İşsizler, yoksullar, gençler, tarımda güvencesiz çalışanlar, kayıt dışı çalıştırılanlar, part-time ve saat ücreti karşılığında çalışanlar, üniversite öğrencileri, yeşil kartlılar, sosyal güvencesi olmayan ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler, 1 Ocak 2012 tarihinde reklamları değil gerçekleri görmeye hoş geldiniz!
1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda; Genel Sağlık Sigortası zorunluluk esası üzerine kurulmuştur.
Referandum ve genel seçimler nedeniyle uygulaması zorunlu olan hükümler 1 Ocak 2012 tarihine ertelenmişti. Ertelenen hükümler:
Sosyal güvencesi olmayanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişilerin, genel sağlık sigortası zorunluluğu önce 1 Ekim 2010’a, daha sonra 1 Ocak 2012 tarihine ertelenmişti.
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile ay içerisinde 30 günde az çalışan sigortalıların eksik günlerine ait GSS primlerini 30 güne tamamlama yükümlülüğü 1 Ocak 2012 tarihine ertelenmişti.
9 Milyon 320 bin civarındaki yeşil kartlının SGK tarafından devir alınma işlemleri 1 Ocak 2012 tarihine ertelenmişti.
Kamu çalışanlarının GSS priminin maaşlarından ödenmesi 1 Ocak 2012 tarihine ertelenmişti.
ZORUNLU GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMINDA GELİR TESPİTİ, TESCİL VE İZLEM SÜRECİ
Gelir tespitini hangi kurumlar yapacaktır?
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca gelir tespiti yapılacaktır.
Gelir tespiti Kimlere Yapılacaktır?
Genel Sağlık Sigortalısı olmayanlar ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile Genel Sağlık Sigortalılığı statüsü sona erenler ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler.
Gelir Tespitinde Esas Alınacak Aile Bireyleri Kimlerdir?
Gelir tespitinde, aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük anne ve büyük babadan oluşan aile esas alınır.
Re’sen Tescil ve Gelir Tespiti Başvurusu Nasıl Yapılır?
Genel Sağlık Sigortalısı olmayanlar ve GSS’lılığı statüsü sona erenler ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler SGK tarafından Re’sen tescil edilir. Ayrıca gelir tespitini yaptırmak üzere 1 ay içerisinde vakıflara başvurması gerektiği SGK tarafından Re’sen tescil edilen kişilere bildirilir.
Re’sen Genel Sağlık Sigortası tescili yapılan kişilerin gelir testi işlemleri, SGK veya ilgili vakıf tarafından ailenin yazılı muvafakat alınarak vakıf tarafından sonuçlandırılır.
Kendisine gelir testi yapılmasını istemeyenler ile tescilin tebligatı yapıldığı tarihten itibaren 1 ay içerisinde gelir testi yapılması yönünde muvafakat vermeyenlerin gelirleri asgari ücretin 2 katı prim öder.
Gelir testine tabi tutulacak kişinin gelir testi yaptırmak üzere vakfa bizzat yazılı başvurusu esastır.
Özürlülük ve yaşlılık gibi nedenler de ise vekili tarafından başvuru yapılabilir.
Gelir testine tabi tutulacak kişilerden kişi başı gelirlerini asgari ücretin 2 katından fazla olduğunu beyan edenler için gelir testi yapılmaksızın, beyan edilen gelir esas alınarak Genel Sağlık sigortası tescili yapılır.
GSS tescilinin Re’sen yapıldığı tarihten itibaren prim tahakkuk ettirilir ve ödeme yükümlülüğü başlar.
Başvuru yeri: Başvuru kişinin adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde kayıtlı ikametgahının bulunduğu il ve ya ilçe idari sınırları içerisindeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nca yapılır.
Hane (Ev) Ziyaretleri: Vakıf personeli tanıtıcı kimlik belgesi gösterilmek suretiyle bilgi formu kullanılarak, başvuruda bulananların ikametgahlarına gidilecek hane ziyaretleri gerçekleştirilir.
