Anal kanalın bitişindeki bu damarların şişmesine, damar duvarlarının gerilmesi neden olur. Makatın dışına doğru çıkan hemoroidler, iç ve dış hemoroidler olmak üzere 2 gruba ayrılır. Hemoroidler, semptomlarına göre farklı özellikler taşırlar.
İç Hemoroid Nedir?
Makatın, gözle görülmeyen veya hasta tarafından farkına varılmayacak kadar iç noktasında bulunan hemoroitlere, iç hemoroidler denir. İç hemoroidler, yer aldıkları kısımda acı ölçen sinir sayısının minimum düzeyde olmasından dolayı genellikle ağrıya sebebiyet vermezler. Hemoroidin en bariz semptomları arasında; klozet, tuvalet kağıdı veya dışkıda kana rastlanması yer alır.
Ayrıca, cildin diğer bölgesindeki dokuya göre daha pembe renkli ve ıslak yumrular da hemoroidin habercisidir.
Bu hemoroidler, prolapslı hemoroidler olarak tanımlanırlar ve hassas bir şekilde içeriye itilebilir veya herhangi bir müdahale olmadan kendi kendilerine içeriye sokulabilirler.
Dış Hemoroid Nedir?
Makatın dış zarındaki cildin alt kısmında bulunan hemoroide, dış hemoroid denir. Bu bölgede, iç hemoroidlere nazaran daha çok acı sezen sinir bulunur. Bu durum, ağrı, kanama, kaşıntı veya şişliğe sebebiyet verir. Hemoroid durumlarında bazen hemoroid mor veya mavi renkte olabilir. Bunun sebebi ise kan pıhtısıdır. Tromboz olarak tanımlanan bu durum, ağrı, kanama ve kaşıntıyı da beraberinde getirir.
Hemoroid Neden Olur?
Hemoroidin meydana gelmesinde başlıca iki sebep yer alır. Bunlardan biri eğer aile bireylerinden birine daha önce hemoroid tanısı koyulduysa, kişinin hemoroid olma ihtimali yükselir.
Alt rektum kısmında yaşanan yüksek basıncın kan akımına etki ederek bölgedeki damarları şişirmesi ise hemoroidin bir diğer nedenidir.
Hemoroidin gerçekleşmesinin farklı sebepleri ise, ağır kaldırmak, fazla kilo, gebelik, yetersiz lif alımı, hareketsizlik veya makat yoluyla gerçekleşen cinsel ilişkidir. Ayrıca uzun vakitler, oturan veya ayakta duran bireyler de her an hemoroid rahatsızlığıyla karşı karşıya gelebilirler. Ek olarak uzun süreli kabızlık ya da ishal yaşanması, hemoroidi beraberinde getirebilir.
Hemoroid Belirtileri Nelerdir?
Eğer hemoroidde, ara sıra kanama ya da hafif şişlik görülüyorsa, bu 1. Derece hemoroiddir. Tanı konulması için rektoskopi gerekir.
Kanama ya da makat bölgesinde ıkınma sırasında şişlik belirginleşiyorsa, bu 2. Derece hemoroid olduğunu gösterir. 2. derece hemoroidler için teşhis, anal kontrol sırasında veya ıkınma yoluyla ortaya çıkar.
Makatta, kanama ve kaşıntının yanında, akıntı ya da ıslaklık bulunuyorsa, bu hemoroidin 3. Evrede olduğunu gösterir. Dışarı doğru çıkmış bu hemoroid kitleleri, doktor kontrolünde iç kısma sokulabilir veya hasta kendisi el yardımı ile içeri itebilir.
İlk 3 evrede yaşanan kanama, kaşıntı, akıntı ve ıslaklık hissine, basınca bağlı ağrı da ekleniyorsa, bu hemoroidin 4. Evrede olduğuna işarettir. 4. Derecedeki hemoroidler, kontrol sırasında içeri sokulamayan şişliklerle kendisini belli eder.
Ağrı ve kanamaya sebep olan bir diğer durum da, anal çatlaklardır. Tanı konulması için bir proktoloji uzmanının muayene etmesi gerekir.
Hemoroid tanısı, uzman hekimin, sağlık geçmişinizle ilgili sorular sormasıyla başlar. Belirtiler üzerine konuşulduktan sonra, hekim, semptomları belirlemek adına fiziksel bir muayene yapar.
