Yaklaşık 540 bin işletme için iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve yardımcı sağlık personeli çalıştırma zorunluluğu 1 Ocak itibarıyla başlıyor.
Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen işveren, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi için ayrı ayrı aylık 5 bin 390 lira, yardımcı sağlık personeli için aylık 2 bin 695 lira para cezası ödeyecek. Buna göre kanunun öngördüğü bu üç çalışanı istihdam etmeyen bir işverenin aylık ödeyeceği ceza miktarı 13 bin 475 lira olacak. İşyerleri, kanunun öngördüğü zorunlu personeli doğrudan istihdam edebileceği gibi bu hizmeti ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden satın alabilecek. Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu olmayacak.
İş kazalarının önüne geçebilmek için 1 Ocak 2013’te yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 50’den az çalışanı bulunan çok tehlikeli ve tehlikeli işyerleri için öngördüğü iş güvenliği, işyeri hekimi ve yardımcı sağlık personeli olarak ifade edilen hemşire görevlendirmeyi öngören maddesi, 1 Ocak 2014 itibarıyla yürürlüğe girecek. Türkiye’de kanun kapsamına giren yaklaşık 540 bin işletme var. Yasanın tamamı ise Temmuz 2016’da yürürlüğe girecek. Uygulamanın küçük işletmelere ekonomik yük getirmemesi içinse önlem alındı. 1 ile 9 kişi arasında çalışanı bulunan işyerlerinin iş sağlığı uzmanı ve işyeri hekimi için yapacağı harcama, devlet tarafından karşılanacak. Bunun için 300 milyon lira bütçe ayrıldı. Yasa, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı yanı sıra diğer sağlık personeli olarak ifade edilen hemşire ve sağlık memuru çalıştırılmasını da zorunlu kılıyor. Bu düzenleme ile işyeri hekimine olan ihtiyacın azaltılması ve bazı prosedürlerin diğer sağlık personeli aracılığıyla verilmesi hedefleniyor.
Diğer taraftan iş güvenliği uzmanının işletmeler için zorunlu hale gelmesi, bu alandaki personel ihtiyacını çok önemli ölçüde artırdı. Ancak hâlihazırda ihtiyacı karşılayabilecek yeterli uzman yok. İhtiyacı karşılayabilmek için ise Çalışma Bakanlığı kolları sıvadı. Mühendislik, mimarlık, teknik öğretmenler ve fen-edebiyat fakültelerinin fizik veya kimya bölüm mezunları ile bakanlık ve bağlı kuruluşlarda çalışan müfettişlere 180 saat uygulamalı, 40 saat de teorik eğitimin ardından sınavda başarılı olmaları şartıyla iş güvenliği uzmanı olabilme imkânı verildi. Kanunun tam olarak yürürlüğe girebilmesiyle toplamda 100 bin iş güvenliği uzmanı ihtiyacı doğacak. Talebin artmasına paralel olarak piyasada iş güvenliği uzmanı ücretleri bir hayli kabarmış durumda. A sınıfı bir iş güvenliği uzmanının aylık ücreti 50 bin liraya kadar çıkıyor. İş güvenliği uzmanlarından C sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıfta, B sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda, A sınıfı belgeye sahip olanlar ise bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerinde çalışabiliyor. İş güvenliği uzmanı alanında yaşanan sıkıntının bir benzeri işyeri hekimi için de yaşanıyor. Türkiye’de doktor sayısının yetersiz olması nedeniyle işletmelerin müstakil işyeri çalıştırabilmesi neredeyse imkânsız. Bu nedenle 130 bin doktora, mesai saatleri dışında özel sektörde işyeri hekimi olarak çalışabilme imkânı verilecek.
İsa YAZAR-ZAMAN
