Bu hastalıklar genç, yaşlı bir çoğumuzun ortak sorunu haline gelmeye başlıyor. Moda hastalıklar hakkında İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Nafiz Karagözoğlu önemli noktaların altını çizdi. İşte bu Moda Hastalıklar...
ADRENAL YORGUNLUĞU
Kronik yorgunluk,sinirlilik hali, konsantrasyon bozukluğu,cinsel isteksizlik, halsizlik, strese bağlı ortaya çıkan fiziksel bozukluklar... Hepsi var ama ismi yoktu. WHO yani Dünya Sağlık Örgütü yeni hastalığın adını koydu. "Adrenal Yorgunluğu". Böbrek üstü bezinin ürettiği "adrenalin" hormonunun uzun süre etkisinde kalan bedenlerin sorunudur. Modern hayatın tempolu yaşamının getirdiği sağlık sorunlarını 21'inci yüzyılın sendromu olarak tanımlanmıştır. En büyük nedeni ise yoğun tempoda bir yaşam ve uzun saatler süren stresli çalışma koşullarıdır. Yoğun çalışma temposu ve stres sonunda aşırı derecede kortizol hormonu salgılamasıyla vücuda yorgunluk hissi veriyor.
Belirtiler; Nedensiz yorgunluk hissi, uykudan uyanamama problemi. Kahve, kola, tuzlu ve tatlı abur cubur yeme isteği, halsizlik, aşırı stres, mutlu olamama ve tatminsizlik, cinsel isteksizlik.
Nedenler; Sağlıksız beslenme ve fast food alışkanlığı, tuz ve şeker kullanımı,geç saatlere kadar uyanık kalma, kendini başarısız ve güçsüz hissetme, mükemmel olmaya çalışmak ve aşırı hırs, insanın kendisine ayıracak hiç vaktinin olmaması...
Çözümler; Tam tahıllı gıdalar, balık ve meyve içeren bir diyet, kafeinden uzak durmak, erken yatmak, düzenli spor yapmak ve masaj gibi rahatlatıcı aktiviteler, Adrenal Yorgunluğu'nu azaltıyor. Yine de en önemlisi, hırs ve tüketme tutkusunu dizginlemek ve mükemmel olmaya çalışmaktan vazgeçmektir.
REFLÜ:
Hıza bağlı hastalık reflü...Peki nedir reflü? Kelime anlamı " geri akış" demektir. Yemek olarak yediğimiz her gıda sırasıyla; Ağız - yemek borusu - mide - onikiparmak bağırsağı - ince barsak - kalın bağırsaktan geçerek dışkı halinde atılır. Reflü dediğimiz hastalıkta bu akış yönü terse döner. Yemek borusunda ki gıda ağza, midedeki gıda yemek borusuna, onikiparmak bağırsağındaki gıda mideye geri döner. Bu da kişide çeşitli şikayetlere neden olur. Huzursuz, keyifsiz, konforsuz bir durumdur. Çoğunlukla yemek yeme alışkanlıkları, keyfi alışkanlıklar, fizik ortamlar ve kişilik özellikleri ile yakından ilgilidir. Dolayısıyla bu konularla ilgili günlük hayat ile ilgili düzenlemeler gereklidir.Aksi takdirde tanı tedavi uygulansa bile tekrar etme ihtimali taşır. Bu nedenle bilinen tavsiyeler şikayetçilere önerilir.
Reflüsü olan nelere dikkat etmeliler:
Yatak: Yatağın baş kısmını yukarı kaldırın. (yatağın altına yastık-şilte gibi destekleyici maddeler koyarak 30 derece kadar yükseltip, hastane yatağı ya da şezlong tipi yükseklik elde edin.) Mümkünse sol yan tarafınıza yatın.
Yemek: Hangi gıdaların yakınmaları arttırdığını tespit edin ve o gıdaları almayın. Tek oturuşta aşırı miktarda yemek yemeyin. Yemeklerinizi az az ve sık sık yiyin. Ağzınıza aldığınız lokmayı iyi çiğneyin ve sonra yutun. Her öğün için en az 15 dakika zaman ayırın. Eğer yeterli zaman yoksa (örneğin 5 dakikanız var.) o zaman diliminde yeterince çiğneyip yutabileceğiniz miktarda yemek yiyin. Aşırı sıcak-soğuk-baharatlı-yağlı yemek yemeyin.Yemek sonrası hemen uykuya yatmayın. Yatmadan en az 2 saat önce son öğün olarak meyve ve su alımı yapın. Yatmadan önce yağlı-baharatlı yiyecekler, alkol ve çikolata yemeyin.
