Doğumun ardından sağlıklı bir yaşamın yolu öncelikle bebeklerin tüm aşılarını aksatmadan yaptırmaktan geçiyor. Doğumdan hemen sonra Hepatit B aşısı ile başlayan aşılar; kalıcı sağlık sorunlarından, kişinin hayatlarına bile mal olabilen birçok hastalıktan büyük oranda koruyor.
Peki ama çocuklarda ne zaman hangi aşının yapılması gerekiyor? Bu aşılarla hangi hastalıklar önlenebiliyor? Acıbadem International Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İhsan Şehla aşılar hakkında anne babalara rehber olacak bilgiler verdi.
Hangi ayda, hangi aşılar yapılmalı?
Hepatit B aşısı: Hepatit B virüsüne karşı koruyuculuk sağlıyor. Hepatit B virüsü karaciğer iltihabı anlamına gelen “hepatit” hastalığına neden olabiliyor. Virüs akut hepatite yol açtığı gibi, kronikleşerek kronik hepatit ve karaciğer kanserine yol açabiliyor. Aşı doğumdan hemen sonra, 1. ve 6. aylarda olmak üzere 3 kez yapılıyor.
BCG (Verem-Tüberküloz aşısı) : Verem en bilinen şekliyle akciğerleri tutuyor. Bunun yanı sıra menenjit, kemik iltihabı, idrar yolları ve böbrek iltihabı gibi hastalıklara da neden olabiliyor. Aşı 2. ayda yapılıyor.
Boğmaca, difteri, tetanoz aşısı: Boğmaca özellikle küçük çocuklarda ağır ve inatçı öksürük nöbetleriyle seyreden tehlikeli bir hastalık. Öksürük nöbetleri öyle şiddetli oluyor ki bazen bebek nefes almakta büyük güçlük çekebiliyor. Doğumdan sonraki ilk 2 ay içinde bebekler henüz aşılanmadıkları için anne, baba ve bakıcı gibi bebekle yakın temasta olan kişilerin koruma amaçlı olarak doğum öncesinde aşılanmaları öneriliyor. Tetanoz iskelet kaslarında ciddi kasılmalarla kendini gösteren ve ölümcül olabilen bir hastalık. Yenidoğan tetanozundan korumak için birincil aşılaması eksik olan her hamileye son doz en geç doğumdan 2 hafta önce olacak şekilde 1 ay arayla 2 doz yapılıyor. Difteri (Kuşpalazı) üst solunum yollarında tıkanıklığa kadar gidebilen bir hastalık. Kalp tutulumu ile ölümcül olabilen kalp yetmezliği ve sinir tutulumu ile de felce yol açabiliyor. Boğmaca, difteri ve tetanoz aşıları, karma aşı içinde 2, 4, 6, 18. aylar ve 4-6 yaş arasında yapılıyor.
Çocuk felci aşısı: Aşının 2 çeşidi var. İnaktif (ölü virüsten olan) aşı karma aşının içinde 2, 4, 6, 18. aylar ve 4-6 yaş arasında, canlı (zayıflatılmış virüsten yapılan) aşı ise 6 ve 18. aylarda ağızdan yapılıyor. Çocuk felci günümüzde başarılı aşı kampanyaları ile dünyadan silinme noktasına gelmiş durumda.
Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşısı: Ateş ve tüm vücutta yoğun döküntülerle kendini gösteren kızamık, hastalık sırasında orta kulak iltihabı, zatürre ve akut beyin iltihabına neden olabildiği gibi,hastalık sonrasında da Gallian Barre Sendromu ve Subakut Sklerozan Panensefalit hastalığına yol açabiliyor. Kızamıkçık da ateş, lenf bezlerinin büyümesi ve vücutta ince döküntülerle karakterize bir hastalık. Çocukta ciddi enfeksiyona neden olmasa da hamile kadına bulaşması sonucunda düşük ve ölü doğuma yol açabiliyor. Ayrıca bebekte beyin, kalp ile göz dahil tüm vücudu tutabilen bir hastalık tablosu oluşturabiliyor.Kabakulak ise tükürük bezlerini tutan ve yanaklarda şişlik ve ateşle kendini gösteren bir hastalık. Hastalık sırasında görülebilen beyin ve zarlarının iltihabı, testis iltihabı ve kadında yumurtalıkların iltihabı yol açtığı önemli soruları oluşturuyor. Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşısı 9 ve 12. aylar ile 4-6 yaş arasında karma aşı olarak yapılıyor.
Pnömokok aşısı: Pnömokok bakterisi zatürrenin yanı sıra orta kulak iltihabı, menenjit ile kemik iltihabı gibi hastalıklara da neden olabiliyor. Aşı 2, 4, 6 ve 12. aylarda yapılıyor.
Su çiçeği (Varisella) aşısı: Suçiçeği vücutta ateş, sulu ve kaşıntılı döküntü ile karakterize bir hastalık. Yenidoğan bebekler ve erişkinlerde ağır hastalık tablosu oluşturabiliyor. Örneğin beyincik ve beyin iltihabı ciddi problemler oluşturabiliyor. Nadiren de Gullian Barresendromu yapabiliyor. Aşı 12 ay ve 4-6 yaş arasında uygulanıyor.
Hepatit A aşısı: Hepatit A virüsü sarılık bulantı kusma halsizlik gibi bulguları olan akut hepatit tablosuna sebep oluyor. Nadiren de olsa karaciğer yetmezliğine yol açabiliyor. Aşı 18 ve 24. aylarda yapılıyor.
Rotavirüs aşısı: Rotavirüs çocuklarda en sık görülen ishale sebep oluyor. Özellikle 1 yaşından küçük bebeklerde kusma, ishal, ateş ve iştahsızlıkla seyreden, süresi 1 hafta 10 günü bulabilen ağır bir hastalık tablosu yaptığı için önemli. Rota virüsü için iki aşı mevcut. Bu aşılar 6 aydan önce 2 ay arayla yapılıyor. Bunlardan biri 2 doz diğeri 3 doz uygulanıyor.
Meningokok aşısı: Meningokok bakterisi ağır bir hastalık tablosu olan ve meningokoksemi denilen hastalığa sebep olabiliyor. Aşının 9-12 aylarda 2 doz veya 12. aydan itibaren tek doz yapılabilen 2 çeşidi mevcut
İnfluenza virüs (grip aşısı): Ateş kas ağrıları öksürük boğaz ağrısı yapan ve bazen zatürreye sebep olan bir tablo oluşturuyor. Her yıl ekim sonu ile kasım aylarında yapılması öneriliyor.
Human Papilloma Virüs (HPV) aşısı: HPV genital bölgede siğiller ve kadınlarda rahim ağzı kanserine sebep olabilen bir virüs. 9 yaşından itibaren 3 doz yapılıyor.
Aşı takvimi eksiksiz tamamlanmalı
Aşılar, sadece kişisel sağlığı ilgilendiren hastalıklarla ilgili koruma sağlamayıp, halk sağlığını tehdit edebilecek bulaşıcı hastalıklarda da koruma sağlar. Bu nedenle aşılar kişisel tercihlere bırakılmamalı, devletin önerdiği aşı takviminin eksiksiz tamamlanması sağlanmalıdır.
