Sosyal güvenlik mevzuatında, engelli çocuğu bulunan annelere yönelik erken emeklilik hakkı bulunuyor. Başka birinin sürekli yardımına muhtaç çocuğu bulunan annelerin erken emeklilik hakkından yararlanabilmek için çocuğunun sağlık durumunu belgelendirmesi gerekiyor. Bunun için de Sosyal Güvenlik Kurumu'nca (SGK) yetkilendirilmiş sağlık hizmet sunucularından sağlık kurulu raporu alması gerekiyor.
Erken emeklilik için, bu raporun alındığı tarihten itibaren çalışılan süreler dikkate alınıyor. Engelli çocuğu bulunan annelere tanınan erken emeklilik hakkından kimler yararlanabilir? Bu haktan yararlanmak için rapor nasıl alınır? Emeklilik yaşından ne kadar indirim yapılır? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, engelli çocuğu bulunan annelerin erken emeklilik hakkına ilişkin merak edilenleri yazdı
Kanuna göre, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan kadınların prim ödeme gün sayılarına 4'te 1 oranında ilave yapılıyor. Dört yıl çalışması olan kadınlar 5 yıl, 10 yıl çalışması olan kadınlar ise 12.5 yıl çalışmış gibi kabul ediliyor.
RAPOR ALINAN TARİHTEN BAŞLIYOR
Kadın sigortalıların prim gün sayılarına 4'te 1 oranında ilave yapılabilmesi için öncelikle bu durumun SGK tarafından yetkilendirilmiş sağlık hizmet sunucularınca düzenlenmiş sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi gerekiyor. Ardından bu raporun SGK sağlık kurullarınca değerlendirilmesi sonucu çocuğun başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli olduğunun tespit edilmesi koşulu aranıyor.
Kadın çalışanlara bu hak 1 Ekim 2008 tarihinde tanındı. Dolayısıyla engelli çocuğu bulunan kadınların prim günlerine ilave işlemi, 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki çalışmaları için gerçekleştiriliyor. Diğer bir husus da ilave edilecek sürenin tespitinde SGK sağlık kurulu kararında belirtilen tarihin dikkate alınması.
Örneğin, engelli çocuğu bulunan anne ilk defa 1 Ocak 1995 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış ve 1 Aralık 2018 tarihinde yaşlılık aylığı başvurusunda bulunmuş olsun. SGK sağlık kurulu 1 Nisan 2009 tarihinde ağır engelli çocuğun bakıma muhtaç olduğuna karar vermişse, bu tarihten sonraki hizmetler dikkate alınacak. O tarihten bu yana 2580 prim günü bulunan kadın sigortalının çalışma süresine, 645 gün prim ilave edilecek.
YIPRANMAYA TABİ İŞTE ÇALIŞAN ANNE
Ağır engelli çocuğu bulunan anne aynı zamanda yıpranmaya tabi bir işte çalışmışsa, örneğin 2008 öncesi ve sonrasında radyasyona tabi işte çalıştığı için ayrıca fiili hizmet süresi zammı hakkı bulunuyorsa, ilave edilecek ek süresi ayrı ayrı hesaplanıp eklenecek. Ancak, engelli çocuğu dolayısıyla ilave edilecek ek süre hesabında, radyasyonlu işte çalışmasından dolayı kazandığı fiili hizmet süresi zammı dikkate alınmayacak.
YAŞ HADLERİNDEN İNDİRİLECEK
2008 yılında yapılan değişiklik uyarınca, fiili hizmet süresi zammının yarısı yaş haddinden indirilebiliyor. Yaş haddinden indirilebilecek süre çoğu sigortalı için 2.5 yıl ile sınırlı. Ayrıca, yaş haddinden indirim yapılabilmesi için 2008'den sonra bu kapsamdaki çalışmaların en az 3600 gün olması gerekiyor.
Engelli çocuğu bulunan annelere ise pozitif ayrımcılık yapılıyor. Söz konusu annelerin, prim gün sayısına ilave edilen sürenin tamamı yaş haddinden indiriliyor, süre sınırlaması uygulanmıyor. Örneğin, 1 Ocak 2009'da aldığı raporla çocuğunun bakıma muhtaç olduğunu belgeleyen anne, 9 yıl, yani 3240 prim günü çalışmışsa, bunun 4'te 1'i olan 810 gün toplam prim süresine ilave ediliyor. Ayrıca emeklilik yaş haddinden de 810 gün, yani 2 yıl 3 ay indiriliyor. Bir başka ifadeyle, normal süresinden 2 yıl 3 ay önce emeklilik hakkı elde ediliyor.
ÇALIŞMAK ZORUNLU DEĞİL
Bakıma muhtaç engelli çocuğu bulunan annelere tanınan bu haktan yararlanmak için kadın sigortalının işçi, memur veya esnaf olması fark etmiyor.
Hatta hiçbir işte çalışmadığı halde isteğe bağlı sigorta yaptıran kadınlar da bu haktan yararlanarak erken emekli olabilir.
Evlatlık edindiği çocuğu bakıma muhtaç derecede ağır engelli olan kadın sigortalılar da erken emeklilik hakkından yararlanabilirler.
