İleri derecede şişmanlık yani morbid obezite, Dünya Sağlık Örgütü tarafından 21. yüzyılın en önemli sağlık sorunu olarak kabul edilen ve tedavi gerektiren bir hastalıktır. Kabul edilmiş en etkili tedavi şekillerinden biri olan cerrahi yöntemler, ameliyat sonrasında hastalar için yaşam tarzı değişikliğini de zorunlu kılar.
Obezite tedavisinde uygulanan cerrahi yöntemler ile sadece şişmanlığın kendisi değil, yol açtığı diyabet (şeker hastalığı) gibi metabolik değişiklikler de tedavi edilebilmektedir.
Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Prof. Dr. Kemal Emek, obezite cerrahisinin hastanın yaşamına etkisi ve ameliyat sonrası dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Vücut kitle indeksi 35 veya üzerinde olanlar obez!
Kişinin vücut ağırlığının, boyunun karesine bölünmesiyle ortaya çıkan değer vücut kitle indeksini gösterir. Bu değer 35 veya daha üzerinde ise ileri derecede obezite söz konusudur. Merkezi sinir sistemine açlık tokluk durumunu bildiren hormonların bozukluğu ya da vücudun bu hormonları kullanamaması, enerji alımı ve harcamadaki dengesizlik, fiziksel aktivite azlığı, kalıtım, metabolik bozukluklar, psikolojik bozukluklar ve bazı ilaçlar; aşırı şişmanlık olarak değerlendirilen obeziteye yol açmaktadır.
Obezite birçok hastalığın ana nedenidir
Obezite; başta tip 2 diyabet olmak üzere, kalp damar hastalıkları (kalp krizi ve damar tıkanması ile seyreden hastalıklar) hipertansiyon, meme, rahim ve kalın bağırsak kanserlerinin oluşumunda bir risk faktörüdür. Ayrıca reflü, varis hastalıkları, safra kesesi taşı, kireçlenme, kadınlarda adet düzensizlikleri, kısırlık, uyku bozuklukları, depresyon dahil pek çok hastalığa neden olmaktadır.
Obezite cerrahisinde şişmanlığın nedenleri de ortadan kaldırılır
Cerrahi yöntemler hastalık olarak tanımlanan şişmanlığın en etkili ve kabul edilmiş tedavi şeklidir. Cerrahi müdahale sadece şişmanlığın değil onun yol açtığı, diyabet (şeker hastalığı) gibi metabolik değişikliklerin de ortadan kaldırılmasını sağlamaktadır. Obezite için yapılan ameliyatlarda belli başlı 3 yöntem izlenmektedir:
Birinci yöntem, midenin depolama görevinin azaltılmasıdır. Band uygulamalar ve mide küçültme ameliyatları buna örnektir.
İkinci yöntem, alınan gıdalardan faydalanmayı azaltan bypass ameliyatlarıdır. İnce bağırsakların bir kısmının devre dışı bırakılması buna örnek olarak verilebilir.
Üçüncü yöntem ise her iki işlemin birlikte aynı hastada uygulanmasıdır.
Günümüzde ameliyat sürelerinin kısalığı ve basit olması, ameliyat sonrası erken dönem olumsuzlukların daha az görülmesi nedeniyle birinci grup ameliyatlar daha çok tercih edilmektedir.
Ameliyat sonrası yaşam tarzı değişikliği çok önemli
Morbite obezite durumu ortaya çıktığında hastaların cerrahiden başka şansları yok denecek kadar azdır. Ancak hastaları, ameliyat sonrası bambaşka bir hayat beklemektedir. Bu nedenle cerrahi sonrası yaşam tarzı değişiklikleri mutlaka göz önüne alınmalıdır. Hastalar ameliyattan sonra yemek yeme tarzlarında değişiklik yapmalı, fiziksel aktiviteler ve düzenli egzersizlere önem vermelidir. Hastaların bu iki önemli değişikliğe kısa sürede adapte olması, tedavi süreçlerini olumlu etkileyecektir.
