Hizmet Alımlarının Tanımı ve Konusuna Göre Çalıştırılacak İşçi Sayısı Oranı

T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU
Mali Hizmetler Kurum Başkan Yardımcılığı

Kamu Hastaneleri Birlikleri ve bağlı sağlık tesisleri (Bundan sonra Birlik olarak ifade edilecektir.) bilindiği üzere döner sermaye kaynaklarından yapacakları hizmet alımları kapsamında çalıştırabilecekleri azami işçi sayısını; İşçi Sayısı Tespit Sistemi üzerinden ve Kurumumuzdan alınan izinler doğrultusunda belirlemektedirler. Tespit edilen azami sayıyı ve alınan izin sayısını geçmemek üzere Birlikler ihtiyaç duyulan hizmet alanlarında kendi belirledikleri sayıda işçiyi hizmet alımı kapsamında çalıştırmaktadırlar.

Diğer taraftan 11/09/2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 6552 sayılı Kanun ile gerek iş mevzuatında gerekse ihale mevzuatında bir takım değişiklik ve düzenlemeler yapılmıştır. Söz konusu düzenlemelerden biride 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na eklenen Ek-8 inci maddedir. Söz konusu madde de;  "........... 62 nci maddenin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca  yapılan  personel   çalıştırılmasına   dayalı   hizmet   alımı   ihaleleri   çerçevesinde çalıştırılan personel, ihale ve sözleşme konusu iş dışında başka bir işte çalıştırılamaz ve görevlendirilemez...... " hükmü getirilmiş ve aksine hareket edenler hakkında çeşitli yaptırımlar öngörülmüştür.

Alınan geri bildirimler sonrasında Kurumumuzca yapılan değerlendirmelerde; Birliklerimizin söz konusu düzenlemeye riayet ettikleri, bu bağlamda hizmet alımının konusuna göre ihalelerini çeşitlendirdikleri görülmüştür. Bazı sağlık tesislerimizde ihale ve sözleşmede belirtilmeyen ancak ihtiyaç duyulan bazı hizmetlerin yerine getirilmesinde sıkıntılar yaşandığı, çalışan işçilerin haklı olarak ihale konusu iş dışında kalan bu hizmetlerde çalışmak istemedikleri gözlemlenmiştir.

İlgili düzenlemeye uygun hareket etmek ve zamanla ihtiyaç duyulan hizmetlerin yerine getirilmesinde sıkıntıların yaşanmaması için Birlikler tarafından bundan sonra yapılacak hizmet alım ihalelerinde aşağıda açıklandığı şekilde hareket edilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

A- Hizmet Alımının Tanımı/Konusu

Yukarıda da zikredildiği üzere ilgili düzenlemeye uygun hareket etmek amacıyla ihalelerin çeşitlendirilmesi yerine; hizmet ihtiyaçlarının ana başlıkta birleştirilerek daha geniş kapsamlı bir ihale tanımı/konusu yapılmasının ve oluşturulacak ihale dokümanlarında ayrıntılara yer verilerek işçilerin ihale dokümanında tanımlanan işlerde çalıştırılabileceklerinin belirtilmesinin daha uygun olacağı düşünülmektedir.

Bu düşünceden hareketle; bundan sonra Birliklerce yapılacak hizmet alım ihalelerinin konuları mümkün olduğu ölçüde aşağıda belirtilen ana başlıklarda tanımlanacak ve tanımda belirtilen tüm hizmetlerin ayrıntısına ihale dokümanlarında yer verilecektir. Ayrıca ülke genelinde uygulama birliği oluşturulması amacıyla Birliklerimizce konu hakkında gerekli hassasiyet gösterilecektir.

