OKAN GÜRAY BÜLBÜL
Memurların 'hizmet birleştirmesi' bilinenin aksine, emeklilik zamanı gelmeden yapılmalı. Bu işlemi geç yapan memur, emekliliği geldiğinde düşük aylık riskiyle karşı karşıya kalır.
1 Ekim 2008 öncesi, daha önceki döneme ait sigortalılık statüleri farklı olanlar, hizmetlerini birleştirmek için bazı işlemler yapıyorlardı. Memurların hizmet birleştirilmesi işlemi için bilinenin aksine ellerini çabuk tutmaları gerekiyor. Aksi takdirde daha düşük emekli aylığı alma riskleri var.
BİRLEŞTİRME NE DEMEK?
Memuriyete başlamadan önce veya memuriyet arasında 4/a'lı veya 4/b'li olarak geçen sürelerin birleştirilmesine 'hizmet birleştirilmesi' deniyor. Bu işlemin memurun görev yaptığı kamu idarelerince yapılması gerek. Kamu idaresi, sosyal güvenlik il müdürlüğünden bilgileri alıp bu işlemi yapmalı.
AMA BU YANLIŞA DÜŞMEYİN
Ancak hizmet birleştirilmesiyle ilgili yanlış bir algı var. Kamu idarelerindeki görevli memurlar, sıklıkla bu işlemin emekli olmadan önce yapılması gerektiğini söylüyorlar. Halbuki bu işlem emekli olmadan ne kadar önce yapılırsa, memur için o kadar iyi. Aksi durumda memurun daha önceki hizmeti emekli aylığına esas derece ve kademesini yükseltecek olsa bile bu fırsat kaçırılıyor.
ÖNCEDEN YAPILMALI
Çünkü bu süreler emekliliğe esas aylıkların tespit edilmesinde değerlendiriliyor. Memur olmadan önceki hizmet, emekli aylığını artırabilecek nitelikteki olsa bile birleştirme işlemi emeklilikten önce yapılmazsa emekli aylığını artırmıyor.
SGK'NIN DA KAYBI OLUYOR
Diğer yandan memurun emekli keseneğine esas aylığının düşük olması, düşükten prim ödenmesine neden olduğu için SGK'nın da prim kaybı söz konusu oluyor. Dolayısıyla ilk kez 1 Ekim 2008 tarihinden önce memuriyete başlayan kişiler eğer hizmet birleştirmesi yapacaklarsa bu işlemi bir an önce yapmalılar. Aksi takdirde daha yüksek emekli aylığı alabilecek olmalarına rağmen bu haklarını kaybedebilirler.
2008 yılı sonrasını etkilemez
Konuyla ilgili düzenlemeyi içeren madde 1 Ekim 2008 tarihi itibarıyla yürürlükten kaldırıldı. Dolayısıyla ilk kez 1 Ekim 2008 tarihinden sonra memuriyete başlayan kişi hizmet birleştirmesi yapsa bile bu süre, emekli aylığını artırmaz. Bu durumdaki bir kişi hizmet birleştirmesi yaptığında bu süreler yalnızca toplam hizmet süresini artırır.
Memurun yurtdışı hizmetleri
4/c'Lİ memur olarak çalışanın ikili sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan bir ülkede geçen hizmetlerini birleştirmesi mümkün. Bu durumda sözleşmeli ülkeler ile iletişime geçilerek bu süreler emeklilikte geçerli hizmet sürelerine eklenir. Ancak Türkiye ile ikili sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan bir ülkede geçen hizmetlerin memuriyet süresi ile birleştirilmesi mümkün değildir. Bu durumdaki kişiler ancak talepte bulunurlarsa bu süreleri 3201 sayılı Kanun çerçevesinde borçlanma hakkına sahip olur.
Süreyi geriye çeker mi?
Hizmet birleşmesini şöyle örnekleyelim:
4 yıllık fakülte mezunu 15 Kasım 2007'de memuriyete başlar. Göreve başlamadan önce 4/a'lı 1.170 gün sigortalıdır. Kişinin esas aylığı için terfi tarihi, bu süre kadar geriye gider. Memurluktan önce 3 yıl, 3 ay sigortalı olan bu kişinin emekliliğe esas aylığı için terfi tarihi 15.08.2004 olarak hesaplanır.
Hangi süreler maaşı artırır?
Memurluk öncesi hizmetler, bazı koşullarda sadece emekli aylığını değil, çalışılan dönemdeki aylığı da artırabilir;
- Teknik memurların, teknik hizmetlerde diğer işyerlerinde geçirdikleri sürelerin tamamı ve sağlıkta görevli memurların sağlıkta diğer işyerlerinde geçirdikleri sürelerin tamamı.
- Avukat memurların dışarıda avukat olarak geçirdikleri sürelerin dörtte üçü ve gazeteci memurların diğer işyerlerinde gazeteci geçirdikleri sürelerin dörtte üçü.
- Özel okulda öğretmenlik yaptıktan sonra Milli Eğitim'e başlayanların özel okul sürelerinin üçte ikisi dikkate alınır. Memurlukta yaptığı işle memurluk öncesi geçirdiği hizmet süresinin benzer olması halinde memur hem çalışırken, hem emekli olurken yüksek aylık alır.
