Okullar kapanıyor, havalar ve deniz ısındı, çalışanları yavaş yavaş izne çıkma istekleri sarmaya başladı. Yine yaz ayları geldi. Yıllık izin hakları ile ilgili çalışanlar arasında farklılık gösteren sorular dağları aşmaya başladı. Biz de bugün sizlere yıllık izin hakkınız ile ilgili yazmaya karar verdik. Sorularınızı da kısa kısa cevaplayacağız. 4857 ve 854 sayılı kanuna göre çalışanlar kullanmadıkları iznin ücretini takip eden ayda alırlar.
Bilinen adıyla işçi olanlar 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışmaktadırlar ve yıllık ücretli izinleri de bu kanuna göre hesaplanır. (854 sayılı Deniz İş Kanunu'na da aynı hakları verir)
Kanunun 53'üncü maddesine göre; "İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir...
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,
Az olamaz..."
54'üncü maddeye göre ise "...İşçinin gelecek izin hakları için geçmesi gereken bir yıllık hizmet süresi, bir önceki izin hakkının doğduğu günden başlayarak gelecek hizmet yılına doğru hesaplanır."
YILLIK İZİN ÜCRETİ PEŞİN ÖDENİR
Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği'nin 4'üncü maddesine göre ise " İş Kanununun 53'üncü maddesinin birinci fıkrası ile 54'üncü maddesindeki esaslar ve 55'inci maddesindeki durumlar göz önünde tutularak her işçinin yıllık ücretli izne hak kazandığı tarih ... yıllık ücretli izin kayıt belgesine yazılır." Bunlara göre; yıllık izin hesabında o işyerinde ilk işe girilen tarihe göre yıllık dönemlerin tamamlanmasına dikkat edilir. Yani, 1 Temmuz günü işe başlayan bir işçinin yıllık izin hakkı her yıl 1 temmuz günü başlar. Takip eden yılların birinde 1 Temmuz gelmeden işten ayrılırsa kıst izin süresi uygulanmaz. Mesela 1 Temmuz 2008 işe başlayan birisi ilk defa 1 Temmuz 2009 günü yıllık izne hak kazanır. 25 Haziran 2010 günü işten çıkarılmış veya ayrılmışsa 11 aylık bu çalışması için izin hakkı yoktur. Gerek, 4857 ve gerekse 854 sayılı kanunlara göre çalışanlar ücretlerini ayın sonunda daha doğrusu takip eden ayda alırlar işte, bu kişiler yıllık izne çıkacaklarsa paralarını peşin almalı ve işveren de peşin ödemelidir. (4857 md. 57)
Ayrıca, izin süresine rastlayan pazar günleri ile izin süresine rastlayan ulusal bayram ve genel tatil günleri izinden sayılmaz ve izne ilave edilmelidir. Mesela, 14 gün izne çıkan bir işçinin izin süresi içine rastlayan 2 pazar günü ile birlikte 16 gün izni olur. Ayda 30 gün çalışmak esas olmakla birlikte bazı kısmi süreli iş akitleri ile daha az süreli çalışmalar da yapılabilmektedir. Mesela ayda 15 günlük hizmet akdi yapılan ve ayda 15 gün çalışan işçinin yıllık izni de kısmi hesaplanır.