1. Genel Destek Hizmetleri: Sağlık tesislerinin temizliğine, eşya, ürün ve malzemelerinin taşınmasına, yüklenmesine, boşaltılmasına, istiflenmesine, tasnifine, takibine, kullanıma hazır hale getirilmesine ve temizlenmesine, çamaşırların yıkanmasına, kurutulmasına ve ütülenmesine, yemeklerin hazırlanmasına, pişirilmesine, dağıtımına ve sunumuna, yemek öncesi ve sonrası temizliğine, sağlık tesislerinde septik ve aseptik alanlarda enfeksiyon kontrol komitesince belirlenen hijyen ve temizlik uygulamalarının yerine getirilmesine, sağlık tesislerinin ısıtılmasına, soğutulmasına, havalandırılmasına yönelik teknik beceri gerektirmeyen hizmetlerin yerine getirilmesine, deney hayvanlarının bakımına ve temizliğine, evrakın taşınmasına, ayrıştırılmasına ve dağıtımına, otopark ve bahçe gibi alanlarının bakımına, ikramlarının hazırlanmasına ve sunumuna, hastaların taşınmasına, pozisyon verilmesine, temizliği ile basit bakımına yönelik klinik destek hizmetlerinin yerine getirilmesine, vefat etmiş hastaların ve uzuvlarının sağlık tesisi içinde ilgili yerlere taşınmasına, hasta numunelerinin ve materyallerinin taşınmasına, dağıtılmasına ve arşivlenmesine, ilgili mevzuatı uyarınca atıklarının toplanmasına ve bertaraf edilmesine, iletişim hizmetlerinin yürütülmesine, sterilizasyon ve dezenfeksiyona yönelik hizmetler ile benzeri nitelikteki diğer hizmetler.

2. Koruma ve Güvenlik Hizmetleri: 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun kapsamındaki koruma ve güvenliğe ilişkin hizmetler.

3. Yemek Hazırlama Ve Dağıtım Hizmetleri: Sağlık tesislerinde verilecek yemeklerin hazırlanması, pişirilmesi, dağıtımı ve sunumu ile yemek öncesi ve sonrası temizliğine yönelik malzemeli veya malzemesiz yemek hizmetleri, kişiye özel uygun diyet rejimlerinin hazırlanması ve sunumuna yönelik hizmetler ile benzeri nitelikteki diğer hizmetler.

4. Veri Girişi ve Hazırlık Hizmetleri ile Yönlendirme Hizmetleri: Sağlık tesislerine müracaat eden hastaların muayeneye hazır hale getirilmesine yönelik hizmetler, sağlık tesislerinde sunulan hizmetlerde ihtiyaç duyulan bilgilerin idarenin yetkilisi/yetkililerin gözetiminde elektronik ve/veya kağıt ortamına girilmesine, kaydedilmesine, kontrol edilmesine, taranmasına, kullanıma hazır hale getirilmesine, derlenmesine, ayrıştırılmasına ve tasniflenmesine, saklanmasına, arşivlenmesine ve ilgililere iletilmesine, yönetim kademesinde bulunanların iletişiminin sağlanmasına ve iletişim yazışmalarının yapılmasına, hasta ve ziyaretçilerin karşılanmasına, ilgili yerlere yönlendirilmesine ve refakat edilmesine yönelik hizmetler ile benzeri nitelikteki diğer hizmetler.

5. Teknik Destek Hizmetleri: Sağlık tesislerinin küçük bakım ve onarımına, sağlık tesislerinin elektrik, su, gaz, telekomünikasyon, iklimlendirme ve benzeri tesisatları ile tıbbi cihazlarda dâhil olmak üzere tüm cihazlarının ve teçhizatlarının tefrişatlarının, makinelerinin, bakımına, onarımına, kalibrasyonuna, kullanıma hazır hale getirilmesine ve işletimlerine yönelik hizmetler ile benzeri nitelikteki diğer hizmetler. İhale dokümanında personel sayısı belirtilmeyen ve belirli bir cihaza, tesisat veya teçhizata yönelik yapılan bakım-onarım hizmet alımları bu kapsamda değildir.

