İLKAY GÜDER - Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanı Yadigar Gökalp İlhan, yaptıkları bir araştırmada, "evde bulundurulan ortalama ilaç sayısının 6,6 kutu olduğu ve hanelerin yüzde 8'inde 15 kutudan fazla ilaç bulunduğunun tespit edildiğini" bildirdi.
İlhan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, SGK'nın 2014 yıl sonu itibarıyla sağlık için 54 milyar harcayacağını ve ilaç harcamalarının ise 16,8 milyar lira olacağını tahmin ettiklerini söyledi.
Gereksiz ilaç kullanımının hem insan sağlığı hem de mali sürdürülebilirlik açısından risk oluşturduğunu, bu riskleri önlemek adına SGK olarak önemli projelere imza atmaya çalıştıklarını belirten İlhan, gereksiz ilaç kullanımını önlemek için bölgesel olarak elde bulunan ve kullanılmayan ilaçların belirlenmesine yönelik bir proje gerçekleştirdiklerini anlattı.
İlhan, "Evlerimizde miadı geçmiş veya çeşitli sebeplerle kullanımı bırakılmış çok sayıda ilaç atıl olarak bulundurulmaktadır. Temin edilen ilaçların kullanılmama nedenleri ve kullanılmayan ilaç miktarları araştırılarak ilaç israfının boyutunu tespit etmek üzere böyle bir araştırma yapılmasına ihtiyaç duyduk" dedi.
-Türklerde en çok görülen kronik hastalık hipertansiyon
SGK Başkanı İlhan, araştırma için 2013'te ülke genelinde 26 ilde 10 bin 20 hane ile görüşmeler yapıldığını belirterek, "Araştırmada evde bulundurulan ortalama ilaç sayısının 6,6 kutu olduğu saptandı. Hanelerin yüzde 8'inde ise 15 kutudan fazla ilaç bulunduğu tespit edildi. Buna göre, Türkiye genelindeki hanelerde ise yaklaşık 120 milyon kutu ilaç bulunduğu ortaya çıktı. Hanede yaşayan kişi sayısı ile sosyo-ekonomik seviye arttıkça, kronik hastalık olması durumunda evde bulundurulan ilaç sayısının arttığı görüldü" ifadelerini kullandı.
Türkiye genelinde nüfusun yüzde 21'inde bir kronik hastalığın var olduğunun görüldüğü bilgisini veren İlhan, "Araştırma sonuçlarına göre ilk sırada hipertansiyon yüzde 24 ile en yüksek oranda görülen kronik hastalıktır. Bunu sırasıyla diyabet, kalp yetmezliği ve astım takip etmektedir. Hanelerde kronik hastalıklar için kişi başı ortalama 3,7 adet ilaç kullanılmaktadır" diye konuştu.
-"Soğuk algınlığı, evde bulundurulan ilaçların başını çekiyor"
SGK Başkanı İlhan, katılımcıların beyanlarına göre evdeki ilaçların yüzde 96'sının yani yaklaşık 115 milyon kutu ilacın "reçeteli olarak temin edildiğinin" saptandığını dile getirdi.
Araştırmada tespit edilen bu rakamın, evde bulundurulan ilaçların büyük çoğunluğunun SGK tarafından ödemesinin yapıldığına işaret ettiğini kaydeden İlhan, "Ülkemiz koşullarında reçeteli ilaç alımlarının, ilaç satış rakamlarıyla göstermiş olduğu yakın ilişki, geri ödemeden yararlanan hak sahibi oranlarının yüksekliği ile ele alındığında, reçeteli satın alınan ilaçların büyük çoğunluğunun geri ödemesinin SGK yoluyla gerçekleştiğini ortaya koymaktadır" değerlendirmesinde bulundu.
-"Son kullanma tarihi geçen 7 milyon kutu ilaç evlerde saklanıyor"
İlhan, "Hanelerdeki ilaçların yüzde 5,6'sının son kullanma tarihlerinin geçmiş olduğu halde evde tutulmaya devam edildiği tespit edilmiştir" diyerek, şunları söyledi:
"Buna göre yaklaşık 7 milyon kutu ilacın son kullanma tarihi geçmiştir. Sosyo-ekonomik statü düzeyi arttıkça son kullanma tarihi geçmiş ilaç oranı artmaktadır. Aynı zamanda sosyo-ekonomik statü düzeyi yüksek hanelerde bulunan ilaç sayısının daha fazla olduğu dikkat çekmektedir. Katılımcılara 'son kullanma tarihine bakıp, bakmadıkları' sorulduğunda çoğunun ilaç son kullanma tarihine duyarlı yaklaştığı saptanmış olup; yüzde 3,2'si son kullanma tarihine 'hiç bakmadığını', yüzde 2,5'inin ise 'nadiren baktığını' beyan etti.
Bu araştırmada evde bulundurulan ilaçların ticari isimlerine bakılmış olup, en sık karşılaşılan ticari isimlerin başında içeriğinde 'parasetamol' bulunan ilaçların açık ara ilk sıralarda olduğu tespit edildi. Bununla ilişkili bir diğer tespit ise ilaç etken maddelerine göre yapılan sıralamadır. Buna göre 'farmakolojik' adlarına göre yapılan sıklık sıralamasında en sık karşılaşılan ilaçların başında da açık ara 'soğuk algınlığı' preparatlarının geldiği saptandı."
-"486 bin hanede ilaçla ilgili kaza yaşanıyor"
Araştırma sonucunda hanelerin yüzde 39'unda ilaç atıldığının saptandığını ve hane başına atılan ilaç sayısı ortalamasının 1,7 adet olarak görüldüğünü bildiren İlhan, şunları kaydetti:
"İlaçların atıldığı yerlere bakıldığında yüzde 90 oranında 'normal çöpe' atıldığı belirtildi. Bu durum, ilaçların atıldıkları yerler konularında toplumun daha çok bilinçlendirilmesi gerektiğini göstermektedir. Bu konularda kamu spotu gibi ek çalışmalara da ihtiyaç duyulmaktadır. Evde bulunan ilaçlarla ilgili kaza yaşanma da oranı yüzde 2,7 olarak tespit edildi. Bu durum yaklaşık 486 bin hanede ilaçla ilgili kaza yaşandığını göstermektedir. Yine bu sonuç da ilaçların nerelerde muhafaza edilmesi gerektiği konularında, toplumun bilinçlendirilmeye ihtiyaç duyduğunu göstermektedir."