Sonrasında, bir eldiven yardımıyla bölgeyi parmak ile muayene eder. Bu muayene şekli, rektal tuşe olarak tanımlanır.
Ancak iç hemoroidlerin tanısı konusunda, rektoskopi veya proktoskopi gibi daha farklı yollar izlenebilir. Bu yöntemde, kısa plastik bir tüp, anal kanal yoluyla kalın bağırsağın muayenesi için kullanılır.
Hemoroid Tedavisi Nasıl Olur?
Dış hemoroidde, kişinin şikayet ettiği belirtiler, o bölge zorlanmadıkça çoğunlukla kendi kendilerine yok olurlar. Hastalığın derecesine, uzman hekimin muayenesi sonrası karar verilir.
Basur tedavisinde uygulanan diğer yollar ise ameliyat, ilaç ve gündelik yaşamdaki bazı alışkanlıklarda değişime gidilmesidir. Ancak hemoroidin oluşmasına neden olan durumlar ortadan kalkmadıkça, hemoroid tekrar oluşabilir.
Beslenme alışkanlıklarının değişmesi de hemoroidi önleme konusunda büyük rol oynar. Lifli besinler, bağırsaklar için oldukça olumlu sonuçlar doğurabilir. Meyve, sebze, tahıl ve probiyotik yoğurt tüketmenin yanı sıra, su içmeyi de asla ihmal etmemek gerekir.
Ayrıca günde en az 2, en fazla 4 kere, 10’ar dakikalık oturma banyoları yaparak da, hemoroid belirtileri azaltılabilir.
Eğer doktor onayından geçtiyse, doğal içerikli hemoroid kremi de, ihtiyaç durumunda sorunlu bölgeye uygulanabilir.
Hemoroid vakalarında, ilk olarak bağırsakta yaşanan problemleri çözmek gerekir. İshal ve kabızlık kendi kendine geçmediği takdirde, iyileştirme yolunda ilaç kullanılmalıdır.
Ancak vaka, çeşitli sıkıntılara yol açacak kadar ilerlediyse ameliyata başvurulabilir. Hemoroid tedavisinde farklı yollar vardır. Geleneksel yollarla gerçekleşen ameliyat yöntemlerinde, hastaneye yatış şarttır. Ameliyatlı yöntemler; hemoroidektomi ve hemoroidopeksi olmak üzere ikiye ayrılır. Ameliyatsız yöntemler ise skleroterapi, band ligasyon ve lazerli tedavi yöntemi olmak üzere üç gruba ayrılır. Modern ameliyat yöntemlerinde yatış şartı yoktur. Lazerli tedavilerde işlem yalnızca 5-6 dakika sürer.
Hemoroid tedavisinde Avrupa Cerrahi Tıp Merkezi’nde de uygulanan ameliyatsız yöntem, hastaya birçok avantaj sağlar. Bu avantajlar arasında, yalnızca lokal anesteziyle bölgesel uyuşturma, işlemin 5-8 dakika arası sürmesi ve işlem sonrasında ağrının yok denecek kadar az olması yer alır.
Hemoroid Nasıl Engellenir?
Hemoroidi önlemenin başlıca yolu, hayat alışkanlıklarında değişime gidilmesidir. Bu değişime ilk olarak beslenme şeklinden başlanmalı ve bağırsaklar için olumlu sonuçlar doğuran lifli gıdalara ağırlık verilmelidir. Meyve, sebze, kuruyemiş ve baklagil gibi gıdalar, hemoroidin önlenmesinde büyük rol oynar. Ayrıca bol su içmek de bağırsak hareketlerine olumlu katkıda bulunur. Hareketsizlik, hemoroid riskini artırır, bu nedenle kişiler, düzenli egzersizlerle hemoroidi yaşamından uzak tutabilir.
Tuvalette uzun vakitler geçirmek ve tuvalet gereksinimini ertelemek, hemoroid olma ihtimalini güçlendirir.
Hemoroid Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmesi Gerekir?
Cerrahi müdahalenin ardından az kanama ve ağrı şikayetleri, ameliyattan sonraki ilk süreçlerde normal karşılanır. Bu süreçte makat bölgesinin temizliğine ve o bölgenin temizliği için oturma banyosuna ihtiyaç vardır. Hemoroidin yeniden oluşmaması için hastanın, hemoroidi ortaya çıkaran faktörlerden kaçınması şarttır.
