Bilinen 13 vitaminden biri olan D vitamini, DNA’ya doğrudan bağlanabildiği için aynı zamanda bir hormon olarak sınıflandırılıyor. Yumurta, süt, balık ile hayvansal besinlerin yanı sıra mantar ve bazı sebzelerde de bulunan D vitamini en çok güneşten alınıyor. Vücutta yeterli miktarda D vitamini sentezlenmediğinde ve özellikle gebelik döneminde eksik olan D vitamini hem annede hem de doğumdan sonra bebekte ciddi sağlık sorunlarına yol açıyor. Memorial Kayseri Hastanesi Çocuk Endokrinoloji ve Neonatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Selim Kurtoğlu, yaşamsal öneme sahip D vitamininin eksikliği konusunda önemli uyarılarda bulundu.
Kemik oluşumunda etkili
Günümüzde kapalı ortamlarda uzun süre geçirilmesi ve sağlıksız beslenme nedeniyle toplumdaki eksikliği giderek artan D vitamini, kemik oluşumunda etkilidir. D vitamini bitkilerden ergokalsiferol (D2) , hayvansal gıdalardan kolekalsiferol (D3) olarak alınmaktadır. Ayrıca ciltte ultraviyole ışınları ile dehidrokolesterolden sentezlenmektedir. Hayatın her döneminde yeterli düzeyde alınması gereken D vitamini, özellikle gebelikte hem anne hem de bebek için hayati bir öneme sahiptir. Gebeliğin son 3 ayında bebeğin kemik oluşumu için kalsiyum ve fosfora gereksinim artmaktadır. Bu nedenle gebelikte süt, yoğurt, balık, yumurta, tereyağı gibi kalsiyum, fosfor ve D vitamininden zengin beslenilmesi önem taşımaktadır.
Vücutta yeterli miktarda D vitamini yoksa…
Vücuttaki D vitamini seviyesinin düşüklüğü, gebelik döneminde hem annede hem de bebekte bazı sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Gebelik döneminde D vitamini eksikliğinin annede yol açtığı sağlık sorunları:
- Gebelik tansiyonu
- Gebelik şekeri
- Gebelik zehirlenmesi
- Diş kaybı
- Erken doğum riski
Gebelik döneminde D vitamini eksikliğinin bebekte yol açtığı sağlık sorunları:
- Erken doğum (Prematüre bebek)
- Solunum problemleri
- Kan şekerinde düşme
- Kalsiyum düşüklüğü
- Raşitizm
- Havale geçirme
- Büyüme geriliği
- Metabolik kemik kırıkları
- Yüksek oranda ve ağır seyreden enfeksiyonlar
- Çocukluk döneminde dikkat eksikliği ve hiperaktivite
- Otizm spektrum hastalıkları
- Zeka puanı düşüklüğü
- Kemik mineral yetersizliği
- Tip 1 diyabet
- Astım ve hışırtılı solunum
D vitamini için 15-20 dakika güneşlenme yeterli
Gebeler, D vitamininden zengin olan yumurta, süt, yoğurt, karaciğer ve balık (somon, sardalye, uskumru, morina gibi) tüketimine önem vermelidir. Bir yumurta 20, bir bardak süt 100, 1 tatlı kaşığı balık yağı 400, 100 gram somon balığı 345 ünite D vitamini içermektedir. D vitamini için güneşlenme önemli bir kaynaktır. Derinin hafif pembeleşmesinin gerçekleştiği 15-30 dakika güneşlenme ile 2000 ünite D vitamini üretilmektedir. Gebelerde günlük D vitamini desteği 400-600 ünite olarak önerilmektedir. Ülkemizde 2005 yılında yapılan araştırmada gebelerde % 81,7 ve bebeklerde % 40 oranında D vitamini eksikliği saptanmıştır. Özellikle son yıllarda bebeklerde 400 ünite/gün olarak verilen D vitamini desteği, raşitizm oranında belirgin azalma sağlamıştır. Ayrıca gebeliğin 3’üncü ayından itibaren hamilelik boyunca ve doğum sonrası 6 aya kadar günlük 900 ünite D vitamini desteği sürdürülmektedir.
