Doğum kontrol yöntemleri

Bebeklerinizi, istediğiniz zamanda kucağınıza almayı başardınız mı? Onu karşılamaya aile olarak hazır mıydınız? Türkiye'de ailelerin çoğu, bebek haberini yüzlerini buruşturarak karşılıyor. Bunun nedeni ise korunma yöntemlerini tam olarak bilmemeleri... Sürpriz bebekler, pek çok aile için soruna dönüşebiliyor. Bebeğinizi hazır olduğunuz gün kucağınıza alabilmek için Prof. Dr. Teksen Çamlıbel, en uygun doğum kontrol yöntemleriyle ilgili bilgi verdi:

SÖYLEMEKTEN ÇEKİNİYORLAR
Türkiye'de bebeklerin yüzde kaçı istenmeyen gebelik sonucu doğuyor?
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması'nın (TNSA) 2008 verileri; Türkiye'de her 100 bebekten 20'sinin istenmeyen bir gebelik sonucunda dünyaya geldiğini ortaya koyuyor. İnsanlar çoğu kez "Bebeğimi istemiyorum" demekten çekinebilir, bu yüzden bu rakamın en az yüzde 20 olduğunu söylemekte fayda var. Yani Türkiye'de, her beş doğumdan biri aslında istenmeyen gebelik sonucu dünyaya gelmek zorunda kalıyor.

SPİRAL YAYGIN KULLANILIYOR
En çok kullanılan modern doğum kontrol yöntemi hangisi?
Sağlık Bakanlığı'nın bu konudaki çalışmalarının da katkısı ile şu anda Türkiye'de en çok kullanılan yöntem, spiral dediğimiz rahim içi araçlar. Kullanma oranı yüzde 15-20 civarında, bunun ardından yüzde 14'lük bir oran ile prezervatif geliyor. Doğum kontrol hapları ise yüzde 5 civarında kullanılıyor. Tüplerin bağlanması ise yüzde 8 civarında tercih ediliyor.

KORUNMA ARTTI
Türkiye'de kadınlar hangi yöntemlerle korunmayı tercih ediyor? Geleneksel yöntemler sizce sağlıklı mı?
Türkiye'de kadınlar, geçmişe oranla daha fazla korunuyor. Bu konuda pozitif bir artış var. Türkiye'de kadınların yüzde 46'sı kondom, doğum kontrol hapı gibi modern doğum kontrol yöntemleri ile korunuyor. Geri kalan yüzde 54'ü, ya hiç yöntem kullanmıyor, ya da birçok zaman kontrol edilemeyen takvim ve geri çekme gibi yöntemleri kapsayan geleneksel yöntemleri uyguluyor.

GEBELİK ORANI ÇOK YÜKSEK
Geri çekme yöntemi neden çok tercih ediliyor?
Geri çekme yöntemi, hiçbir ilaca ihtiyaç duymayan, kişinin kendi iradesi ile yapabildiği, masrafı olmayan bir yöntem. Bu sebeple daha çok tercih ediliyor. Avantajı, istendiği zaman kullanılabilmesi... Dezavantajı ise gebelik oranının yüksek olması... Bu risk, geri çekmenin zamanlamasının, birçok kez doğru yapılamamasından kaynaklanıyor. Çiftler, riskli olan yumurtlama günleri dışında geri çekme yöntemini kullanmıyor. Dolayısıyla, kadınların yumurtlamasındaki en ufak bir kayma gebelik ile sonuçlanabiliyor. En ufak bir meni akışında bile gebelik gelişebiliyor. Bu yüzden, geri çekme yönteminin çok dikkatli uygulanması gerekiyor. Bu koşullarda, Türkiye'de en çok kullanılan geleneksel yöntem olan geri çekmenin, yüksek gebelik oranlarının ve yüz binlerce kürtajın bir sebebi olduğu söylenebilir...

ERKEKLER TERCİH EDİYOR
Bu yöntemi kadınlar mı, erkekler mi kim tercih ediyor?
Elbette erkekler tercih ediyor. Cinsel ilişkideki hazdan fazla taviz vermediklerini düşünüyorlar. Prezervatif sevmeyen erkek grubu için güzel bir yöntem. Kadınların bu yöntemi sevmediğini biliyoruz çünkü sonuçta gebe kalan kadın ve kürtajı ya da doğumu yaşayan da kadın oluyor. Prezervatif kullanmak istemeyen erkeği ikna etmek çok zor olduğu için kadınlar da "Hiç korunmamaktansa bu yöntemi kullanmak daha iyi" diye düşünüyor.

