OKAN GÜRAY BÜLBÜL
Asgari geçim indirimi (AGİ) ücretlerin belirli bir kısmının vergiden muaf olması anlamına geliyor. Ücretin belirli bir kısmı vergiden muaf olunca çalışanın eline geçen para da artıyor. Yani AGİ arttıkça çalışanın maaşı da yükseliyor. Ama bütün çalışanlar için vergiden muaf tutulacak miktar farklı.
NASIL HESAPLANIYOR?
Asgari geçim indirimine esas tutulacak miktar kişinin medeni durumu, eşinin çalışıp çalışmaması ve çocuk sayısına göre belirleniyor. Belirlenen tutar vergilendirilmeyerek çalışanın ücretine ekleniyor. Dolayısıyla aynı işyerinde çalışan ve brüt ücretleri aynı olan bekar bir çalışan ile, evli ve eşi çalışmayan bir kişinin ellerine geçen net ücretleri farklı olabiliyor.
Çocuk sayısı arttıkça...
Asgari geçim indirimi tutarı şu şekilde belirleniyor: Gelirin elde dildiği takvim yılı başındaki (1 Ocak'taki) asgari ücretin;
- Çalışanın kendisi için yüzde 50'si,
- Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş için yüzde 10'u
- Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere ilk iki çocuk için yüzde 7,5'i,
- Diğer çocuklar için yüzde 5'i asgari geçim indirimini oluşturuyor. Örneğin 2014 yılı için; bekar birinin ücretine aylık 80,33 lira eklenirken, evli, eşi çalışmayan ve 3 çocuk sahibi birinin maaşına eklenen tutar ise 128,52 lira oluyor. Aynı şartlarda 4 çocuklu bir çalışan ise aylık 136,55 lira almaya hak kazanıyor.
İşverene bildirmek zorunda
Asgari geçim indiriminde işlemler çalışanın beyanına göre yapıldığından, çalışanlar gerçek durumlarını işverene bildirmek durumundalar. Örneğin eşi çalışmayan ve çocuğu olmayan bir kişi eşi işe girdiğinde bu durumu işverenine bildirmeli. Benzer şekilde evli, eşi çalışmayan, tek çocuğu olan ve çocuğu üniversitede okuyan fakat 25 yaşını geçen çalışanların da bu durumu bildirmeleri gerekiyor.
Yanlış beyana dikkat
Çalışanların AGİ konusunda dikkat etmeleri gereken çok önemli bir nokta var. Yanlış beyan veren biri tazminatını almadan işinden çıkartılabilir.
Evlilik ve mezuniyet AGİ'yi etkiliyor
Çalışan aşağıdaki durumlar oluştuğunda işverenini bilgilendirmek durumunda:
- Bekar ücretlinin evlenmesi,
- Evli ücretlinin boşanması,
- Eş veya çocuklardan birinin ölümü,
- Eşin gelir elde etmeye başlaması,
- Ücret geliri elde eden eşin işten ayrılması,
- Çocukların 18 yaşını doldurmuş olması ve üniversiteye devam etmemesi,
- Ana ve babasını kaybetmiş toruna bakmak.
