzenli uyku karabasan tedavisinin en önemli ayağıdır. Düzenli uyku kişinin derin uyku kalitesine yansır ve ani uyanmaların önüne geçer. Aynı saatlerde yatıp benzer saatte uyanmak uyku bozukluklarının görülme sıklığını azaltır. Düzenli yatış kalkış saatleri derin uyku kalitesi açısından da önemlidir. Bu nedenle uykuyu belli düzende uyumak önemlidir.
Uyku felci için doktora başvurulduğunda nasıl bir yol izlenir? Hangi tetkikler yapılır?
Ailede öykü varsa, başka uyku bozuklukları eşlik ediyorsa ya da uyku sırasında apne dediğimiz soluk alıp vermenin durması da gözleniyorsa, kişi uyku laboratuarına yönlendirilerek uyku EEG’si ile izlenir. Beyin dalgaları ve uyku bozukluğu çeşidi belirlenir. Tek bir uyku bozukluğu çeşidi varsa buna gerek kalmadan sadece ilaç tedavisi ile uyku düzenlenir. Depresyon gibi psikiyatrik hastalıklar da uyku bozukluklarını tetikler. Yapılacak psikiyatrik muayene sonucunda düzenlenecek antidepresan tedavi ve uyku düzenleyici tedavi bu sorunu tamamen ortadan kaldırır. Altta yatan psikopatoloji ilaçla düzenlenmeden yapılacak terapi her zaman yeterli olmayabilir. Kişinin yaşamındaki çatışmaları terapi ile çözümlemek iyi bir destekleyici durumdur ancak bu fiziksel problemin tedavisinde her zaman yeterli olmayabilir.
Uyku felci tedavisinde ne tür ilaçlar kullanılır? Hastanın ilaca kendi kendine başlaması doğru mu?
Uykuya geçişi sağlayan, REM-Non-REM döngüsünü bozmayan, derin uyku kalitesini artıran ilaçlar tedavide kullanılır. Bu ilaçları arkadaş yorumu ya da tavsiyesi ile başlamak kesinlikle doğru bir tutum değildir. İlaçların etkileri ya da yan etkileri çok subjektiftir. Kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu nedenle hiçbir ilaç doktor tavsiyesi ya da doktor kontrolü dışında kullanılmamalıdır. Antidepresanlar tek başına uyku bozukluklarının tedavisinde yer almazlar ancak altta yatan depresyonu tedavi ettiklerinden uyku bozukluğunu giderirler.
Uyku felci hangi sıklıkta görülebilir? Üst üste görülebilir mi? Hasta sonrasında neler yaşarsa doktor yardımı alınmalı?
Stresli yaşam koşullarında birkaç gecede bir tekrarlayabilir. Nadiren de olsa bu durumu her gece yaşayan kişiler de olmaktadır. Aynı gecede birkaç kez bile yaşanabilir. Etkisi saatler sürebilir. Bu sıklıkta yaşanan uyku felci yaşam kalitesini bozduğundan hemen doktora başvurulmalıdır. Ayrıca eşlik eden halüsinasyonlar varsa muhakkak yardım alınmalıdır.
İş stresi uyku felcine davetiye çıkarıyor
![İş stresi uyku felcine davetiye çıkarıyor](https://www.saglikaktuel.com/d/news/3537.jpg)
Halk arasında ‘karabasan’ olarak bilinen durum tıbbi olarak tanımlanmış bir uyku bozukluğu çeşidi.
![](https://www.saglikaktuel.com/d/other/uyari.png)
Kaynak: ![Haber Kaynağı](https://www.saglikaktuel.com/d/news_source/18.jpg)
![Haber Kaynağı](https://www.saglikaktuel.com/d/news_source/18.jpg)
Bu haber toplam 4173 defa okunmuştur
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Bu habere henüz yorum eklenmemiştir.
SON EKLENEN GALERİLER
Diğer Haberler
![Eütf Ruh Sağlığı Ve Hastalıkları Anabilim Dalında Hastalar Sanatla Rehabilite Ediliyor](https://www.saglikaktuel.com/d/news_t/51731.jpg)
![Antidepresan Bitkilerine Dikkat](https://www.saglikaktuel.com/d/news_t/49342.jpg)
![Balıkesir’de Gençlere Psikolojik Destek](https://www.saglikaktuel.com/d/news_t/48060.jpg)
![Yahşihan'da ruh sağlığına yönelik eğitim ve etkinlikler düzenlendi](https://www.saglikaktuel.com/d/news_t/47941.jpg)
- 18:58 - Erzurum'da sağlık çalışanları Gazze için "sessiz yürüyüş" yaptı
- 18:58 - Sağlık Bakanı Memişoğlu, KKTC Sağlık Bakanı Hakan Dinçyürek ile görüştü
- 17:53 - BM'den UAD danışma görüşünün ardından "iki devletli çözüm" vurgusu
- 17:23 - Van'da ambulans helikopter 12 yaşındaki hasta için havalandı
- 17:03 - Gazze'deki Aksa Şehitleri Hastanesi: Yakıt ve tıbbi malzeme kıtlığı yaralıların hayatını tehdit ediyor
- 16:23 - Yaz Mevsiminde Sağlıklı Olduğuna İnanılan Bu Besinlere Dikkat
