ALİ HAKAN DER - İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda değişiklik öngören kanun tasarısı, Meclis'teki alt komisyondan maden işverenlerine yönelik yaptırımlarda esneklik de içeren değişikliklerle geçti. Madenlerdeki ölümlü kazalarda işverene verilecek 2 yıl kamu ihalelerinden yasaklama yaptırımı, işverenin kusuru oranında "2 yıla kadar" olarak değiştirildi.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler alt komisyonundan bazı değişikliklerle geçti.
Buna göre, iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının acil durdurmayı gerektiren veya yakın ve hayati tehlike arz eden durumlarla ilgili tedbirleri almayan işverenle ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na bildirim yapması üzerine işine son verilmesi halinde hak kazanacağı tazminat miktarı "bir yıllık sözleşme ücreti" olarak belirginleştirildi.
İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının, mahkeme kararıyla haksız bildirimde bulunduğunun saptanması halinde belgesi 6 ay süreyle askıya alınacak. Bakanlığa yapılan bildirimler hakkında iş yerinde çalışanlar da bilgilendirilecek.
Tasarıda haklı fesih koşulu olarak gösterilen çalışanların yükümlülükleri de tanımlandı. Buna göre, çalışanların kişisel koruyucu donanım kullanmaması, makine ve teçhizatın koruyucusunu etkisiz hale getirmesi, güvenlik kurallarına uymamasından dolayı 3 kez yazılı olarak uyarılması işverene haklı fesih hakkı doğuracak.
Madenlerdeki ölümlü kazalarda işverenin kusurunun mahkeme kararıyla tespit edilmesi halinde işverene verilecek 2 yıl kamu ihalelerinden yasaklama yaptırımı esnetildi. Alt komisyonda yapılan değişikliğe göre ölümlü iş kazası meydana gelen maden iş yerlerinde kusuru yargı kararıyla tespit edilen işveren, kusuru oranında 2 yıla kadar kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanacak.
İşin durdurulmasını gerektiren hallerde uygulanacak idari para cezaları alt komisyonda değiştirildi.
- Para cezaları
İş sağlığı ve güvenliği eğitimi vermeyen işverene, her aykırılık için ayrı ayrı çalışan başına 500 lira, işin durdurulması nedeniyle işsiz kalanlara ücretlerini ödeme veya başka iş verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverene ihlale uğrayan her çalışan için aykırılığın devam ettiği her ay için 1000 lira, çalışanlarına standartlara uygun ve CE belgeli kişisel koruyucu donanım temin etmeyen işverenlere çalışan başına 500 lira, yer altı maden işletmelerinde çalışanların bulundukları yeri ve giriş çıkışlarını gösteren takip sistemini kurmayan işverenlere çalışan başına 500 lira para cezası verilecek.
Para cezaları çalışan sayısı ile iş yerinin tehlike sınıfına göre yüzde 100'e kadar artırılacak. İşin durdurulması halinde, durdurmaya sebep olan fiilden dolayı idari para cezası uygulanmayacak.
İş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi görevlendirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenlere, idari para cezası uygulanmaması için tanınan süre 3 aydan 6 aya çıkarılırken, geriye dönük idari para cezası uygulanması hükmü tasarı metninden çıkarıldı.
- Görevden alınan yöneticilere yeni kadro
Tasarıya eklenen yeni bir maddeyle İş Kanunu ile TSK Personel Kanunu hariç olmak üzere, tabi oldukları personel kanununa bakılmaksızın Başbakanlık, bakanlıklar ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların yönetici kadrolarında bulunan personelin görevden alındığında veya görev süresi sona erdiğinde atanacakları kadroların belirlenmesi amacıyla, yapılacak atamalar için uygun boş kadro bulunmaması halinde, bunların atamalarına ilişkin olarak Başbakanlık Merkez Müşavirliği kadroları ihdas edildi. Bu şekilde ihdas edilen kadrolar boşalması halinde, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılacak.
Tasarıda ölümlü ya da sürekli iş görmezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelen iş yerleri için işsizlik sigortası işveren payı teşviğinden tekrar yararlanabilmesini öngören düzenleme de yapıldı. Çok tehlikeli sınıfında olan ve 10'dan fazla çalışanı bulunan iş yerlerinde 3 yıl içerisinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmezse, çalışanların işsizlik sigortası işveren payı bir sonraki takvim yılından geçerli olmak üzere 3 yıl süreyle yüzde 1 olarak alınacak. Ölümlü veya sürekli iş görmezlikle sonuçlanan iş kazası sonucu teşviği kesilen işveren, gerekli şartları sağlaması ve talepte bulunması durumunda teşvikten yeniden yararlanabilecek.
- Ermenek ve Soma'daki maden kazaları
Ermenek'te su baskını meydana gelen madende sigortalı olanlarla hayatını kaybedenlerin hak sahiplerine brüt asgari ücret tutarı yerine brüt asgari ücretin iki katı 6 ay süreyle İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödenecek.
Kazanın meydana geldiği yerde faaliyetteki kapalı madenlerde çalışan sigortalılara işverenin başka bir iş verip vermediğine bakılmaksızın, ödenmeyen net ücretleri, iş yerlerinin kapalı olduğu dönemle sınırlı olmak, düzenlemenin yayımını takip eden aydan başlamak ve 3 ayı geçmemek üzere İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödenecek. Ödemeler yasal faiz uygulanmak suretiyle işverenden tahsil edilecek.
Gece çalışmalarının 7,5 saati geçemeyeceğine ilişkin yasal hükme, sanayiden sayılmayan işler açısından istisna getiriliyor. Sanayiden sayılmayan iş yerlerinde işçiler, yazılı onayının alınması şartıyla, 7,5 saatten daha fazla çalıştırılabilecek.
Soma'daki maden faciasıyla Ermenek'teki maden kazasında hayatını kaybedenlere tanınan haklar, iki maden kazasının meydana geldiği tarihler arasındaki diğer kazalarda yaşamını yitirenlere de tanınacak.
Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilen yönetmelik, tebliğ ve diğer düzenleyici işlemlerin Anayasaya, kanunlara, genel hukuk kurallarına, kalkınma plan ve programları ile Hükümet Programına uygunluğu açısından incelenmesinin Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilmesini öngören düzenleme Anayasa'ya aykırı olacağı gerekçesiyle tasarı metninden çıkarıldı.