6. Bilgi Sistemlerine Yönelik Hizmetler: Bilgi sistemleri, donanımları ve çevre birimleri ile ağ sistemlerinin kurulumuna, bakımına, onarımına, geliştirilmesine, güncellenmesine ve desteklenmesine, ağ sistemlerinin güvenliğinin sağlanmasına, yazılım ve yazılımın geliştirilmesi ile işletilmesine, verilerin yedeklenmesine, ilgili merkezi sistemlere verilerin gönderilmesinin sağlanmasına, veri madenciliği ve karar destek sistemlerinin geliştirilmesine yönelik hizmetler ile benzeri nitelikteki diğer hizmetler.

7. Sağlık Hizmet Sunumuna Yönelik Hizmetler (Tıbbi Cihaz Hizmet ve Tıbbi Hizmet Alımları):  Teşhis ve tedavi  için ihtiyaç  duyulan her türlü cihazın,  ürünün ve malzemenin kullanılması, kullanıma hazır hale getirilmesi, uygulanması ve işletilmesine, hastadan alınan numunelerin test veya tetkik edilmesine, çıkan bilgi ve belgelerin düzenlenmesine, raporlanmasına ve arşivlenmesine, hastaların tedavi sürecinde psikolojik, sosyal, fiziksel ve bedensel gelişimini artırmaya yönelik hizmetler ile benzeri nitelikteki diğer hizmetler. Görüntüleme Hizmetleri, Laboratuvar Hizmetleri, Fizik Tedavi Hizmetleri, Sağlık Personeli Hizmetleri, Diş Protez Hizmetleri, Sağlık Fizikçisi Hizmetleri gibi bizzat sağlık personeli eli ile yürütülmesi gereken hizmetler bu hizmet ana başlığı altında yer almaktadır.

B- Hizmet Tanımlarına İlişkin Detaylar

1. Yukarıda tanımlardan görüleceği üzere genel destek hizmetlerinin içinde, yemeklerin hazırlanması, pişirilmesi, dağıtımı ve sunumu ile yemek öncesi ve sonrası temizliğine yönelik hizmetlerde yer almaktadır. Bilindiği üzere bazı sağlık tesislerimizde malzemeli yemek hizmeti yerine sadece işçilik hizmetleri alınmaktadır. Küçük sağlık tesislerimizde dışarıdan hazır yemek alınarak yemeğin dağıtımı, sunumu ve bulaşıkların yıkanması hizmetleri yemek firması yerine hastanenin diğer işçilerine yaptırılmaktadır. Bu çerçevede sağlık tesislerimiz ihtiyaçlarına göre yemek hizmetlerini ayrı ihale edebilecekleri gibi genel destek hizmetleri içinde de yapabilirler.

2. Çamaşır yıkama hizmetleri kapsamında çamaşırlar yüklenici firmanın tesislerinde veya sağlık tesisinde temizleniyor ve parça/kilo bazında firmaya bir ödeme yapılıyorsa, çamaşır yıkama hizmetleri genel destek hizmetlerinde çıkartılıp ayrı bir ihale olarak da yapılabilecektir.

3. Genel destek hizmeti altında yapılacak hizmetlerde veya diğer hizmet alımlarında hizmeti yerine getirecek personelin belirli bir vasıfta veya belirli bir sertifikaya sahip olması gerekiyorsa bu durumda ihale dokümanlarına gerekli hükümlerin konularak sertifikalı personel tarafından bu işin yapılacağının belirtilmesi gerekmektedir. Örneğin kaloriferlerin kalorifer yakma belgesine sahip personel tarafından yakılması veya yemeğin sertifikalı aşçı ve aşçı yardımcıları tarafından hazırlanması ve pişirilmesi gibi.

4. Bilgi sistemleri, donanımları ve çevre birimleri ile ağ sistemlerinin kurulumuna, bakımına, onarımına, geliştirilmesine, güncellenmesine ve desteklenmesine, ağ sistemlerinin güvenliğinin sağlanmasına yönelik hizmetler gerekirse "Teknik Destek Hizmetleri" başlığı altında da yapılabilecektir.

5. Tıbbi cihaz hizmet alımları ve tıbbi hizmet alımları (görüntüleme, laboratuvar, fizik tedavi hizmet alımları gibi) çerçevesinde çalıştırılacak kişilerin bizzat hizmetin sunumu için gerekli olan personel olmasına dikkate edilmesi, temizlik, güvenlik gibi personel ihtiyacının öncelikle diğer hizmet alımları veya kurum personellerinden karşılanması gerekmektedir.

