Çalışma Bakanlığı’nda köklü değişim, SGK’ya 2 genel müdürlük

Bakanlar Kurulu, bakanlık teşkilatlarının yapısı ile ilgili almış olduğu yetkinin son gününde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın teşkilat yapısını değiştirdi.Anı kararname çerçevesinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) iki genel müdürlük kuruldu. Bakanlığın merkez taşkilatındaki değişiklik kadar taşra teşkilatında da çok önemli değişiklikler yapıldı. Buna göre; bakanlığın, Çalışma Bölge Müdürlükleri ile Türkiye İş Kurumu’nun İl Müdürlükleri birleştirilerek Çalışma Ve İş Kurumu İl Müdürlükleri şeklinde örgütlenecek. Bununla birlikte; nüfus, sigortalı ve işyeri sayısı, işlem yoğunluğu ve belirlenecek diğer kriterler doğrultusunda hizmet merkezleri kurulabilecek. Bu birimler sayesinde Sosyal Güvenlik Kurumu’ndaki sosyal güvenlik merkezlerinde vatandaşlara yerinde verilen hizmet gibi işsizlere hizmet verilecek. Ücretlerin ödenmemesi, kıdem tazminatının verilmemesi gibi işçi haklarının şikayet mercileri bu hizmet birimleri olacak.

SGK’ya 2 genel müdürlük

SGK’ya iki yeni genel müdürlük kuruldu. Sosyal Güvenlik Kurumu’nda, Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü ikiye bölünerek, Emeklilik Hizmetleri ve Sigorta primleri genel müdürlüğü oluşturuldu. Bu şekilde Sosyal Güvenlik Kurumu sigortalıların aktif çalıştıkları ve sonrasında emekli oldukları dönemlerde daha hızlı hizmet verebilmek için kurumun büyük yapısı ikili yönetim yapısına dönüştürüldü.


****



Sigorta sahtekarlarına dikkat!


SORU: İşçime asgari ücret ödüyorum. Bu işçinin bana SSK maliyeti yaklaşık 300 lira. Birkaç ay önce biri bana işçilerin SSK’sı için fazla para ödemem gerekmediğini, en fazla 100-150 lira ödeyerek de işçilerin SSK’sını ödeyebileceğimi söyledi. Ben de kendisine bu parayı ödedim. O kişi bana işçilerimin SSK’sının bildirildiğini gösteren SSK belgesini de getirdi. İşçimin primlerinin ucuz yoldan ödendiğini düşünürken müdürlükten bana prim borcum olduğuna dair yazı geldi. Bu borcu ödemek zorunda mıyım? (Aytekin Kaval)

CEVAP: Sosyal Güvenlik Kurumu’na sigortalılarla ilgili sigorta bildirimi ayrı, bildirilen primin parasının ödenmesi ayrı işlemlerdir. Sigorta bildirimi kurumun verdiği şifre ile internet üzerinden yapılır. Ödeme ise banka üzerinden, vadesi geçmişse kurum veznesinden yapılır ve karşılığında banka ödeme dekontu ya da tahakkuk fişi ile ödemenin belgelenmesi gerekir. Primleri ödediğini söyleyerek sizi dolandıran kişi, aslında sigortalılarınızın bildirimini yapmış ama prim ödemesi yapmamıştır. Ödeme yapmış olsaydı, elinde ödemeyi yaptığına dair dekont vs. belge olurdu. Ayrıca bu şekilde herhangi bir prim indiriminden yararlanmıyorsanız işçi için muhasebe kurallarına göre tespit edilen miktarı aşağı çekme imkanınız bulunmamaktadır. Bu sebeple kurum tarafından çıkarılan borcu ödemek zorundasınız. Sizi dolandıran kişiden de paranızı ancak yasal yollardan alabilirsiniz.


****



İhtarnameyi noterden veya PTT’den çekebilirsiniz


SORU: İzinsiz ve mazeretsiz olarak 3 gün üst üste işe gelmeyen işçimize ihtarname göndereceğiz. Bunun için özel bir şekil şartı var mıdır? Örneğin noter kanalıyla göndermek şart mıdır? (İsmet Canlı)

Cevap: İhtarnamelerde özel bir şekil şartı aranmıyor. Ancak noter veya PTT’den iadeli-taahhütlü gönderilen ihtarnameler, yargı safhasında muteber sayılıyor. Siz de iadeli-taahhütlü gönderirseniz ispat problemi yaşamazsınız. Ayrıca işçinin gelmediği her gün için tutanak düzenlenmesi, işveren/işveren vekili ve şahitlerce imzalanması da yerinde olacaktır. Bu şekilde, işçi en son geldiği gün itibarıyla işten ayrılmış ya da işveren tarafından haklı fesihle işten çıkarılmış sayılır.


****



KPSS ile devlet memurluğuna atanan işçiye kıdem tazminatı ödenir mi?


SORU: KPSS sonucu devlette memurluğa atanan ve bu sebeple işten ayrılan işçim kendisine kıdem tazminatının ödenmesini istiyor. Ödemek zorunda mıyım? (Ertuğrul Kocacık)

Cevap: Kıdem tazminatının hangi fesih hallerinde ödeneceği 1475 sayılı Kanunun 14.maddesinde belirtilmiştir. Buna göre işçi, işverence çıkarılmış veya kendisi kanunda belirtilen haklı gerekçelerle ayrılmışsa ve askere gitmişse, emekli olmuşsa, emekli olması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlamışsa, kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmişse, işçi ölmüşse işçiye kıdem tazminatı ödenir. Bunların haricinde sigortalının işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı ödenmez. İşçiniz KPSS sonucu devlett e memurluğa atanması sonucu işinden ayrıldığı için bu işçinize kıdem tazminatı ödenmez. Bununla birlikte işçiye 4857 sayılı Kanunun 17. maddesi gereği ihbar tazminatı ödenemeyeceği gibi işçi tarafından işverene ihbar tazminatı ödenmesi gerekir.


****



İşçiye neden ibraname imzalatılır?


SORU: İşçi işten ayrılırken, işçi ile işveren arasında tutanak halinde imzalanan ibranamenin hukuki mahiyeti nedir? (Ali Çakır)

CEVAP: İş hukukunda ibraname işçinin işten ayrılırken ücret, fazla çalışma ,yıllık ücretli izin alacağı ,ihbar ve kıdem tazminatı vb gibi alacaklarını aldığına, başka bir alacağının kalmadığına ilişkin olarak imzalayarak işverene verdiği belgeye denir. İbraname iş hukukunda düzenlenmeyen bir belgedir. Öncelikle; uygulamada ve Yargıtay kararlarında birleşilen nokta, iş sözleşmesinin sona ermesinden önce düzenlenen ibranamelerin geçerli sayılmamasında kendisini göstermektedir. Yani ibraname işten ayrılan işçiye yapılan ödemelerin ispatını yapan bir makbuz gibidir. İbranamelerin geçerli olabilmesi için ikinci olarak işçinin medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olması gerekir. Ayrıca geçerli bir belge olarak kabul edilebilmesi için işçinin ücretlerini, kıdem tazminatını aldığını, yıllık izinlerini kullandığını (veya ücretini aldığını), hiçbir alacağının kalmadığının ve bu hakların parasal tutarlarının da belirtilmesi gerekmektedir. Eğer böyle değilse işçi ibranamenin üzerine alamadığı hakları için şerh koymalı ve belgede açıkça belirtmelidir.

Ersin Umdu - [email protected]