Ayşegül Engür Dahi/NTV
Türkiye de dahil olmak üzere, ABD ve İngiltere gibi pek çok ülkede ilk önce kronik hastalığı bulunan yaşlılar, huzurevi sakinleri ve sağlık çalışanları aşı olacak ilk grupta yer alacak. Ancak, ABD’de bir grup bilim insanı normalleşmeye daha kolay geçilebilmesi amacıyla evlerinden ya da huzurevlerinden çıkmayan yaşlıların yerine sahada yer alan öğretmen, güvenlik görevlisi, kasiyer, kurye ve kamu memurları gibi temel çalışanların aşılanmasını öneriyor. Ayrıca, yoksullar ve beyaz olmayan insanlar arasındaki orantısız enfeksiyon ve ölüm oranlarından testlere, çocuk bakımına ve çevrimiçi eğitim için teknolojiye kadar, pandeminin neden olduğu eşitsizliklerle ilgili endişelerin önüne geçilmesi isteniyor.
Uzmanlar, yaşlıların ya da sahadaki gençlerin önelikle aşılandığı iki durumun olası sonuçlarını değerlendirdi.
Yeni tip corona virüs salgının ikinci dalgası ve ilk aşı tedariğinin sınırlı olması nedeniyle, dünya şu anda zor bir seçimle karşı karşıya bulunuyor; yaşlılar mı yoksa genç çalışanlar mı aşılanmalı?
New York Times'tan Abby Goodnough ve Jan Hoffman, konuyu bilim insanlarına sordu. Uzmanlara göre ise bu seçim politikacıların amacına bağlı; ya ölümlerin engellenmesi ya da normale dönüş için bulaş oranının azaltılması...
"FAKİR VE DÜŞÜK GELİRLİ TEMEL ÇALIŞANLARI BİR KEZ DAHA GÖZARDI EDEMEYİZ"
Salgının neden olduğu zorluklara dikkat çeken Poor People’s Campaign adlı kuruluşun Eşbaşkanı William J. Barber II, "Bu seçimleri yapmak zorunda olmamız aslında korkunç. Ancak seçim yapmak zorundaysak, bir kez daha fakir ve düşük gelirli temel çalışanları sonuncu olarak bırakamayız" ifadelerini kullandı.
NORMALA DÖNÜŞÜN HIZLANDIRILMASI İSTENİYORSA TEMEL İŞÇİLER AŞILANMALI
Öte yandan uzmanlar, öncelikli olarak toplumdaki yaşlıların ya da temel işçilerin aşılanmasına yönelik kararın hükümetin önceliğine bağlı olduğunu söyledi. Buna göre, eğer toplumdaki ölüm oranı azaltılmak istiyorsa hastalığa karşı en savunmasız durumda olan yaşlılar, ancak ekonomik olarak normale dönüşün hızlanması hedefleniyorsa genç işçiler aşılanmalı.
Geçtiğimiz günlerde Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) eski komisyon üyesi Dr. Scott Gottlieb, "Amacınız insan yaşamının korunmasını en üst düzeye çıkarmaksa, aşıyı daha yaşlı Amerikalılara yöneltirsiniz. Fakat eğer hedefiniz enfeksiyon oranını azaltmaksa, temel çalışanlara öncelik verirsiniz. Dolayısıyla, karar elde etmeye çalıştığınız etkiye bağlı” ifadelerini kullandı.
CDC VE DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ'NÜN YÖNERGELERİNE AYKIRI
Öte yandan, iki grup arasındaki kararı vermek CDC tarafından kullanılan "temel işçi" tanımı nedeniyle daha da zorlaştı. Buna göre temel işçiler, Amerikan iş gücünün yaklaşık yüzde 70'ini oluşturuyor ve sadece kamu memurları ve acil durum müdahale ekiplerini değil, aynı zamanda römorkör operatörlerini, imha ekiplerini ve nükleer enerji çalışanlarını da kapsıyor.
Bazı çalışma ekonomistleri ve halk sağlığı görevlileri, kategorinin aşırı geniş olduğunu düşünüyor ve yalnızca halkla şahsen etkileşime girenlere daraltılması gerektiğini söylüyor.
Bununla birlikte, bilim insanları temel çalışanların öncelikli olarak aşılanması fikrinin CDC ve Dünya Sağlık Örgütü’nün yönergelerine de ayrı olduğunu söyledi.
Ancak nihayetinde karar valilere, eyalet ve yerel sağlık yetkililerine bağlı olacak. ABD'de yerel yönetimlerin DSÖ ve CDC’nin önergelerini takip etme gibi bir zorunluluğu bulunmuyor.
EYALETLER FARKLI YOLLAR İZLİYOR
Diğer yandan, pandemi esnasında ülkedeki altyapıyı korumak için İç Güvenlik Bakanlığı tarafından yayımlanan bir rapora göre ABD genelinde 90 milyon temel işçi bulunuyor. Bu nedenle eyaletler, ilk başta herkese yetecek kadar doz olmayacağı için doz olmayacağı için, zor kararlar almaya hazırlanıyor: Örneğin Louisiana, hapishane gardiyanlarına ve gıda tesislerinde çalışanlara aşı konusunda öncelik verecek. Nevada da ise aşıyı ilk alacklar eğitim alanında ve toplu taşıma faliyetlerinde çalışanlar alacak.
ÖĞRETMENLER TEMEL ÇALIŞAN MI?
Bununla brilikte, CDC’ye eğitimcileri temel çalışanlar olarak kabul ediyor, ancak herkes bu tanıma katılmıyor. Harvard Üniversitesi’nde bulaşıcı hastalık epidemiyoloğu olan Marc Lipsitch, komitenin temel amacının sağlık eşitsizliklerini azaltmaksa öğretmenlerin temel çalışanlar olarak dahil edilmemesi gerektiğini savundu. Lipsitch, "Öğretmenlerin orta sınıf maaşları var, çoğunlukla beyazlar ve üniversite diplomaları var. Elbette onlara daha iyi davranılmalı, ancak en kötü muamele gören işçiler arasında değiller” açıklamasını yaptı.
Ekonomi Politikası Enstitüsü'nde kıdemli bir ekonomist olan Elise Gould buna karşı çıkarak, “Öğretmenler, çocukların eğitimlerini sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda genel olarak iş gücü için de kritik önem taşıyor” dedi.