6. Sağlık Hizmet Sunumuna Yönelik Hizmetler (Tıbbi Cihaz Hizmet ve Tıbbi Hizmet Alımları) başlığı altında tanımlanan hizmetler bilindiği üzere her biri kendi alanında uzmanlık gerektiren ve ayrı ihale edilmesinde fayda olan hizmetlerdir. Ancak söz konusu hizmetler Birliklerin takdirine bağlı olarak ayrı ihale edilebileceği gibi aynı ihale kapsamında ihale edilmesinde sıkıntı olmayanlar birlikte ihale edilebilecektir.

7. Araçlı veya araçsız şoförlük hizmetleri, tercümanlık hizmetleri gibi kendine özgü kuralları ve şartları olan ve genel destek hizmetleri içinde değerlendirilemeyecek hizmetler ise ayrı ihale edilebilecektir. 8. Mevsimsel şartlar veya başka bir nedenle belirli bir zaman aralığında ihtiyaç duyulan hizmetlere de (örneğin kar veya buz temizlenmesine yönelik hizmetler gibi) ihale dokümanlarında yer verilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

C. Hizmet Alımlarının Konusuna Göre Çalıştırılacak İşçi Sayısı Oranı

Bilindiği üzere İşçi Sayısı Tespit ve Takibi Sistemi üzerinden doğrultusunda tespit edilen azami işçi sayısını geçmemek üzere Birlikler istedikleri sayıda işçiyi istedikleri hizmet alanında çalıştırabilmektedirler. 2009 yılından itibaren işçi sayısı tespit sistemi üzerinden aktarılan verilerin değerlendirilmesin de; yıllar itibarı ile temizlik hizmet alımları kapsamında çalıştırılan işçi sayısının, sayısal manada artmadığı çalışan toplam işçi sayısının içindeki oranında düştüğü buna mukabil bilgi sistemleri kullanım elamanı olarak çalışan başka bir ifade ile veri girişi hazırlama elamanı olarak çalışan işçi sayısının önemli derecede arttığı görülmektedir. Bu azalışın ve artışın bazı sağlık tesisleri için haklı sebepleri olduğu kadar planlama hatasından kaynaklanan sebepleri de bulunmaktadır. Özellikle temizlik hizmetlerindeki azalışın bazı sağlık tesislerimizin hizmet sunumunda aksaklıklara meydan verdiği de aşikârdır.

Tüm bu olumsuzlukların önüne geçilebilmesi amacıyla Kurumumuzca bundan sonra yapılacak ihaleler kapsamında uygulanmak üzere, hizmet alımları kapsamında mevcut çalıştırılan işçiler ile Kurumumuzdan alınacak izinler kapsamında çalıştırılacak işçilerin hangi hizmet alanında ne kadar çalıştıracağına dair bir takım asgari ve azami oranlar belirlenmiştir.

Yukarıdaki tanımlara bağlı olarak;

1. Genel Destek Hizmetleri, Yemek Hazırlama Ve Dağıtım Hizmetleri, Araçlı veya Araçsız Şoförlük Hizmetleri kapsamında çalıştırılacak işçi sayısı, sağlık tesisinde personel ağırlıklı olsun veya olmasın hizmet alımlarında çalışan toplam işçi sayısının %55'inden az olmayacaktır.

Örnek: A sağlık tesisinde toplam 100 kişi çalışmaktadır. Bu çalışanların 55 tanesi genel destek hizmetlerinde çalışacaktır. Bu sayı ihtiyaca göre 60 kişi olabilecek kesinlikle daha aşağıda belirlenmeyecektir. Diğer taraftan bu 55 kişinin; 40 tanesi genel destek hizmetlerinde, 10 tanesi yemek pişirme hizmetlerinde, 5 tanesi de şoförlük hizmetlerinde çalıştırılabilecektir.