Gelir tespitinin yenilenmesi:
Doğum, ölüm, evlenme, boşanma vb. nedenlerle gelir testi yenilenir.
GSS tescili yapıldığı tarihten itibaren primi devlet tarafından ödenenler ile asgari ücretin üçte biri üzerinden prim ödeyenlerin hane ziyaretleri her yıl yenilenir.
Aile içindeki bireylere ait veriler BSYHP’de otomatik olarak güncellenir.
Hane de meydana gelen değişikliklerde adrese dayalı nüfus kayıt sistemi kayıtları esas alınır.
Gelir Tespitine Esas Veriler Nelerdir?
Gelir tespitinde, aile bireylerinin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarının tespitinde puanlama formülünün gelir tespit ölçütleri kullanılır.
Puanlama Sisteminde, şu unsurlar dikkate alınır.
Kişilere ait taşınır ve taşınmazlar ile bunlardan doğan haklar
Aile bireylerinin bankalardaki tüm hesaplarına ilişkin bilgiler
Sürekli olarak alınan nakdi sosyal yardımlar
(SHÇEK Sosyal Ekonomik Destek Yönetmeliği ile yoksul çocukların öğrenimi için her bir çocuk için ödenen ayda 300-400 TL, 2022 sayılı yasa gereği 3 ayda bir güçsüzlere ve yaşlılara yapılan 300 TL ile özürlülere yapılan 500-600 TL nakdi yardımlar, 5378 sayılı yasa gereği %50 ve yukarı ağır özürlülük raporu olanlara ödenen net asgari ücret tutarındaki ödeme, gelir tespitinde kullanılan puanlama sistemi içine konuluyor. Özetle güçsüzlere, yaşlılara özürlülere, engellilere ve yoksul ailelerin çocuklarının eğitimi için ödenen nakdi yardımlar kişilerin gelir tespitinde esas alınmıştır.)
Gelir tespiti iş ve işlemleri, kişinin gelir tespiti başvurusundan itibaren en geç 1 ay içerisinde tamamlanır.
Gelir tespiti sonucu elde edilen ailenin ortalama aylık geliri, gelir tespitinde esas alınan aile bireyi sayısına bölünerek aile içindeki kişi başına düşen gelir tespit edilir.
Aylık Ne Kadar Zorunlu Prim Ücreti Ödenecek?
GSS zorunluluğu kapsamında ne kadar prim ödeyecekleri yapılacak olan gelir testi sonuçlarına göre aile içindeki kişi başına düşen aylık gelir tutarına bakılarak belirlenecektir.
Buna göre kişi başına düşen aylık gelir;
1. Asgari ücretin üçte birinden (295 TL) az olan vatandaşların primleri devlet tarafından ödenecektir.
2. Asgari ücretin üçte biri( 295,3 TL) ile asgari ücret(886,5 TL) arasında olanların, 295,3 × %12=35,4 TL
3. Asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında olanların 886,5 × %12 = 106,38 TL
4. Asgari ücretin iki katından daha fazla olanların 1773 × %12 = 212,76 TL tutarındaki primleri kendileri tarafından ödenecektir.
SGK Genel Sağlık Sigortalısı olan bu kişiler için her ay Genel Sağlık Sigortası Primini Re’sen tahakkuk ettirerek tahsil edecektir.
(Aylık geliri 295 TL olan zengindir. AKP Hükümeti “Genel Sağlık Sigortası primini ödemeyen yoksul vatandaşların primlerini devlet ödeyecek” demişti. Oysa kanuna göre ancak bütün ay boyunca eline geçen para 295 TL’den az olanlar yoksul kabul ediliyor. Aylık geliri kişi başı 295 TL ve daha fazla olan bütün vatandaşlar her ay 35 TL ile 212 TL prim ücreti ödeyeceklerdir. primini ödeyemeyenler sağlık hizmetlerinden faydalanamayacaklardır.)
