Uzuvlarımızın hareketlerini ve günlük yaşamdaki faaliyetlerimizi sürdürebilmemizi sağlayan eklemlerimiz genetik yatkınlık, yaşam alışkanlıklarımızda yaptığımız hatalar veya ağır sporlardan dolayı hasar görebiliyor. Bunun sonucunda da hayat kalitemizi ciddi boyutlarda düşürebilen; eklem kireçlenmeleri, bağ yaralanmaları, menisküs yaralanmaları, omuz yaralanmaları ve bazı eklemlere özel hastalıklar gibi birçok sorun ortaya çıkabiliyor. Üstelik eklem hasarlarına bağlı gelişen hastalıkların görülme sıklığı modern yaşamın olumsuz şartları nedeniyle gün geçtikçe artıyor.
Örneğin masa başında çalışırken bazı eklemlerin daha fazla ya da az kullanılması veya baş bölgesini sürekli eğik tutmak gibi durumlar eklem hastalıklarının oluşmasına zemin hazırlıyor. Eklem hastalıklarında görülen artışın bir başka önemli nedeni ise günümüzün en yaygın ve önemli sorunlarından biri olan, obezite. Acıbadem Bakırköy Hastanesi’nden Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Ecmel Yeşiller, aşırı kilonun eklemler için oldukça sakıncalı sonuçlar oluşturabileceğine dikkat çekerek, “Fazladan her 1 kilo eklemlere, yerine göre 4– 6 katı yük oluyor.” diyor.
Her çömelip-kalkma hareketi diz eklemlerine 3 kat yük oluşturuyor.
Aşırı kilo eklemler için oldukça sakıncalı. Çünkü her çömelip kalktığımızda diz eklemine vücut ağırlığımızın yaklaşık 3 katı kadar yük biniyor. Tempolu yürümede bu yük diz eklemlerine vücut ağırlığının 5–6 katına yükseliyor. Koşma esnasında bu yük çok daha fazla olabiliyor. Dolayısıyla her fazla olan kilo eklemlerde yerine göre 2-4 katı yük oluyor. Yani 5 kilo fazlası olan bir insanda çömelirken diz eklemlerine ortalama 15 kilo fazladan yük biniyor. Bunun aksine verilen her 1 kilo ise eklemleri 3 – 4 kiloluk yükten kurtarıyor.
Masa başında yapılan hatalar eklem hasarını kolaylaştırıyor
Günümüzde bilgisayar kullanımının atması, yaşam şartlarının güçleşmesi ve strese daha fazla maruz kalınması da eklem hasarını kolaylaştırıyor. Masa başında daha fazla zaman geçirilmesi nedeniyle bilek ve dirsek eklemlerinde oluşan bazı hastalıklarda da artış görülüyor. Örneğin eklemleri fazla kullanmak tendon hastalıklarına, bilekte ve ön kolda sinir sıkışmalarına yol açabiliyor ya da bu hastalıkları taklit eden durumlar oluşabiliyor. Örneğin; dirsekleri devamlı masaya dayayarak çalışanlarda dirsekte şişlik yapan bir hastalık olan ‘olecranon bursiti’ oluşabiliyor. Ayrıca bilgisayar karşısında kambur oturmak, başı sürekli eğik tutmak, bazı eklemleri uzun süre hareketsiz bırakmak veya aşırı kullanılmak da eklemlerdeki hasarı kolaylaştırabiliyor. Masa başı iş yapanlarda daha çok oturmaktan dolayı bel ve diz problemleri oluşabiliyor. Oturma pozisyonunda, bel bölgesine vücut ağırlığının 2 katı yük biniyor. Yani 70 kiloluk bir insan otururken bele 140 kilo kadar yük oluşturuyor. Bu nedenle devamlı oturarak çalışanların arada kalkıp dolaşmaları tavsiye ediliyor. Dizlerin devamlı kıvrık kalması da diz kapağı eklemini zorlayıp, kıkırdakların bozulmasına yol açabiliyor.
Aniden ağı spora başlamak oldukça zararlı
Eklemlerin sevmediği şeylerden biri de, daha önce hiç spor yapmayan kişilerin birden bire futbol, voleybol gibi kontakt sporlara veya paraşüt ya da yüksek atlama gibi eklemlere yük bindiren ağır bir spora başlamaları. Çünkü bu durumlarda eklem hasarları daha kolay oluşabiliyor. Aynı şekilde devamlı spor yapan bir kişinin yine aniden sporu bırakması da kıkırdaklarda ani yumuşamalara ve bunun sonucunda kıkırdak hasarlarına neden olabiliyor. Bu yüzden sporun ılımlı ve sürekli olması sağlıklı eklemlerde anahtar bir rol üstleniyor.
Tedavinin şekli hastalığın derecesine göre belirleniyor
Eklemlerde yaşanan sorunlar, hastalığın tipi ve derecesine göre başlangıçta kilo verme, ilaçlar ve egzersizlerle tedavi edilebiliyor. Hastalık ilerlerse cerrahi tedavilere başvuruluyor. Bunlar basit cerrahi girişim ya da daha komplike cerrahi girişimi olan eklem protezleri ve eklem dizilimini düzelten cerrahi girişimleri oluyor. Bu tedavilerden oldukça başarılı sonuçlar alınıyor.
