Türkiye’de diyabete bağlı böbrek hastalığı son dönem böbrek yetersizliğinin nedeni olarak ön plana geçmiş durumda. Hem tip1 hem de tip 2 diyabetli hastaların yüzde 20-30’unda börekte problem gelişiyor. Üroloji uzmanı Dr. Şaban Can, diyabete bağlı böbrek hastalığının tanı ve tedavisi ile ilgili bilgiler verdi.
Diyabete bağlı böbrek hastalığında idrarda protein kaçağı (proteinüri), vücutta şişlik (ödem), tansiyon yüksekliği ve böbrek yetersizliği görülür. Ancak bu belirti ve şikayetler son dönemlerde ortaya çıkar. Hastalık çok uzun süre sessiz seyreder.
İDRAR TAHLİLİ YAPTIRIN
Diyabete bağlı böbrek hasarını erken evrede yakalamak için mikroalbuminüri denen özel bir idrar tetkikini yılda 1-2 kez mutlaka yaptırmak gerekiyor. Yapılan tüm çalışmalar diyabetli hastalarda erken dönemde böbrek hasarı tespit edilip tedavi edildiği takdirde aşikar böbrek yetersizliğine gidişin belirgin şekilde geciktirildiğini gösteriyor. Diyabetin başlangıç yaşı ve diyabetin süresi de böbrek etkilenmesinin şiddetini değiştiren etkenler arasında yer alıyor. En az yüksek şeker kadar yüksek tansiyon, yüksek kan yağları da böbrek hasarını artırmaktadır. Ayrıca şişmanlık, sigara içimi ve genetik yatkınlık da böbrek hasarını belirleyen diğer risk faktörlerini oluşturuyor.
KAN ŞEKERİNİZİ NORMAL DÜZEYDE TUTUN
Diyabete bağlı böbrek hastalığından korunma ve tedavide ilk olarak kan şekerinin normal düzeylerde tutulması yani 3 aylık açlık-tokluk kan şekeri ortalamamızı gösteren HbA1c’nin ≤ 7 olması gereklidir.
TANSİYONUNUZU DENGEDE TUTUN
Ayrıca diyabetli hastalarda böbrek hasarının engellenmesi için en az kan şekeri kadar kan basıncının da normal düzeylerde tutulması gerekiyor. Bu anlamda sıkı kan basıncı kontrolü çok önemli. Yapılan çalışmalar diyabetli hastalarda kan basıncının 130 /80 mm Hg değerlerinin altında tutulması gerektiği belirlenmiştir. Bu yüzden kan basıncının mutlaka bu değerlerin altında tutulmasına çalışılmalıdır. Hasta için en iyi kan basıncı şikayete neden olmayan en düşük değerdir. ACE inhibitörü ve ARB grubundan tansiyon düşürücü ilaçların hastaların tansiyonu normal iken dahi başlanması çok önemli. Çünkü yapılan çalışmalar bu grup ilaçların erken dönemde kullanıldığı taktirde böbrekleri koruduğunu gösteriyor.
Kan yağlarının, beslenmenin düzenlenmesi ve gereğinde ilaç tedavisi ile düşürülmesi de diğer korunma yöntemleri arasında yer alıyor.
SİGARADAN UZAK DURUN
KİLO VERİN
EGZERSİZ YAPIN
Sigaranın bıraktırılması, vücut ağırlığının kontrolü, fiziksel aktivitenin sağlanması en az ilaç tedavisi kadar önemlidir. Ayrıca gereğinde yiyeceklerle alınan protein miktarının kısıtlanması ise diğer bir tedavi yaklaşımları arasında bulunuyor. Ancak diyabet hastasında ilerlemiş böbrek yetersizliği varsa diyaliz ve böbrek transplantasyon tedavisi uygulanıyor.
BSK Eskişehir Anadolu Hastanesi
Üroloji uzmanı Dr. Şaban Can