Kısmi Süreli Çalışanların Eksik Primlerini Kimler Ödeyecek?
30 Günden az çalışan sigortalılar(herhangi bir işyerinde part-time ve saat üzerinden ücretli çalışanlar, sözleşmeli öğretmenler, 4/c liler vs), eksik günlerine ait Genel Sağlık Sigortası primlerini 30 güne tamamlamakla yükümlü olacaklardır. İlgili çalışan tarafından eksik primler yatırılmaz ise Genel Sağlık Sigortasından yararlandırılmayacağı gibi ödenmeyen primler SGK tarafından ilgili çalışandan faiziyle tahsil edilecektir.
Yeşil Kart sahiplerinin Durumu Ne Olacak?
Yeşil kart sahiplerinin tedavi giderleri 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren SGK bütçesinden ödenecektir.
Mevcut Yeşil Kart sahipleri vize süreleri geldiğinde, vize tarihinden itibaren 1 ay içinde gelir tespitini yaptırmak üzere Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’na başvurmaları gerekir.
Bu gelir tespiti sonucunda kişi başına düşen aylık gelirinin asgari ücretin üçte birinden az olması halinde hak sahipliliklerinin devamı sağlanacaktır.
Asgari ücretin üçte birinden daha fazla olması halinde ise gelir durumlarına göre GSS primlerini (35,4 TL -212,7 TL) kendileri tarafından ödenecektir.
Prim Borcu Olanların Durumu Ne Olacak?
60 günden fazla prim ve prime ilişkin borcu bulunan ve bu borcu tecil ve taksitlendirmeyen sigortalıların, talepte bulunmaları halinde yapılacak gelir tespiti sonrasında bu kişiler Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınacaktır.
Kamu Çalışanlarının GSS Primleri Maaşından mı Kesilecek?
2008 yılından önce işe başlayan kamu çalışanlarının GSS prim ödemesi 1 Ocak 2012 tarihine ertelenmişti. Kamu çalışanlarından daha önce emekli sandığı ve SGK tarafından ödenen Genel Sağlık Sigortası primi şimdi %5 çalışanın maaşından %7,5 ise işverenden kesilecektir. Yani 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren kamu çalışanları maaşı %5 azalacaktır.(uygulamaya ilişkin yönetmelik SGK tarafından henüz çıkarılmadı.)
Üniversite Öğrencilerinin Sağlık Giderlerini Kim Karşılayacak?
1 Ocak 2012 tarihi itibariyle üniversite öğrencilerinin tedavi giderleri üniversite sağlık kültür ve spor daire başkanlığı tarafından karşılanmayacaktır.
Aile fertleri(anne-baba-eş) tarafından sosyal güvencesi sağlanan ve 25 yaşını doldurmamış üniversite öğrencilerinin sağlık giderleri SGK tarafından karşılanacaktır.
Aile fertleri içerisinde Sosyal Güvencesi bulunmaması veya üniversite öğrencilerinin 25 yaşını doldurmuş olması durumunda ikametgah ettikleri il veya ilçe merkezlerinde bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvurarak gelir tespiti yaptırmaları gerekmektedir.
Ülkemizde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler ise geldikleri ülkeler ile Türkiye arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalanmış ise sağlık yardımlarından faydalanma hakkı bulunan öğrenciler sözleşme kapsamında sağlık yardımlarından yararlanır. Bu öğrenciler SGK’ya başvurarak Genel Sağlık Sigortalılıklarını aktif hale getirmeleri gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalanmamış ülkelerin öğrencileri SGK sistemine kayıt yaptırarak prim giderlerini ödemesi ile Genel Sağlık Sigortalılığı hakkı başlar. Ağır tedavi gerektiren sağlık sorunları genel sağlık sigortalılığın başladığı tarihten önceki bir döneme ait olması durumunda tedavi giderleri kurum tarafından karşılanmayacaktır.
Hazırlayan: Dr. Ergün Demir – Dr. Veli ATANUR
SES İZMİR ŞUBE
