Amerika Birleşik Devletle-ri'ndeki (ABD) hekim-avukat ilişkisi anlatılırken genellikle şu örnek veriliyor: "Başarılı bir ameliyat yapsanız bile, hastanızın omzuna bir el dokunur. 'Ben avukatım. İyi bir ameliyat, ama tıbbi açıdan eksikleri var. Dava açalım."
Yıllarca ABD'de yaşanan bu örneklere yakında Türkiye'de de rastlanabilir. Temmuz'un sonunda devlet hastaneleri ve özel hastanelerde yürürlüğe girecek Tam Gün Yasası ile 110 bin hekime 'mesleki sorumluluk sigortası' mecburiyeti getiriliyor. Tıbbi hatalara karşı milyarlarca liralık rakamlarla sigortalanacak doktorları, bu süreçte hastalardan ziyade avukatlar zorlayacak. Sağlık Bakanlığı son 5 yılda hekim hataları için 6 milyon 200 bin lira tazminat öderken, özeller bu işe katıldığında rakam yıllık 2 milyon lira oluyor.
Afrika'da Gine'de yakalandığı sıtmadan ölen İstanbul Altın Rafinerisi'nin sahibi Ömer Hallaç için Bakırköy Acıbadem Hastanesi ve doktoruna açılan 11,8 milyon liralık tazminat davası, bu zamana kadar Türkiye'de açılan en yüksek tazminat davası. İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi ve sigorta uzmanı Yrd. Doç. Dr. Haluk Özsarı, yasayla birlikte hekimlere açılan dava sayısında ciddi artış olacağını belirtiyor. Özsarı, "Süreçle birlikte bu alanda çalışan özel hukuk büroları oluşacak. Simsarlar çıkacak. Davalar uzun sürecek. Sigorta şirketleri tazminatları karşılamak için konsorsiyum kuracaklar." diyor.
Amerika'da ödenen tazminatların inanılmaz boyutlara ulaşması üzerine, hükümetin tazminatlara sınırlama getirdiğini hatırlatan Özsarı, beyin cerrahı ve plastik cerrahı gibi alanlarda görev yapan doktorların iş yapamaz hale geldiği bilgisini veriyor. Temmuz ayından sonra vatandaşın hakkını daha rahat arayabileceğini belirten Özsarı, bunun yanında suistimallerin olabileceğine ve bu işten para kazananların ortaya çıkabileceğine de dikkat çekiyor.
Çoğu riske girmek istemiyor
33 yıldır avukatlık yapan Ali Türkmen, 13 yıldır da sağlık davalarına bakıyor. Türkmen'e göre yakın zamana kadar 'hekim hatasını toprak örter' anlayışı hakimdi. Artık feth-i kabir (mezar açma) olacak. Yapılan hata mezarda kalmayacak. Hasta ve hekim hukuku konusunda kamu ve özel sağlık kuruluşlarının farklı değerlendirmeye tabi tutulduğunu söyleyen Türkmen, dava süreçleriyle ilgili şu bilgiyi veriyor: "Kamudaki hatalar için hekime doğrudan dava açılamıyor. Sağlık Bakanlığı'na yani idari mahkemeye başvurmak gerekiyor. Şartlar olursa tazminat doktora rücu edilebiliyor. Özeller için de asliye hukuk ya da asliye ceza mahkemeleri gerekiyor. Kamudaki hatalar için Bakanlığa 60 gün içinde ön başvuru yapılıyor. Cevap gelmez ise ikinci 60 günde de idari mahkemeye gidiliyor. Özellerdeki hatalar için de 5 yıl içinde dava açılmalı."
Hekimlerin de tedirginlik yaşadığını aktaran Türkmen, 40'a yakın tıp profesörüyle çalıştığını söylüyor. "Çoğu riske girmemek için, hastayı başka yere göndermek zorunda kalıyor. Hastaya bakmak istemiyor. 'Benim başıma bir durum gelmesin.' diyor. Türkmen, hekim hatalarına bakmak için tüketici mahkemeleri gibi özel mahkemelerin kurulması gerektiğini sözlerine ekliyor. Sağlık hukukunun da ayrıca düzenlenmesini istiyor.
--------------------------------------------------------------------------------
'Türkiye'de doktorlar yılda 2 milyon lira tazminat ödüyor'
Son 5 yılda Sağlık Bakanlığı'na açılan dava sayısı 416. İstenilen tazminat 50 milyon lira, hükmedilen tazminat 6 milyon 200 bin lira oldu. Özel sektörde bu rakama eklendiğinde yıl başına yaklaşık 2 milyon liralık fatura çıkıyor. En sık karşılaşılan hatalar ise şunlar: Yanlış veya eksik müdahale, tanı ve tedavide yapılan yanlış uygulama, radyolojik tanıların ve laboratuvar sonuçlarının yanlış değerlendirilmesi, hasta enfeksiyonları, uygun olmayan kan nakli.
Hekimler, sigorta primlerinin yarısını kendileri ödeyecek
Getirilen sigorta sisteminde özel ve kamudaki doktorların sigorta primlerinin yarısını kurumları öderken, muayenedeki doktorlar primlerin tamamını yatıracak. Mali sorumluluk sigortası yaptırmayanlar 5 bin TL para cezası ödeyecek. Doktorların sigortası için ödenecek para ise yıllık 500 TL ile 2 bin TL arasında değişecek. Zorunlu olmadığı için 2006 yılında yayınlanan mesleki sorumluluk sigortası doktorlar tarafından çok fazla tercih edilmiyordu. Genelde risk açısından kadın doğum uzmanları ve cerrahlar sigorta yaptırıyordu.
ÇAĞLAR AVCI
ZAMAN
