İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 24 Temmuz'da ABD Kongresinde konuşma yaptı - Hamas lideri İsmail Heniyye, 31 Temmuz'da İran'da uğradığı suikastta hayatını kaybetti - Avrupa Birliği tarafından düzenlenen dünyanın ilk "Yapay Zeka Yasası", 1 Ağustos'ta yürürlüğe girdi.
Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın başkanlık seçimleri kapsamında düzenlediği mitingde suikast girişimine uğraması, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD Kongresinde konuşma yapması, Hamas lideri İsmail Heniyye'nin İran'da uğradığı suikastta hayatını kaybetmesi, Avrupa Birliği (AB) tarafından düzenlenen dünyanın ilk "Yapay Zeka Yasasının" yürürlüğe girmesi, Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina'nın ülkedeki protestoların ardından askeri helikopterle Hindistan'a gitmesi, İsrail'in Lübnan'da Hizbullah mensuplarının kullandığı çağrı cihazlarını patlatması ve Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah'ı öldürmesi dünyada Temmuz-Ağustos-Eylül 2024'ün başlıca gelişmeleri olarak öne çıktı.
14 Temmuz'da Trump'ın başkanlık seçimleri öncesinde Pensilvanya'da düzenlediği seçim kampanyası sırasında kürsüde konuşurken yaklaşık 7 el silah sesine benzer patlamalar duyuldu. İlk patlamanın ardından Trump'ın kürsüde sağ kulağını tuttuğunun görülmesinin ardından, korumaları, Trump'ın etrafını sardı. Trump'ın, kürsüden inmeden önce sağ yanağında kanlar akarken yumruğunu havaya kaldırdığı anlar kameralara yansıdı.
İsrail'in Gazze'deki saldırıları sürerken Netanyahu, 24 Temmuz'da ABD Kongresi liderlerinin daveti üzerine Kongre'deki ortak oturumda yaklaşık 1 saat süren konuşma yaptı. ABD Kongresindeki konuşması sırasında 56 kez ayakta alkışlanan Netanyahu, konuşmasında Gazze'nin Refah bölgesinde hiç sivilin öldürülmediğini ileri sürdü.
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın yemin törenine katılmak için Tahran'da bulunan Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin, misafir olduğu konut 31 Temmuz'da 02.00 sularında havadan atılan mermiyle hedef alındı. Heniyye, uğradığı suikast sonucunda hayatını kaybetti. Suikasta uğraması birçok ülkede protesto edilen Heniyye için gıyabi cenaze namazları kılındı.
AB ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğine zarar vermeyecek şekilde işlemesi hedeflenen, dünyanın ilk "Yapay Zeka Yasası" resmi gazetede yayımlanmasının ardından AB üyesi ülkelerde 1 Ağustos'ta yürürlüğe girdi.
Bangladeş'te 1971'deki Bağımsızlık Savaşı'nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının ardından ülkede büyük protestolar baş gösterdi. Gösteriler sırasında şiddet olayları artarak devam ederken Başbakan Şeyh Hasina 5 Ağustos'ta resmi konutundan ayrılarak askeri helikopterle Hindistan'a gitti, göstericiler ise bu sırada Başbakan'ın resmi konutunu bastı.
İsrail, 17-18 Eylül'de Hizbullah unsurlarının kullandığı "pager" isimli çağrı cihazlarına ve telsizlere sızdı, sinyal verdiği için sahipleri tarafından ellerine alınan cihazlar bu esnada infilak etti. Çağrı cihazları ve telsizlerin patlatılması nedeniyle 37 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla kişi yaralandı.
2024'ün temmuz, ağustos ve eylül aylarında şu önemli gelişmeler yaşandı:
1 TEMMUZ
- İsrail ordusu, Gazze Şeridi'ndeki Şifa Hastanesi Müdürü Muhammed Ebu Silmiyye'yi alıkoyduktan 7 ay sonra serbest bıraktı.
2 TEMMUZ
- Filistin Milli Eğitim Bakanlığı, İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırılarının başladığı 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de 8 bin 572, işgal altındaki Batı Şeria'da da 100 Filistinli öğrencinin öldürüldüğünü duyurdu.
- Hindistan'ın Uttar Pradeş eyaletinde düzenlenen ayinde oluşan izdiham nedeniyle 121 kişi yaşamını yitirdi.
3 TEMMUZ
- İsrail ordusunun, işgal altındaki Batı Şeria'da Filistinlilere ait yaklaşık 12 bin 715 dönümlük araziye el koyduğu belirtildi.
