Martta yürürlüğe giren ‘Tüp Bebek Yönetmeliği'nde, ikiz ve üçüz çocuk doğumlarını önlemek için yapılan kısıtlamalar, hem çocuk sahibi olma oranını düşürüyor hem bunun için Türkiye'ye gelen yabancı sayısını azaltıyor.
Geçen martta yürürlüğe giren yeni Tüp Bebek Yönetmeliği, hem anne-baba adaylarını hem tıp turizmini vuracak. 35 yaş altındaki kadınlara tek embriyo transferi kısıtlaması getiren yönetmelikle gebelik şansı yüzde 25'e inerken, tekrar denemek isteyenlerin de cebi yanacak. Bu durum, gerek maliyet avantajı, gerekse başarı oranının yüksekliği nedeniyle tüp bebekte Türkiye'yi seçen ‘tıp turistleri'ni de caydıracak.
Yılda yaklaşık 40 bin çiftin tüp bebek tedavisi gördüğü Türkiye, yurtdışından da çok sayıda hasta çekiyor. Pek çok ülkede maliyeti 10 bin dolardan fazla olan tüp bebek tedavisi, Türkiye'de ilaçlarla birlikte 4-6 bin TL arasında. Tüp bebek uygulamalarında dünyanın en iyi başarı oranlarına sahip olan Türkiye'ye maliyet avantajı nedeniyle İngiltere, Almanya, Hollanda, Kosova, Arnavutluk, Türk cumhuriyetleri ve Ortadoğu'dan çok sayıda kişi geliyor. Yurtdışından gelenler genelde yaz aylarını seçtiğinden, düzenlemenin gelen sayısını ne kadar azaltacağı yaz sonunda belli olacak.
Başarı oranı yüzde 25'e düştü
Tıp çevreleri, yönetmeliğin getirdiği embriyo kısıtlamasını doğru bulsa da 35 yaş altı kadınlara tek embriyo transferi zorunluluğunun gebelik şansını düşürdüğü görüşünde birleşiyor. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği İkinci Başkanı Prof. Dr. Bülent Tıraş, çoğul gebelikleri önlemek için yapılan bu kısıtlamaya karşı olduğunu belirtiyor:
"Bir embriyo transfer ederseniz, gebelik şansı yüzde 20-25'tir. 2 embriyoda bu, yüzde 45-50'ye çıkıyor. Çoğul gebelikleri önleyeceğim diye hastanın gebe kalma şansını yarı yarıya azaltıyorlar. Halbuki 2 embriyo transfer edildiğinde çoğul gebelik şansı yüzde 20'dir. 3 embriyoda yüzde 75 tek gebelik, yüzde 20 ikiz gebelik olur, yüzde 5 üçüz gebelik olur. Yani siz yüzde 5 üçüz gebeliği, yüzde 20 ikiz gebeliği azaltacağım diye hastanın gebe kalma şansını yarı yarıya düşürüyorsunuz."
Yönetmeliğin tüp bebek merkezlerine, yenidoğan yoğun bakım ünitesi olan hastanelerle sözleşme zorunluluğu getirdiğine de vurgulayan Tıraş, amacın ayakta işlem yapılan özel tüp bebek merkezlerini zamanla tasfiye olduğunu savunuyor.
Yönetmelikte "gebe kalan kişilerin takibi, doğumları ve yenidoğanlarından tüp bebek merkezi sorumludur" diye bir madde bulunduğunu anlatan Tıraş, "Ama tüp bebek merkezleri sadece gebeliği temin eder, doğumu yaptırmayı hedeflemez. Çünkü ülkenin birçok kentinden, hatta yurtdışından gelip İstanbul, Ankara gibi belli merkezlerde tüp bebek yaptırıyorlar. Mesela hasta Van'dan kalkıp tüp bebek için İstanbul'a geldi. Gebe kalmayı bile beklemeden döner. 9 ay 10 gün sürecek gebeliğin nerede takip edileceği başka bir konudur. Irak'tan, Suriye'den, Ukrayna'dan, Bulgaristan'dan, Almanya'dan geliyorlar. Biz şimdi onları da mı takip edeceğiz" diyor.
Tüm dünya Türkiye'ye gelir
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) tüp bebek için hiçbir tedavi yönteminde olmayan koşullar koyduğunu kaydeden Tıraş, "Sağlık Bakanlığı diyor ki ‘35 yaşına kadar ilk 2 uygulamada tek embriyo verebilirsiniz. 2 uygulamadan sonra 2 embriyo verebilirsiniz'. Ama vatandaş, 2 uygulamadan sonra SGK'dan faydalanamıyor. Sadece 2 uygulamaya yaptığı katkı da zaten tüp bebeğin gerçek maliyetinin 4'te 1'ini zor karşılıyor. Yani ücretini ödemediği bir tedavi yönteminin içeriğine karışıyor. Bir uygulama getiriyorsunuz, doktorlar, hastalar, doktor ve dernekler karşı. Danıştay'da yönetmeliğin iptaline dair 6 derneğin açtığı davalar sürüyor" diye konuşuyor.
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı'nın eski başkanı Prof. Dr. Oktay Kadayıfçı ise "Daha önce 4-5, hatta çok daha fazla embriyo koyabiliyorlardı ama bu yanlıştı. Avrupa'da da bazı ülkeler tek embriyo sınırı getirdi. Türkiye gibi ülkelerde en ideali 2'dir. Yasak olmasa tüm dünya Türkiye'ye gelecek" diyor.
İstanbul'un ilk tüp bebek merkezini kuran ve yurtdışından yılda yaklaşık 400 hasta kabul eden Jinemed Hospital'ın Medikal Direktörü Prof. Dr. Teksen Çamlıbel de tek embriyo transferi zorunluluğunun gebelik şansını azaltsa da kişilerin gebe kalmak için tüp bebek yaptırma imkânlarının devam ettiğini dile getiriyor.
Çamlıbel, "Yüksek teknolojiyle çalışan merkezlerde bir embriyo nakli, kalanların dondurulması ve gerekirse o kalan dondurulanın da ısıtılıp tekrar ikinci bir defa verilmesi durumunda toplam gebelik oranı, 3 embriyo verilmesiyle tek defadaki gebelik oranına yaklaşılıyor" diyor.
Acıbadem Sağlık Grubu Genel Müdür Yardımcısı ve TÜSİAD Tıp Turizmi Alt Çalışma Grubu Başkanı Meri Bahar da yeni yönetmeliğin gebelik şansını düşürmesi nedeniyle yurtdışından gelenlerin sayısını olumsuz etkileyeceğini kaydederek, "Tek embriyo sınırlaması, birden fazla denemeye yol açacak. Bu da maliyeti artıran bir şey. Türkiye, maliyet avantajını kaybedecek" diye konuşuyor.
Bahçeci Kliniği doktorlarından Doç. Dr. Ulun Uluğ ise embriyo transferinin sayısının kısıtlanmasında fayda olduğunu, ancak yönetmeliğin başarı şansını çok azaltacak şekilde hazırlandığını vurguladı.
Derya Karayağız
