Türkiye'de ilk kez 6 yıl önce tohumunu Japonya'dan getirdiği "stevia" bitkisinin üretimine başlayan Stevia Derneği Başkanı Selahattin Güvenç, meşakkatli çalışmaları sonucu bu bitkinin ülkeye adaptasyonunu sağladı.
"Ballı yaprak" olarak nitelendirilen bu bitkinin ülkenin dört bir yanında üretilmesi için çaba harcayan Güvenç, sıfır kalorili, normal şekere oranla yaklaşık 30 kat tatlı olan steviaya diyabet hastalarından gelen talebi karşılayamıyor.
Emekli astsubay Güvenç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yaklaşık 6 yıl önce Japonya'ya zeytin yaprağı çayı ihraç ederken stevia bitkisinin varlığından haberdar olduğunu söyledi.
Dünyanın pek çok ülkesinde "mucize bitki" olarak nitelendirilen stevia ile ilgili çalışmalar, araştırmalar yaptığını ve bu bitkinin, diyabet hastaları için doğal tatlandırıcı ve sıfır kalorisi bulunduğunu öğrendiğini anlatan Güvenç, şöyle devam etti:
"Obezite ve şeker hastalığıyla mücadele edilen birçok ülkede, stevianın önemi çok iyi kavranmış. Bu bitkinin tohumunu 6 yıl önce Japonya'dan getirerek üretimi için çeşitli üniversitelerden destek alarak çalışmalarıma başladım. Çimlendirme aşamasında büyük çaba harcadım ancak aylarca başaramadım. Daha sonra Akdeniz Üniversitesinden bir profesörle tanıştım. Kendisiyle çalıştık. Çok kısa sürede bitkinin tüm detayları çözüldü. Öncelikle Akdeniz Üniversitesinin arazisinde ekim çalışması yapıldı. 3 yıllık çalışma sonucunda tarlalara aktarılmasına karar verdik. Ürünün çimlendirilmesi ve tarlaya gelmesi 3 yıl sürdü. Türkiye'de ilk kez Burhaniye'de, daha sonra Ayvalık'ta ektim. Şu anda ektiğim bitkilerin 3'üncü yılı ve ikinci yılında hasat ettik. Tarlayı sürme, ekme, işçilik masrafı olmadan ona güzel davrandığınız sürece karşılığını fazlasıyla veriyor."
Güvenç, diyabet hastaları için inanılmaz bir ürün olan stevianın, sıfır kalorili olması dolayısıyla sağlık bakımından bir riski bulunmadığına dikkati çekti.
Bu bitkinin, Türkiye için büyük öneme sahip olduğunu vurgulayan Güvenç, "Şeker hastalığı ve obeziteye karşı en güçlü silah olabilecek bir bitki. Bu bitki, kimyasal tatlandırıcılar olan aspartam ve sakkarozun pabucunu dama atacak. Dünyaca ünlü bir içecek firması, geçen yıl Arjantin'de stevia bitkisiyle tatlandırılmış ilk gazlı içeceği üretti. Bu, büyük ve son derece önemli bir adım" ifadesini kullandı.
- İhtiyacın 10 binde birini bile karşılayamadı
Yeryüzünde tüketilebilecek 3 şeker türü bulunduğu bilgisini veren Güvenç, bunların şeker kamışı, pancar ile mısırdan üretilenler olduğunu aktardı. Söz konusu ürünlerin sakınca ve zararlarının bilimsel olarak ispatlandığını dile getiren Güvenç, diyabetlilerin bunları kullanamayacağını belirtti.
Şeker hastalarının kullanabileceği tek sentetik tatlandırıcı olan aspartamın, kanserojen içerdiğini savunan Güvenç, "Hepsinin yerine, sağlıklı yaşamak için stevia tüketebilirsiniz. Bunun hiçbir riski yok" diye konuştu.
Bu bitkinin varlığından haberdar olanların, kendilerinden kurutulmuş ve paketlenmiş yapraklarından istediğini bildiren Güvenç, bu konuda büyük talep olduğunu ifade etti.
Türkiye'de nüfusun önemli bölümünün diyabet hastası olduğuna değinen Güvenç, "Benden yaprak istiyorlar. Henüz yurt içi ihtiyacın 10 binde birini bile karşılayamadık" değerlendirmesinde bulundu.
Fransa'da yapılan stevia konferansında, bu bitkinin Türkiye'de de üretilmeye başlandığını anlattıklarını söyleyen Güvenç, bunun üzerine Fransa, Almanya ve Belçika'dan talep aldıklarını, ürünün ihracat yolunun açık olduğunu söyledi.
Söz konusu bitkinin yapraklarının kurutulup kullanıldığını aktaran Güvenç, şunları kaydetti:
"Çayda, kahvede, pastada, tatlıda şekerle ilgili her alanda kullanılabilir. Samsun Bafra'da bir arkadaşımız var, geçen sene ona bin fide gönderdim. Şu anda 17 bin fideye ulaştı. İlk aldığında 'Bunu diktikten sonra yaprağını ne yapacağız?' diye sordu. Bana getireceğini söyleyip garantisini verdim. İkinci yılı oldu, daha bana 10 gram yaprak gelmedi. Çünkü diyabet hastaları ondan direkt alıyor. Burhaniye Kaymakamlığı ile örnek bir bahçe oluşturduk. Bu bitki, bahar ayında ekilir, yıl içinde 3 dönem hasat edilir. Çiçek açtığı dönem hasat dönemidir. Dipten kesiliyor, tekrar filiz veriyor. İlk yıldan sonra en az 3-4 sefer hasat yapılıyor. Bir fideden ilk yıl 30 gram, ikinci ve diğer yıllar 150-200 gram alınıyor. Bir dönümden ilk yıl 150 kilogram kuru yaprak, ikinci ve sonrası yıllarda en az 500 kilogram kuru yaprak elde ediliyor. Her gramı para ediyor."
- Diyabet hastalarına stevia önerisi
Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kenan Turgut ise bu bitkinin, Japonya'da diyabet hastaları üzerinde 40 yıldır kullanıldığını anlattı. Almanya'nın başkenti Berlin'de geçen hafta düzenlenen Dünya Stevia Kongresinde, diyabet hastalarının kullanımı için stevianın önerildiğini aktaran Turgut, bunun hiçbir yan etkisi bulunmadığını dile getirdi.
Diyabet hastalarının kullandığı aspartam ve sakkarozun ise yan etkileri olduğuna işaret eden Turgut, şöyle konuştu:
"Almanya'daki kongreye değişik ülkelerden çok sayıda bu konunun uzmanı sağlıkçılar katıldı. Avrupa Birliği ülkelerinde ve özellikle ABD'de diyabet hastalarına stevia öneriliyor. Bitkinin en büyük özelliklerinden biri; doğal ve sıfır kalorili tatlandırıcı olması. Ayrıca bazı ülkelerde gıda sanayisinde artık stevia kulanılmaya başlandı. Bizim de ülke olarak bir an önce buna geçmemiz gerekiyor. Ülkemizde tatlandırıcı olarak genelikle mısır şurubu kullanıyoruz. Ayrıca stevia bitkisinin işlenmiş hali, bu tür tatlandırıcılara göre 200-300 kat daha tatlı, yaprağı ise 20-30 kat daha tatlı."