4 TEMMUZ
- İngiltere'de yapılan genel seçimlerde İşçi Partisi, yaklaşık yüzde 34'lük oyla 650 sandalyeli parlamentoya 412 milletvekili sokarak 14 yıllık Muhafazakar Parti iktidarını bitirdi.
8 TEMMUZ
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın öncülük ettiği ve Avrupalı aşırı sağ partilerden toplam 84 milletvekilini bir araya getiren "Avrupa'nın Vatanseverleri" ittifakı, Avrupa Parlamentosunda (AP) "ulusal egemenlik" vurgusuyla kuruldu.
9 TEMMUZ
- İsrail'in Gazze Şeridi'nin Han Yunus kentinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin sığındığı okulun kapısına düzenlediği saldırıda 25 Filistinli öldü, 53'ten fazla kişi yaralandı.
11 TEMMUZ
- Netanyahu, Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarını, zaman alsa da "tüm hedeflerine ulaşıncaya" kadar sürdüreceklerini söyledi.
12 TEMMUZ
- Polonya Parlamentosunun alt kanadı Sejm, 18 Mayıs 1944'te Kırım Tatarlarının sürgün edilmesini, Kırım Tatar halkına yönelik soykırım eylemi olarak kabul etti.
- Birleşmiş Milletler (BM), 2023'te Çin'i geçerek dünyanın en kalabalık ülkesi olan Hindistan'ın 2100'e kadar bu ünvanı koruyacağını belirtti.
13 TEMMUZ
- İsrail ordusunun, daha önce "güvenli olduğunu" iddia ettiği Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinin batısında yer alan El-Mevasi bölgesine savaş uçaklarıyla düzenlediği saldırıda 90 Filistinli öldü, onlarcası da yaralandı.
14 TEMMUZ
- 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinde aday olan Donald Trump, seçim kapsamında Pensilvanya'da bir mitingde kürsüden destekçilerine hitap ettiği sırada uğradığı silahlı saldırıda sağ kulağından yaralandı.
15 TEMMUZ
- ABD'de Cumhuriyetçi Parti, başkanlık seçimleri için adaylarının Trump olduğunu duyurdu. Trump da başkan yardımcısı adayının Cumhuriyetçi Senatör James David Vance olduğunu açıkladı.
16 TEMMUZ
- AP Başkanlığına yeniden Roberta Metsola seçildi.
- AP'nin 63 milletvekili, Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın tartışmalı Rusya ve Çin gezilerinin ardından Macaristan'ın AB'deki oy hakkının kaldırılmasını talep etti.
- Bangladeş'te, 1971'deki Bağımsızlık Savaşı'nda görev alan kişilerin çocuklarına kamu sektöründe kontenjan ayrılması kararına ilişkin protestolar düzenlendi. Protestolarda 2 ayın sonunda toplam 708 kişi hayatını kaybetti.
17 TEMMUZ
- Peru'nun güneydoğusundaki Amazon ormanlarında, ağaç kesim çalışmalarına yalnızca birkaç kilometre uzaklıkta, dünyadan tamamen izole şekilde yaşam süren "Mashco-Piro" kabilesi görüntülendi.
18 TEMMUZ
- Netanyahu, Refah Sınır Kapısı ve Gazze Şeridi'nin Mısır sınırındaki işgalin devam edeceğini söyledi.
- AP'de güvenoyu alarak bir dönem daha AB Komisyonu Başkanı seçilen Ursula von der Leyen, Avrupa'nın sahip olduğu nitelikleri güçlendirmek için çalışılması gerektiğini belirtti.
19 TEMMUZ
- Uluslararası Adalet Divanı (UAD), işgal altındaki Filistin topraklarının parçalanmış ayrı bölgeler değil, tek bir bölgesel birim olduğunu ortaya koyarak İsrail'in Gazze, Doğu Kudüs ve Batı Şeria'da işgalci olduğunu tespit etti.
20 TEMMUZ
- İsrail savaş uçaklarının, Yemen'de İran destekli Husilerin kontrolündeki Kızıldeniz kıyısında bulunan Hudeyde Limanı'na düzenlediği saldırıda 6 kişi öldü, 80'den fazla kişi yaralandı. İsrail, saldırıyı üstlendi.
21 TEMMUZ
- ABD Başkanı Joe Biden, 5 Kasım'daki başkanlık seçimleri için adaylıktan çekildiğini ve yerine Başkan Yardımcısı Kamala Harris'i aday olarak onayladığını ve desteklediğini bildirdi.