2. Yemek Hazırlama ve Dağıtım Hizmetleri kapsamında çalıştırılacak işçi sayısı, sağlık tesisinde personel ağırlıklı olsun veya olmasın hizmet alımlarında çalışan toplam işçi sayısının %10'nundan fazla olmayacaktır. Bu %10'luk oran, 1 nci madde belirlenen %55'lik oranın içinde değerlendirilecektir.

3. Veri Girişi ve Hazırlık Hizmetleri, Yönlendirme Hizmetleri ile Bilgi Sistemlerine Yönelik Hizmetler kapsamında çalıştırılacak işçi sayısı, sağlık tesisinde personel ağırlıklı olsun veya olmasın hizmet alımlarında çalışan toplam işçi sayısının %30'undan fazla olmayacaktır.

Örnek: A sağlık tesisinde toplam 100 kişi çalışmaktadır. Bu çalışanların 55 tanesi genel destek hizmetlerinde çalışacaktır. Veri girişi ve hazırlık hizmetleri ile bilgi sistemlerine yönelik hizmetler kapsamında çalıştırılacak işçi sayısı 30 kişiyi geçmeyecektir. Bu sayı ihtiyaca göre 25 kişi olabilecek kesinlikle 30'dan daha yukarıda bir sayı olmayacaktır.

4. Koruma ve Güvenlik Hizmet Alımları kapsamında çalıştırılacak azami işçi sayısı hususunda herhangi bir oran belirlenmemiş olup, Birlikler bu hizmet alımları kapsamında en fazla 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun kapsamında İl Özel Güvenlik Komisyonlarınca belirlenen sayı kadar işçi çalıştırabileceklerdir. Konu hakkında Kurumumuzca yayımlanan 2013/08 sıra nolu genelgenin A.4 ve A.5 nci maddelerine göre hareket edeceklerdir.

5. Yukarıda da görüldüğü üzere bir kaç hizmet alanını kapsayacak şekilde oran belirlenmiş olup, bu belirleme bu hizmetlerin tek bir arada ihale edileceği anlamına gelmemektedir.

6. Bu genel yazı ile ana hizmet kollarında genel oran belirlenmiş olup, alt hizmet kollarına ilişkin oran belirlenmemiştir. Bu uygulamaların sonuçları değerlendirilerek ileriki dönemlerde Kurumumuzca alt hizmet kollarına ait oranlar belirlenecektir. Bu belirleme yapılana kadar Birliklerimiz alt hizmet kollarına ilişkin oranları hizmet ihtiyaçlarına göre kendileri belirleyecektir.

D. Geçiş Sürecine Yönelik Esaslar ve Diğer Hususlar

1. Bu genel yazı ile hizmet tanımına yönelik düzenlemeler ilana çıkılmış ihaleler ile mevcut sözleşmeleri kapsamamaktadır. Yeni yapılacak ihalelerde yukarıda belirtilen tanımlamalara uygun hareket edilecektir.

2. Bu genel yazı ile getirilen azami oranların üstünde ve altında işçi çalıştıran Birliklerimiz söz konusu oranları, mevcut çalışan işçilerin niteliklerini, ücretlerini, çalışma şartlarını ve sayılarını göz önüne alarak zamanla yakalayacaklardır.

3. Hizmet tanımına ve oranlara yönelik düzenlemeler gerekçe gösterilerek gerek işçinin ücret düşüşüne sebebiyet verecek uygulamalar gerekse işçilerin işten çıkartılmasına yönelik uygulamalar kesinlikle yapılmayacaktır. Birliklerimizce yapılacak uygulamalar gerek iş mevzuatına gerekse ihale mevzuatına aykırı olmayacaktır.

4. Belirlenen asgari oranın altında işçi çalıştıran Birliklerimiz veya belirlenen azami oranın üzerinde işçi çalıştıran Birliklerimiz kendiliğinden ayrılan işçinin yerine yeni elaman alımında asgari oranın altında çalıştırılan hizmet koluna eleman alacaktır.

