Türkiye’de ne yazık ki ‘şeker’ gibi sempatik bir isme sahip olan diyabet hastalığı, dünyada bir milyardan fazla insanın hayatını direkt etkiliyor.
Tüm dünyada 300 milyon diyabet hastası var. Bu aslında sadece teşhis konulanlar. Bir o kadar daha teşhis konulmamış diyabet hastası olduğu tahmin ediliyor. Sadece teşhis konulan diyabet hastaları bile bir ülke olarak ele alınsa Çin, Hindistan ve ABD’nin ardından dünyanın en kalabalık ulusunu temsil ederdi. Dünya Diyabet Vakfı (WDF) Başkanı Anil Kapur, diyabetin hasta aileleriyle birlikte dünyada bir milyardan fazla kişinin yaşamını etkilediğini söylüyor. Kapur, 2030 yılında teşhis konulmuş hasta sayısının 552 milyona çıkacağı uyarısında bulunuyor.
1 milyar kişi etkilenecek
Anil Kapur, dünyada her yıl 35 milyon kişinin kronik hastalıklardan öldüğünü ancak medya dahil kamuoyunun ‘üç büyükler’ olarak adlandırılan AIDS, sıtma ve tüberküloz’u (verem) yoğun biçimde konuştuğunu söylüyor. Çok daha fazla insanın ölümüne neden olan diyabetin arada kaynadığına dikkat çeken Kapur şu bilgileri aktarıyor: “Ancak medya dahil kamuoyu ‘üç büyükler’ olarak adlandırılan AIDS, sıtma ve tüberkülozu (verem) yoğun biçimde konuşuyor. Her yıl 4.7 milyon kişi diyabetten ölüyor ancak diyabete bağlı kalp krizi, yüksek tansiyon, felç, böbrek yetmezliği ile birlikte bu sayı aslında en az iki katı. Böyle giderse dünyada bir milyar diyabet hastası olacak. Aileleriyle birlikte dünya nüfusunun yarısının bu hastalıktan etkilenmesi demek. Tehlikenin farkında mısınız?”
465 milyar dolar harcanıyor
Diyabet alanındaki uzmanlığıyla tanınan Danimarkalı Novo Nordisk’in Uluslararası Pazarlardan Sorumlu Başkan Yardımcısı Jesper Hoiland, 2011 yılında dünyada diyabetle mücadele için 465 milyar dolar harcandığını hatırlatıyor. Hoiland, diyabeti engellemek için obeziteyle mücadele, dengeli beslenme, egzersiz bilgilendirme ve okullarda eğitimin etkili olacağına dikkat çekiyor.
Türkiye’de 6 milyon kişi
Türkiye’de 1998 yılında nüfusun yüzde 7.2’si diyabet hastasıyken, 2010’da bu oran yüzde 14’e yükseldi. Türkiye’de 6 milyon diyabet hastası bulunuyor ve bir yılda diyabetle mücadeleye 13 milyar TL harcanıyor.
İlaç şirketi AstraZeneca’nın yaptığı araştırmaya göre her 3 diyabetliden biri şeker hastası olduğunu bilmeden yaşıyor.
Bir hastanın yıllık gideri 3.900 TL
Türkiye Diyabet Vakfı Başkanı Prof. Dr. Temel Yılmaz, SGK güvencesi olan hastaların harcamalarının yüzde 100 devlet tarafından karşılandığını belintirken, Eczacı Mehmet Ali Özkan, SGK güvencesi olmayan bir diyabet hastasının aylık harcamasının 325 TL’yi bulabildiğini, bunun da yılda 3.900 TL’ye karşılık geldiğini söyledi. Özkan’ın gider hesabı şöyle:
İnsülin: 50-175 TL
İnsülin kalem ucu: 25 TL
Oral tablet: 10-50 TL
Şeker ölçüm sitribi: 15 TL
B vitamini+tatlandırıcı: 15 TL
Şeker ölçüm cihazı: 35 TL
Lanset (kan almak için parmak delme iğne ucu): 10 TL
Toplam: 160-325
Türkiye doğru yolda
Diyabetin tip 1 ve tip 2 olmak üzere iki türü bulunuyor. Novo Nordisk’in Uluslararası Pazarlardan Sorumlu Başkan Yardımcısı Jesper Hoiland, genetik faktörlerin etkili olduğu diyabeti engellemenin mümkün olmadığını ancak aşırı kilo, obezite, enzersiz yapmama gibi yaşam biçimine bağlı diyabetlerin engellenebileceğini söyledi. Türkiye’nin obezite ve aşırı kiloyla mücadelesini çok beğendiklerini belirten Hoiland, “Bu kapsamda yapılan çalışmaları ve niyeti hayranlıkla izliyoruz. Aşırı kilo ve obeziteyle mücadele sigarayla mücüdele kadar önemli” dedi. Hoiland, diyabetin böbrek yetmezliği, körlük, tansiyon, felç, kalp kirizi gibi pek çok hastalığı da beraberinde getirdiğini hatırlatarak, diyabetle mücadelenin sağlıklı toplum oluşturmanın yanında, ülkelerin sağlık giderlerini azaltacağını da söyledi.
Gazoz ve şekerli içeceklere raf yasağı
Dünyanın önde gelen diyabet ve komplikasyonları tedavi merkezi Steno’nun başında bulunan Bjarne Bruun Jensen, başlattıkları bir projeyle Danimarka’da süpermarketlerde gazoz ve şekerli içecekleri görünmez kılmayı amaçladıklarını söyledi. Tamamen gönüllüğe dayanan projede marketleri şekerli içecekleri göz önünden kaldırmaya ikna ettiklerini belirten Jensen, “Bu çağrımıza kulak veren bazı market zincirleri en çok ziyaret edilen raflardan kola, şekerli gazoz türü içecekleri kaldırdı. Dünya devlerini karşımıza almaya hazırız” dedi.
Herkes diyabetli gibi beslensin
Dünya Diyabet Vakfı Başkanı Anil Kapur, Türkiye’de diyabet hastası sayısının yüksek olduğuna dikkat çekerek, “Önünüzde diz çöküp, toplumu bilgilendirmeniz için size yalvarıyorum. Düşünün günde birkaç kez kendi kanını çıkararak, kan şekeri testi ve insülin iğnesi yapan, günde 15-20 ilaç içmek zorunda kalan insanlar var. Engelleyebildiğimiz kadar hastalığı engellemeliyiz. Herkes diyabet hastası gibi beslenebilir, bunun hiçbir zararı yok” diye konuşuyor.
Demet CENGİZ BİLGİN