22 TEMMUZ
- AB, Ermenistan ile vize serbestisi konusunda görüşmeleri başlatma kararı alındığını duyurdu.
- Etiyopya'nın güneyinde meydana gelen heyelanda 257 kişi hayatını kaybetti. Ülkede, heyelan nedeniyle 27 Temmuz'da 3 günlük yas ilan edildi.
23 TEMMUZ
- ABD Kongresi'nde toplanan yüzlerce Yahudi, Kongre'ye hitap etmek üzere Washington'a gelen Netanyahu'ya karşı protesto düzenleyerek, kaldığı otele lazerle "Savaş suçlusu Netanyahu'yu tutuklayın" yazısı yansıttı.
- Irak hükümeti, devlet kurumlarındaki resmi yazışmalarda terör örgütü PKK'nın "yasaklı örgüt" şeklinde tanımlanması talimatı verdi.
24 TEMMUZ
- Netanyahu, ABD Kongresi liderlerinin daveti üzerine Kongre'deki ortak oturumda yaklaşık 1 saat süren konuşma yaptı. Netanyahu konuşmasında, binlerce Filistinlinin öldürüldüğü Gazze'nin Refah kentinde "hiç sivilin öldürülmediğini" öne sürdü.
25 TEMMUZ
- Fransa’da 2024 Paris Olimpiyat Oyunları'nda ülkesini temsil edecek Fransız koşucu Sounkamba Sylla'nın açılış törenine başörtüsü ile katılmasına izin verilmemesi tepki çekti.
- Biden, Beyaz Saray'da Netanyahu ile bir araya geldi. ABD'de Filistin destekçisi göstericiler, Biden ile görüşen Netanyahu'yu Beyaz Saray önünde protesto etti.
26 TEMMUZ
- Trump, yaklaşık 4 yıl aradan sonra ilk kez görüştüğü Netanyahu'ya, "Biden yönetiminin İsrail için hiçbir şey yapmadığını" söyledi.
- Paris 2024 Olimpiyatları'nın açılışında, "Son Akşam Yemeği" tablosunun drag queen (kadın kıyafeti giyip makyaj yapan erkek) performansıyla tasvir edilmesi, dini inançlara saygısızlık yapıldığı gerekçesiyle tepki topladı.
27 TEMMUZ
- İsrail'in işgali altındaki Golan Tepeleri'ndeki Mecdel Şems beldesine yönelik roket saldırısında 11 kişi hayatını kaybetti, 6'sı ağır 24 kişi yaralandı.
28 TEMMUZ
- Venezuela'da yapılan devlet başkanı seçimini Nicolas Maduro'nun kazanmasının ardından muhalefet, seçim konseyinin açıkladığı sonuçlara itiraz etti.
- İran'da 5 Temmuz'da yapılan cumhurbaşkanı seçimlerinin ikinci turunu kazanan Mesud Pezeşkiyan, mazbatasını ülke lideri Ayetullah Ali Hamaney'den alarak göreve başladı.
30 TEMMUZ
- Hindistan'ın güneyindeki Kerala eyaletinde etkili olan şiddetli yağışların yol açtığı toprak kaymalarında 358 kişi hayatını kaybetti.
- İsrail ordusunun Lübnan'ın başkenti Beyrut'taki Dahiye bölgesine yönelik hava saldırısında Hizbullah'ın üst düzey komutanı Fuad Şükür öldürüldü.
31 TEMMUZ
- Hamas lideri İsmail Heniyye, İran'ın başkenti Tahran'da kaldığı konutta uğradığı saldırıda öldürüldü.
- Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan'ın ülkenin doğusundaki Cibet şehrinde katıldığı askeri öğrencilerin mezuniyet törenine insansız hava aracı ile düzenlenen saldırıda 5 kişi yaşamını yitirdi.
1 AĞUSTOS
- AB üyesi ülkeler tarafından 25 Mayıs'ta kabul edilen dünyanın ilk "Yapay Zeka Yasası", 12 Temmuz'da Birliğin Resmi Gazetesi'nde yayımlanmasının ardından yürürlüğe girdi.
- Nijerya'da benzin sübvansiyonunun kaldırılmasının ardından artan hayat pahalılığına karşı düzenlenen protestolarda 5 günde 873 kişi gözaltına alındı.
5 AĞUSTOS
- Bangladeş'te hükümet karşıtı göstericiler Başbakan Şeyh Hasina'nın resmi konutunu bastı. Bangladeş ordusu, Hasina'nın istifa ettiğini ve resmi konutundan ayrılmasının ardından ülkede geçiş hükümeti kurulacağını açıkladı.