Örnek: A sağlık tesisinde toplam 100 kişi çalışmaktadır. Bu 100 kişinin 50'si temizlik hizmetlerinde, 40 veri giriş hizmetlerinde, 10 tanesi de koruma ve güvenlik hizmetlerinde çalışmaktadır. Veri girişi hizmet alımında çalışan bir kişi herhangi bir sebeple kendiliğinden veya ilgili mevzuat doğrultusunda işten ayrıldığında yerine alınacak kişi temizlik hizmetlerinde çalıştırılmak kaydıyla alınacaktır.

5. Veri Girişi ve Hazırlık Hizmetleri, Yönlendirme Hizmetleri ile Bilgi Sistemlerine Yönelik Hizmetler kapsamında çalıştırılan işçi sayısı belirlenen azami oranın altında olan Birliklerimiz, bu hizmet alımlarında çalışan kişi sayısını azami oranın altındayım gerekçesi ile artırmayacaklardır. Gerekçesi ile birlikte Kurumumuzdan izin alacak ve işçi sayısını alınan bu izinle birlikte artıracaklardır.

Örnek; A sağlık tesisinde toplam 100 kişi çalışmaktadır. Bu sağlık tesisinde veri girişi ve hazırlık hizmetleri ile bilgi sistemlerine yönelik hizmetler kapsamında çalıştırılacak işçi sayısı 30 kişiyi geçmeyecektir. Ancak mevcut durumda 25 kişi çalışmaktadır. Bu sağlık tesisi 25 kişiyi 30 kişiye çıkarmak için gerekçesi ile birlikte Kurumumuzdan izin alacaktır.

6. Sözleşme hükümleri çerçevesinde bir hizmet kolunda çıkanın yerine başka bir hizmet kolunda işçi alma uygulamasında %20 iş artışı/iş eksilişi sınırlarına dikkat edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

7. Diş Klinik Destek Personeli hususunda ise 13.08.2014 tarihli ve 180 sayılı yazımız doğrultusunda hareket edilmeye devam edilecektir.

8. İhale dokümanında personel sayısının belirtilmediği hizmet alımları bu genel yazı kapsamında değildir. Birliklerimizce yapılacak hizmet alımlarında mesaisinin tamamını idarede geçirmesine ihtiyaç duyulmayan ve belirli zaman aralıklarında hizmetine ihtiyaç duyulan personele yönelik ihale dokümanlarında personel sayısının belirtilmemesine dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu hizmet alımlarında işin teknik şartnamesinde hizmetin tanımı yapılarak, hangi zaman aralıklarında veya ne zaman ihtiyaç duyulduğunun belirtilmesi, personel sayısı yerine ihale dokümanında hizmeti hangi niteliklere sahip personel tarafından yerine getirileceğine dair hükümlere yer verilmesinin daha uygun olacağı düşünülmektedir. Örneğin; Diyaliz Hastalarını Taşıma Hizmetleri, A Cihazının Bakım ve Onarımı, Araçla Yük Taşıma, Sağlık Tesisi Dışında Bazı Laboratuvar Testlerinin Yapılması Hizmet Alımı gibi.

9. Maliye Bakanlığı'nın genel yazıları doğrultusunda Kurumumuzca yayımlanan 12.02.2015 tarihli ve 280 sayılı yazı ile 11.03.2015 tarihli ve 422 sayılı yazı doğrultusunda hareket edilmeye devam edilerek iş artışı da dahil olmak üzere Kurumumuzdan izin alınmadan mevcut çalışan işçi sayısı kesinlikle artırılmayacaktır.

Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.

Uzm. Dr. Zafer ÇUKUROVA
Kurum Başkanı

Ek: Ana Hizmetler ve Alt Hizmetler Tablosu (1 Sayfa)

DAĞITIM:
Gereği:                                                                                          Bilgi:
89 Kamu Hastaneleri Birliklerine                                                      B-1 Planı

YASAL UYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Sağlık Aktüel’e (www.saglikaktuel.com) aittir.  www.saglikaktuel.com biçiminde aktif bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir. Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal işlem uygulanacaktır.