- 13:58 - Skolyoz Hastalarının Tedavi Sürecine Yenilik Getiren Projeye Tübitak’tan Yatırım Desteği
- 13:23 - Kızılay Gönüllülerine Hayat Kurtaran Eğitim
- 12:53 - DSÖ, Han Yunus ve Deyr el-Belah'ta tip iki çocuk felci virüsü görüldüğünü belirtti
- 12:43 - Sahil Güvenlikten Gezi Teknesinde Rahatsızlanan Vatandaşa Tıbbi Tahliye
- 11:53 - Asker eğlencesinde tüfekle yaralanan genç doku nakliyle yeniden yürümeye başladı
- 10:48 - Gazze'de İsrail saldırısına ölen 9 aylık hamile kadının karnındaki bebek kurtarıldı
- 09:43 - Özel İmperial Hastanesi 17. Yılını Kutlamanın Gururunu Yaşıyor
- 09:23 - Böcek, Sinek Isırığı Deyip Geçmeyin
- 08:58 - Diyetisyenden Kavurucu Sıcaklarda Sıvı Kaybına Karşı 2 Buçuk Litre Su Tüketilmeli Uyarısı
- 19:48 - ABD'de küresel yazılım sorunu nedeniyle bazı hizmetlerde aksama yaşandı
- 18:28 - Türk Toraks Derneğinden orman yangınlarına ilişkin açıklama:
- 17:33 - Nijerya'da yetersiz beslenmeye bağlı sağlık sorunları yüzde 40 arttı
- 17:13 - Türk beyin ve sinir cerrahlarından 77'nci yıl kutlaması:
- 16:58 - Hatay'da depremlerde hasar gören hastanenin yıkım çalışmalarına başlandı
- 16:53 - Maseter Botoks Tedavisi Yüzleri Güldürüyor
- 16:53 - Çankırı kaya tuzu haloterapi uygulamasıyla hastalıklara şifa oluyor
- 16:38 - ’Havuz Suları El Ayak Ağız Hastalığını Bulaştırabilir’
- 15:54 - Aksaray Belediyesi Zabıta Ekipleri Fırınları Denetliyor
- 14:53 - Hava Ambulansı 4 Aylık Yiğit İçin Havalandı
- 14:48 - Uzmanı Uyardı: Sıcak Havalar Hastanelerde Artışa Neden Oldu
- 14:48 - Bangladeş’teki Öğrenci Protestolarında Can Kaybı 50’ye Yükseldi
- 14:43 - Ortaca’da Gıda Güvenliği Denetimleri Artıyor
- 14:38 - Erzurum’da 229 İşletmeye Denetim
- 14:33 - Bursa'da çöp evde bakımsız bulunan çocukla ilgili davanın gerekçeli kararı açıklandı
- 13:48 - Fatma-alparslan Erdirençelebi Aile Sağlığı Merkezi’nin Resmi Açılışı Yapıldı
- 13:48 - ‘Endoskopik Bel Fıtığı Ameliyatı İle Aynı Gün Taburcu Olunabilir’
- 13:28 - Keban'da Türk Kızılay'ın kan bağışı kampanyasına destek
- 13:03 - Mskü Diş Hekimliği Fakültesi İle Diş Hekimleri Odası Arasında İş Birliği Protokolü
- 13:03 - İngiltere'de uçak ve tren seferleriyle hasta kayıt sistemleri küresel kesintiden etkilendi
- 12:43 - Filistinli doktor, yurt dışından gelen iş tekliflerine rağmen Gazze'de hizmet vermeyi seçti
- 12:23 - Eczacılardan "sahte güneş kremi" uyarısı
- 12:13 - Çocuk Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Bahtiyar Mehti’den Ailelere Uyarı
- 12:13 - Kamburundan kurtulan zorbalık mağduru çocuk eğitimine devam edip doktor olmak istiyor
- 12:13 - Küresel iletişim kesintisi sebebiyle Hollanda'da ulaşım, sağlık ve bankacılık sistemlerinde aksaklık yaşanıyor
EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ
Pandemi Hastaneleri konulu duyuru
Elektif İşlemlerin Ertelenmesi ve Diğer Alınacak Tedbirler konulu duyuru
3 Mart 2020 Değişiklik Tebliğleri İşlenmiş Güncel 2013 SUT (SGK)
Sağlık Uygulama Tebliği EK-2/C değişen maddeler ve fiyat ve artış oranları-03.03.2020
Sağlık Uygulama Tebliği EK-2/B değişen maddeler ve fiyat ve artış oranları-03.03.2020
Sağlık personeli dinlenme odalarında düzenleme yapılması hakkında duyuru
14 soruda Koronavirüs hakkında kendinizi test edin...
Asgari Ücret net 2 bin 800 TL DİSK duyurdu AGİ de bakın ne kadar olacak
Gilaburu meyvesi kanserden koruyor
Endonezya’daki deprem: Ölü sayısı bin 203'e yükseldi
12345678
DSÖ, Han Yunus ve Deyr el-Belah'ta tip iki çocuk felci virüsü görüldüğünü belirtti
Van'da ambulans helikopter 12 yaşındaki hasta için havalandı
Gazze'deki Aksa Şehitleri Hastanesi: Yakıt ve tıbbi malzeme kıtlığı yaralıların hayatını tehdit ediyor
BM'den UAD danışma görüşünün ardından "iki devletli çözüm" vurgusu
Tüm Hakları Saklıdır © 2006 Sağlık Aktüel | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.
Tel : (0216) 606 17 18 - (0224) 334 1 335 | Faks : (0216) 606 17 19 | Haber Yazılımı: CM Bilişim
Tel : (0216) 606 17 18 - (0224) 334 1 335 | Faks : (0216) 606 17 19 | Haber Yazılımı: CM Bilişim