Eli titreyen biri bile dünyanın en iyi cerrahı olabilir

Kapalı ameliyatlarda küçücük bir delikten vücuda giriliyor ve hayati organlar kesilip biçiliyor. Doç. Dr. Kemal Memişoğlu, "Eli titreyen bir doktor bile bu ameliyatlarda dünyanın en iyi cerrahı olabilir" diyor

Eskiden ameliyat olan hastalar, çektikleri zorlukları anlatmak için dikiş sayılarından söz ederdi. Yapılan operasyonlar hastalar tarafından "20 dikiş attılar, sonrasında çok zorluk çektim" ya da "45 dikişle ameliyat ettiler" diye tarif edilirdi. Ameliyat izleri de vücudu boydan boya kaplar, ameliyattan çıkan hastalar haftalarca yatağa bağlı kalırdı. Son dönemde ise en zorlu ameliyatların bile hiç izi kalmıyor. Bir ya da iki noktadan girilerek safra kesesi ameliyatı yapılabiliyor, acil olarak apandisit alınabiliyor ve ameliyattan çıkan hastada hiçbir ameliyat izi görülmüyor.

AĞRI ORANI DÜŞÜKTÜR
Eski cerrahların soru işaretleri ile yaklaştığı bu operasyonlarla ilgili merak edilenleri, Fatih Sultan Mehmet Hastanesi'nin Başhekimi Doç. Dr. Kemal Memişoğlu anlattı. Devlet hastanelerinde de uygulanan bu ameliyatlar gerçekten güvenli mi, yoksa açık ameliyatın yerini hiçbir şey almamalı mı? İşte, bu soruların yanıtları...

Bir ameliyat kapalı yöntemle yapılabiliyorsa öncelikle onu mu tercih etmek lazım?
Bence kapalı ameliyatın tercih edilmesi her zaman mümkün ve faydalıdır. Laparoskopi ile yapılan işlem ile açık ameliyatta yapılan işlem arasındaki tek ve en büyük fark; dışarıdan kesi yapılmamasıdır. İçeride ise yapılan işlem aynıdır. Kapalı ameliyatlarda, dışarıdan kesi yapılmadığı için cilt altında fıtıklaşma oranı, ağrı oranı düşüktür.

EKİP DE İYİ OLMALI
Ameliyat sonrası hastalar için ne gibi farklılıklar yaşanır?
Hastanın işe dönüş zamanı kısalır, bağırsak hareketleri bir an önce eski haline döner. Artık açıkta yapılan her ameliyat laparoskopi ile de yapılır hale gelmeye başlandı.

Bir operasyonda hem açık hem kapalı yöntem kullanılır mı?
Bir bölümünü açık yöntemle, bir bölümü de kapalı olarak yaptığımız ameliyatlar da var. Ben bir cerrah olarak da, hasta olarak da önce laparoskopinin tercih edilmesi taraftarıyım.

Laporoskopinin hiçbir zaman açık ameliyatlar kadar başarılı olmadığını düşünenler de var. Sizin bu konudaki fikriniz nedir?
"Bazı ameliyatlar açık yapılsın" deniyor ama şahsen ben buna katılmıyorum. Mümkün olan ameliyatlar laparoskopik yöntemle yapılmalı. Açık vakalarda, cerrah üstten bakar ve gözün gördüğünü görebilir. Laparoskopide ise cerrahın, organı her türlü açıdan görme şansı var ve kamera ile organ 10 kat büyütülebilir. Ancak laparoskopi ameliyatı bir ekip işidir. Sadece cerrahın değil, ekibin de iyi olması gerekir.

UZAY İÇİN GELİŞTİRİLDİ
Laparoskopik ameliyatların yerini robotlar mı alıyor?
Robotik cerrahi, NASA'nın 1980'lerde yaptığı bir proje... Astronotlar hastalanırsa, apandisit gibi bir sorun olursa, uzayda uzaktan ameliyat edilmesi için geliştirildi. Robotik cerrahi maliyet olarak çok yüksek ve hastaya ekstra bir şey kazandırmıyor. Laparoskopiyi cerrahide bir devrim, robotik cerrahiyi ise teknik bir ilerleme olarak düşünebilirsiniz...

Robotik cerrahi ne zaman kullanılıyor?
Daha ince çalışılması gereken prostat ve damar hastalıkları gibi ameliyatlarda kullanılabilir ama tabii ki daha gelişecektir. Geliştikçe de cerrahinin yerini alacaktır. Robotik cerrahi şu anda ulaşılması zor ameliyatlar içindir.

ROBOT ENGEL OLUYOR
Cerrahın eli titrerse laparoskopik ameliyat riske mi girer? Yetenekli bir cerrahın kötü ameliyat yapma şansı tabii ki daha azdır ama dünyanın en iyi cerrahının bile bazı durumlarda eli titreyebilir. "Eli titreyen cerraha kimse güvenmez" deniyor ama şu anda bağırsak nakli konusunda dünyanın bir numarası olan cerrahı, eskiden asistan olarak bile ameliyata almıyorlarmış. Şu anda iki milimetrelik damar ananstomozları yapabilen bir cerrahtan söz ediyoruz. Elinin titreme frekansını biliyor ve ameliyatlarını ona göre yapıyor. Bir cerrah için el titremesi tabii ki kötü bir şey ve robot cerrahisi bunun önlemini alıyor. Alet, elin titremesini engelliyor ve bunu operasyona yansıtmıyor.

PAHALI ÇÜNKÜ MALİYETİ YÜKSEK
Hangi durumlarda sadece laparoskopik ameliyat yapılıyor?
Safra kesesi ve reflülerde birinci ameliyat olarak öneriliyor. Bir kısım ameliyat kapalı da başlasa yüzde 1'lik ihtimalle sonradan açığa dönülebiliyor.

Laparoskopik cerrahinin fiyatı neden yüksek oluyor?
Maliyetin yüksek olmasından kaynaklanıyor. Sonuçta laparoskopiyi alet ile yapıyorsunuz. Bu alet, ileri teknoloji kullanılarak geliştiriliyor. Aletleri tek seferlik kullandığınız için maliyeti yükseliyor. Devlet hastanemize 650 lira ödüyor ama bir laparoskopi ameliyatının maliyeti 2 bin lirayı buluyor.

HANGİ DURUMDA HANGİ YÖNTEM?

AÇIK AMELİYAT
Açık ameliyat yapılmasının iyi olacağı belirtilen hastalıklar şöyle:
Çok ileri kalp hastalıkları.
Büyük kanser ve büyük tümör yapıları olan ameliyatlar.
Karın içine ileri derece yayılmış bir enfeksiyon, iltihap varsa.
Hamileliğin belli dönemleri.
Hastanın genel durumu ve fonksiyonları karnın şişmesine bağlı basınca dayanamayacak bir akciğer fonksiyon bozukluğu, kalp bozukluğu varsa...

KAPALI AMELİYAT
Kapalı ameliyat diye adlandırılan laparoskopi yöntemiyle daha etkili sonuç alınan operasyonlar şöyle:
Reflü ameliyatları.
Rektum ve kolon ameliyatları.
Şişmanlık tedavisiyle ilgili ameliyatlar.
Safra kesesi ameliyatları.
Mide fıtıkları.
Bağırsak ameliyatları.
Kist ameliyatları.


ESRA TÜZÜN