6 AĞUSTOS
- Harris'in, 5 Kasım'daki seçimlerde Demokrat Partinin başkan adayı olduğu resmileşti.
- Galler Bölgesel Başbakanı Vaughan Gething'in istifasının ardından Mecliste yapılan oylamada Eluned Morgan, "Galler'in ilk kadın Başbakanı" seçildi.
7 AĞUSTOS
- Türkiye, UAD'de İsrail aleyhindeki soykırım davasına müdahillik beyanını Divan'a sundu.
- Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (UNOCHA), Sudan'da 26 milyon insanın akut açlık çektiğini ve 10 milyon insanın şiddet, açlık ve yoksunluk nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kaldığını bildirdi.
- Rusya'nın Ukrayna sınırı yakınında bulunan Kursk Bölgesi Vali Vekili Aleksey Smirnov, Rus ve Ukrayna askeri güçleri arasında yaşanan çatışmalar nedeniyle bölgede acil durum ilan edildiğini açıkladı.
8 AĞUSTOS
- İsrail, 28 Mayıs'ta Filistin Devleti'ni tanıdığını duyuran Norveç'in Filistin nezdindeki diplomatik temsilcilerinin İsrail'deki akreditasyonunu iptal ettiğini duyurdu.
- Bangladeş'te Nobel ödüllü Muhammed Yunus, geçici hükümet başkanı olarak yemin edip göreve başladı.
11 AĞUSTOS
- Afganistan yönetimi, son bir yılda 1 milyon 800 binden fazla Afgan'ın ülkesine döndüğünü duyurdu.
12 AĞUSTOS
- Hindistan'ın Yeni Delhi, Mumbai, Kalküta ve diğer bazı şehirlerinde doktorlar, bir stajyer doktorun tecavüze uğrayıp öldürülmesini protesto etmek için "acil olmayan cerrahi operasyonları" süresiz durdurma kararı alarak greve gitti.
13 AĞUSTOS
- ABD Savunma Bakanlığına (Pentagon) bağlı Savunma Güvenlik ve İşbirliği Ajansı'ndan yapılan açıklamaya göre ABD Dışişleri Bakanlığı, İsrail'e toplam değeri 20 milyar doları aşan silah ve mühimmat satışını onayladı.
- Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), M çiçeği (mpox) virüsünün dünya genelinde yayılmaya devam ettiği uyarısında bulundu. Afrika Birliği, Afrika ülkelerinde hızla yayılan M çiçeği virüsüne karşı kıta çapında halk sağlığı için acil durum ilan edildiğini bildirdi.
14 AĞUSTOS
- Tayland'da Anayasa Mahkemesi, Başbakan Srettha Thavisin'in "kabineyi kurarken etik kurallarını ihlal ettiği" gerekçesiyle görevinden azledilmesi yönünde karar aldı.
15 AĞUSTOS
- Columbia Üniversitesi Rektörü Minouche Shafik, okul kampüsünde haftalar süren Gazze protestolarının üzerinden aylar geçtikten sonra istifasını duyurdu.
18 AĞUSTOS
- Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), yaşanan kuraklık nedeniyle Güney Afrika bölgesinde 68 milyon kişinin yardıma muhtaç olduğunu duyurdu.
- AB, işgal altındaki Batı Şeria ve Gazze'de 10 aydır gözler önünde insani felaket yaşandığını, 2023'ün insani yardım çalışanları için kayıtlara geçen en ölümcül yıl olduğunu bildirdi.
19 AĞUSTOS
- İskoçya hükümeti, Gazze'deki barış görüşmelerinde gerçek ilerleme sağlanana kadar Birleşik Krallık'taki İsrailli üst düzey diplomatlarla teması durdurduğunu bildirdi.
22 AĞUSTOS
- Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR), Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de nüfusun yaklaşık yüzde 90'ının yerinden edildiğini ve orada hiçbir yerin güvenli olmadığını açıkladı.
26 AĞUSTOS
- Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador, Meksika'nın özgür bir ülke olduğunu ve sınırda duvar inşaatı yapılmasını istemediklerini söyledi.
28 AĞUSTOS
- Obrador, ABD ve Kanada büyükelçilerinin ülkenin iç işlerine müdahale anlamına gelen ifadeler kullanmasını gerekçe göstererek bu ülkelerin büyükelçileriyle ilişkilerini askıya aldı.
