Okan Güray Bülbül / Akşam
4 SORU 4 CEVAP
1- Soru: Babam adına SGK’ya ödenen primleri geri almak istedik. Ancak babam 20 yıldır prim ödüyor, SGK’nın geri ödediği rakam ise çok düşük. Dava açarak SGK’dan primleri geri alabilir miyiz? (Ragıp Sert)
PRİMLER İADE EDİLMEZ
Cevap: Emekli olmak için gerekli yaş şartını doldurmuş olmasına rağmen, sigortalılık süresini veya prim ödeme gün sayısını dolduramamış bir kişi isterse SGK’ya ödediği primleri geri alabilir. Bu ödemeye yaşlılık toptan ödemesi denilmektedir. Bu durumda SGK’ya dilekçeyle başvuran kişiye o zamana kadar ödediği malullük, yaşlık ve ölüm sigortası primleri iade edilir. Yaşlılık toptan ödemesi alacak sigortalıya yalnızca malullük, yaşlılık ve ölüm primleri iade edilir. 4/a’lı ve 4/c’lilere işverenleri tarafından ödenen, 4/b’lilerin ise kendilerinin ödedikleri kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası primleri iade edilmez. Dolayısıyla yaşlılık toptan ödemesi alacak bir sigortalının ödediği primle iade tutar arasında farklılık olacaktır. Sigortalının o dönemde kısa vadeli sigorta kollarından ve genel sağlık sigortasından yararlanmış olması nedeniyle bu sigorta kollarına ödediği primler iade edilmez.
TEKRAR ÇALIŞABİLİR
Diğer yandan SGK’dan yaşlılık toptan ödemesi alan bir kişi daha sonra yeniden çalışmaya başlar ve adına sigorta primi ödenmeye devam edilirse, aldıkları ödemenin güncelleme kat sayısıyla güncellenmiş halini SGK’ya ödeyerek emekli olmaya hak kazanabilir.
2- Sadece kıdem tazminatı
Soru: 1998’de çalışmaya başladım, bu işyerimde 10 yıldır çalışıyorum. SGK’dan yazı alıp 15 yıl, 3.600 günle kıdem tazminatımı isteyeceğim. İşveren kıdemini öderim, ihbarı vermem dedi. Dava açarak alabilir miyim? (Selim Demir)
Cevap: İlk kez 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olanlar 15 yıl, 3.600 günle SGK’dan yazı alarak kıdem tazminatlarını alabilir. Ancak bu kişilere ihbar tazminatı ödenmez. Dolayısıyla işvereniniz yalnızca kıdem tazminatı ödemek durumunda. Dava da açsanız durum değişmez.
3- Refakat izni işverene bağlı
Soru: Annem ameliyat oldu ve hastanede bir hafta kalmalıyım. Refakatçi raporu aldım ancak işveren kabul etmiyor. Ne yapabilirim? (Kamil Gedik)
Cevap: İş Kanunu’nda işçiye refakat izni verileceğine dair bir hüküm yok. Dolayısıyla işçiye, işveren kendi inisiyatifiyle izin verebilir. İşveren isterse bu durumdaki işçisine izin verebilir, istemezse vermez. İşveren işçisine ücretsiz izin verebileceği gibi, yıllık izninden de bu süreyi düşebilir.
4- Bildirim süresine uymayan brüt ücreti ödemek zorunda
Soru: Yeni iş buldum işverenim önümüzdeki hafta başlamamı istiyor. Şimdiki işyerim hemen çıkamayacağımı 2 ay daha çalışmam gerektiğini söyledi. Bu parayı ödeyip yeni işime geçebilir miyim? (Hakan Sarı)
Cevap: Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan bir işçiye uygulanacak bildirim süresi işçinin kıdemiyle orantılıdır. İşyerinde 3 yıldan uzun çalışıyorsanız işvereniniz iki ay daha çalışmanızı isteyebilir. Çalışmak istemiyorsanız 2 aylık brüt ücretinizi işverene ödemelisiniz.