GELENEKSEL YÖNTEMLER HÂLÂ ÇOK İLGİ GÖRÜYOR
Geleneksel yöntemleri kullanma oranının çok yüksek olmasının nedeni nedir?
Bence eğitim eksikliğinden kaynaklanıyor. Belki de, yakın zamana kadar modern yöntemlere ulaşmakta sıkıntı oluyordu. Ama artık Sağlık Bakanlığı'nın bu konuda çok başarılı çalışmaları var. Sağlık Bakanlığı, Türkiye'nin her yerinde aile hekimliği sistemini ve sağlık ocaklarını yaydı. Buralarda doğum kontrol hizmetleri ücretsiz olarak veriliyor. Spiral takılacaksa ücretsiz takılıyor. Diğer yöntemlere ise oldukça ekonomik koşullarda ulaşılabiliyor.

İlgi görüyor mu?
Bu uzun bir yol... Türk halkının bunu kabul etmesi zamanla olacak. Bu yüzden modern doğum kontrol yöntemleri, toplumun büyük bir kısmı tarafından kullanılmıyor.

YILDA EN AZ 300 BİN KÜRTAJ YAPILIYOR
Türkiye'de her yıl kaç kürtaj operasyonu gerçekleştiriliyor?
Kürtaj, doğum kontrol yöntemlerinin en acımasızı ve en radikali... Bunu hiçbir zaman tavsiye etmiyoruz. Bebek olduktan sonra almak yerine, önlemek çok daha doğru... Yine de kürtaj, değişik faktörlerle dünya kuruldu kurulalı yapılan bir işlem. Türkiye'de yılda 300 bin civarında kürtaj yapıldığını biliyoruz. Birçok kişi kürtaj olduğunu söylemekten çekinir. Beş kürtajı olan "Bir tane" der, 10 tane kürtajı olan "İki tane" der... O yüzden bu rakamı da en az 300 bin olarak belirtmekte fayda var. Bu yüksek bir rakam ve hala yeterli doğum kontrol bilincine sahip olmamış birçok kişi olduğunu gösteriyor...

KÜRTAJI ŞEHİRLİ KADIN YAPTIRIYOR
Bir kez kürtaj olan kadın, aynı sorun ile yine gelir mi?
Hastanın kürtaj operasyonundan bir ay sonra kontrole gelmesini ve doğum kontrol yöntemine başlamasını öneriyoruz ama hasta gelmiyor! Kendi yöntemleriyle korunmaya çalışıyor... Ya yumurtlama dönemini tahmin etmeye ya da Türkiye'de çok kullanılan ve en başarısız yöntem olan geri çekme yöntemini kullanarak, korunmaya çalışıyor. Ve yine gebe kalabiliyor. Bu durum çok sık yaşanıyor. Batı'da bu tip durumlarla daha sık karşılaşıyoruz. Kırsal kesimde yaşayan kadınlar, çoğunlukla gebeliği kabul ederek doğum yapıyor. Ama özellikle nüfus artışı istemeyen, her şeyi planlı programlı yapan, geleceğini programlamış ve çocuk için kendini hazır hissetmeyen kentliler, daha fazla kürtaj yaptırıyor.

ERKEKLERİN ÇOĞU PREZERVATİF SEVMEZ
Prezervatif kullanımı ile ilgili birçok kampanya yapıldı... Bu projeler, Türkiye'deki prezervatif kullanma oranını nasıl etkiledi?
Bu çalışmaların, prezervatif kullanımında ciddi bir artış göstermediğini düşünüyorum. En azından bize gelen hastalar arasında böyle... Bizim kendi grubumuzda, spiralin ardından hemen doğum kontrol hapı geliyor. Ama Türkiye genelinde yapılan araştırmalar, prezervatifin kullanım oranı açısından spiralin ardından ikinci sırada olduğunu gösteriyor. Erkeklerin eczaneden ürünü almak gibi bir çekincesi var. Yanında taşıma sorunu var... Bulaşıcı cinsel hastalıklara rağmen erkeklerin çoğu prezervatifi sevmiyor ve kullanmıyor.