30 AĞUSTOS
- Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan'ın Batı ülkelerinden silah aldığını, üçüncü taraflarla askeri tatbikatlar yaptığını belirterek "Görünüşe göre Ermenistan barış anlaşmasıyla ve bölgeye kalıcı barış gelmesiyle ilgilenmiyor. Ermenistan kasıtlı olarak süreyi uzatıyor." dedi.
1 EYLÜL
- Norveç'te Rus ordusu tarafından eğitildiği düşünüldüğü için "casus balina" olarak da bilinen Hvaldimir lakaplı beluga balinası öldü.
2 EYLÜL
- Biden, Netanyahu'nun, Gazze'de bir ateşkes anlaşması için "yeterli çabayı göstermediğini" belirtti.
3 EYLÜL
- Japonya’da aşırı sıcaklardan dolayı 248 kişi hayatını kaybetti.
4 EYLÜL
- ABD müzesinde sergilenen 2 bin 500 yıllık altın kolye Türk yetkililere iade edildi.
- Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi Türkiye’yle yeni dostluk ve işbirliğini başlatma vurgusu yaptı.
5 EYLÜL
- Ay'da yaklaşık 120 milyon yıl önce volkanik aktivite olduğu saptandı.
6 EYLÜL
- İsrail askerlerinin işgal altındaki Batı Şeria'daki saldırısında Amerikalı Türk aktivist Ayşenur Ezgi Eygi hayatını kaybetti.
7 EYLÜL
- Boeing'in arızalanan Starliner mekiği, mürettebatsız şekilde Dünya'ya döndü.
- İşgal altındaki Batı Şeria'da katledilen Türk aktivist Eygi'nin, İsrailli keskin nişancının kurşunuyla öldürüldüğü otopsi raporuyla kanıtlandı.
10 EYLÜL
- SpaceX, ilk özel uzay yürüyüşü için Falcon 9 roketini fırlattı.
11 EYLÜL
- ABD başkanlık yarışında Kamala Harris ile Donald Trump, canlı yayında ilk kez kozlarını paylaştı.
13 EYLÜL
- Dünya Sağlık Örgütü, M çiçeği virüsüne karşı ön yeterlilik alan ilk aşının "MVA-BN" olduğunu duyurdu.
15 EYLÜL
- Trump'ın kaldığı Florida'daki West Palm Beach yakınlarında silah seslerinin duyulmasının ardından Trump'ın güvende olduğu açıklandı.
17 EYLÜL
- İsrail, 17-18 Eylül'de Hizbullah unsurlarının kullandığı "pager" isimli çağrı cihazlara ve telsizlere sızdı, sinyal verdiği için sahipleri tarafından ellerine alınan cihazlar bu esnada infilak etti. Çağrı cihazları ve telsizlerin patlatılması nedeniyle 37 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla kişi yaralandı.
18 EYLÜL
- İsrail'in Filistin topraklarında varlığını sonlandırmasını isteyen tasarı BM Genel Kurulu'nda kabul edildi.
19 EYLÜL
- İsrail ordusu, Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah'ın konuşması öncesi Lübnan'a hava saldırıları düzenledi.
22 EYLÜL
- Sri Lanka'da yapılan devlet başkanı seçimini Marksist eğilimli Anura Kumara Dissanayake kazandı.
23 EYLÜL
- İsrail'in Lübnan'a yoğun ve şiddetli hava saldırıları devam ederken Tel Aviv yönetimi telekonferans oylamasıyla 30 Eylül'e kadar olağanüstü hal ilan edilmesini onayladı.
25 EYLÜL
- Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, İsrail'i destekleyen ülkelere soykırımı durdurma çağrısı yaptı.
26 EYLÜL
- ABD ve Fransa'nın öncülüğündeki 10 ülke İsrail-Lübnan sınırında 21 günlük acil ateşkes ilan edilmesi çağrısında bulundu.
28 EYLÜL
- Türk heyeti ve birçok delegasyon, Netanyahu'nun BM Genel Kurulu hitabını salonu terk ederek protesto etti.
- İsrail ordusu, Beyrut'un güneyindeki Dahiye bölgesine gerçekleştirdiği hava saldırısında Nasrallah ve beraberindekilerini öldürdüklerini duyurdu.
29 EYLÜL
- Avusturya'daki genel seçimlerde aşırı sağcı Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) ülke tarihinde ilk kez seçimi kazandı.
30 EYLÜL
- Yeni Zelanda'da 6 bini aşkın kişinin bir araya gelerek yaptığı haka dansı dünyanın en kalabalık icra edilen haka dansı rekorunu kırdı.
