Sadettin Orhan / Bugün
Emeklilikte geçinmek zor zanaat. Hele tek geçim kaynağınız emekli maaşınız ise ayın sonunu getirmek neredeyse imkansız. Bu gerçeğin farkında olan hemen her çalışan, haklı olarak “daha yüksek emekli aylığı için ne yapabilirim” sorusunu soruyor. Elbette bunun sihirli bir formülü yok fakat mevzuatın detaylarında saklı bazı tüyolarla daha yüksek aylığa kavuşmak mümkün. İşte yüksek emekli aylığının ipuçları...
• Öncelikle imkanınız varsa SGK’ya yapılan bildirimi brüt 3500 liranın üzerinde tutmak gerekiyor.
• Hizmet (askerlik, doğum, yurtdışı vb.) borçlanması, emekli aylığını artırmada bir diğer faktör. Özellikle 1990-2000 yılları arasında askerliği, doğumu veya yurtdışı hizmeti bulunanların mutlaka borçlanmasını tavsiye ediyoruz. Kaç günlük borçlanma için ne kadar ödeme yapmanız gerektiğini, www.sadettinorhan.net/emeklimatik sayfasından hesaplayabilirsiniz.
• Part-time (kısmi süreli) da olsa ikinci işteki sigorta, toplam SGK matrahınızı yükseltir ve bu da emekli aylığınızı artırır.
• Özellikle 2000 yılından önce çalışma hayatına giren Bağ-Kurlular’ın, SSK’ya geçmeleri halinde emekli aylıkları %10-15 oranında daha yüksek bağlanıyor. Dolayısıyla Bağ-Kurlular için SSK’ya geçiş de aylığı yükselten bir faktör.
• Sigortasız çalıştırılan veya ücreti SGK’ya düşük bildirilen kişiler için de emekli aylığını yükseltme imkanı var. Bu çalışanlar, önce işvereni SGK’ya şikayet ederek daha sonra hizmet/ücret tespit davası açarak aylıklarını yükseltebilirler. Fakat dava açabilmeleri için işten ayrıldıkları yılı takip eden 5 yıl içerisinde dava açmaları gerekiyor.
• Eğer memur olarak çalışıyorsanız, yüksek aylık için tek seçeneğiniz var; daha yüksek unvanlı görevlere (daire başkanı, müdür, genel müdür vb.) atanmak. Zira memurların emekli aylığı görev unvanına bağlı göstergelere göre hesaplanıyor.
Geçerli sebeple feshedebilirsiniz
Soru: Sadettin Bey, ocak ayında işçimizden gerektiğinde fazla çalışma yapabileceği yönünde onay yazısı aldık. Fakat buna rağmen işçimiz fazla çalışma yapmayı reddediyor. Bu konuda herhangi geçerli bir mazeret (hastalık vb.) de ileri sürmüyor. Bu durumda iş akdini feshedebilir miyiz? Bu fesih haklı veya geçerli bir nedenle yapılmış olur mu? Bülent K.
Cevap: Değerli okurum, bilindiği üzere İş Kanunu’nun 41. maddesi gereği her yıl ocak ayında işçilerden "gerektiğinde fazla çalışma yapabileceğine dair" onay yazısı alınıyor. Bu yazıyı imzalayan işçinin, geçerli bir neden ileri sürmeden fazla çalışmadan kaçınması yersiz olur. Bu durumda işveren, haklı nedenle değil fakat geçerli nedenle İş Kanunu’nun 18. maddesi kapsamında iş akdini feshedebilir. Nitekim Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2014/15607 sayılı kararı, söz konusu durumda işverence geçerli fesih yapılabileceği yönündedir. Fakat yine yerleşik yargı kararları doğrultusunda, feshin son çare olması ilkesigözetilerek, yazılı ihtar ve savunma alınmasından sonra fesih yoluna gidilmesi yerinde olur.