Kilo: Fazla kilo sahibi olmak reflü tekrarı açısından risktir. En kısa süre içinde kilo verin.
Sigara: İçmeyin. Sigara içtiğiniz sürece reflü şikayeti tekrarlar. Tütün asidi dengeleyen koruyucu mekanizmalara zarar verir. Asit üretimini uyararak arttırır. Yemek borusu ile mide arasındaki kasların gevşemesine neden olur, asit reflü'süne yol açar. Yemek borusu alt ucunda basıncı azaltır. Mide de ki gıdaların boşalmasında yavaşlama yapar. Reflü sayısını arttırır. Tükürük salgılamasını olumsuz yönde değiştirir.
Alkol: Alkol kullanıyorsanız bırakın. Reflü alkol bırakılmadığı sürece tekrarlar.
Giysi: Beli sıkan giysileri kullanmayın. Kemerinizi karın bölgesini çok sıkacak şekilde sıkarak kullanmayın.
Stres: Acele işe reflü bulaşır. Zamanı iyi kontrol etmeye çalışın yoğun plan programlar yemek süresini kısaltır. Yoğun stres mide asidi artışı yapar. Bunlar reflü tekrarını arttırır.
İlaçlar: HERHANGİ BİR NEDENLE KULLANDIĞINIZ İLAÇLARI LÜTFEN DOKTORUNUZA TAM VE DOĞRU BİR ŞEKİLDE İLETİN. Bazı ilaçlar refü yapar. Bazı ilaçlar mevcut olan reflü arttırır. Bazı ilaçların dozu mide bağırsak şikayeti olan hastalarda azaltılır.
BULİMİA NERVOSA
"Tıkanırcasına yemek yeme" anlamına gelir. Genç kadınlarda %1-3 oranında görülür.
Aşırı ölçüde, adeta patlayıncaya dek, tıkınırcasına krizler halinde tekrarlayan yemek yeme nöbetlerinin olduğu bir rahatsızlıktır. Aşağıdaki iki belirti bu duruma eşlik etmektedir. Sadece psikolojik kökeni yoktur. Serotonin, Norepinefrin döngüsü azalır. Endorfin düzeyi yükselir.Hastalar belirli bir zaman diliminde, aynı durumdaki kişilerin yiyebileceği besin miktarının çok daha fazlasının tüketir. Kişi yemek yemeyi durdurma kontrolünü kaybettiğini düşünür.Yemeği sonlandıramayacağı, miktarında aşırıya kaçıp, kontrol sağlayamayacağı hissi oluşabilir. Yemeğin ardından, kişi kilo almamak için isteyerek kusma, dışkılamayı arttırıcı ya da idrar söktürücü ,yan etki olarak zayıflama yapabilecek ilaçları kullanır. Yemek yemeyi kendine yasaklayıcı tutumlar ya da normalden daha çok fiziksel aktivite ya da yoğun kültür fizik hareketleri gibi uygun olmayan telafi edici, kompanse edici davranışlar içine girer. "Bulimia nervosa" tanısı konması için kişinin tıkınırcasına yemek yeme ve uygun olmayan telafi davranışlarını en az 3 ay süre ile en az haftada 2 kez tekrarlamış olması gerekmektedir. Bu bozukluğun bulunduğu kişinin kendini tanımlamasında ve değerlendirmesinde, vücut sekli ve kilosu önemli bir yer tutar. Rahatsızlığın 2 tipi vardır. Birincisinde düzenli olarak kusma, idrar sokturucu ve dışkılamayı arttırıcı ilaçlar kullanılmaktadır. İkinci şekilde ise kişide bunun yerine yemek yememe ya da anormal derecede fiziksel aktivite ya da vücut egzersizleri gibi alınan kalorileri telafi edici davranışlar görülmektedir.
ANOREKSİYA NERVOSA
Film, moda dünyasının özenilen figürleridir mankenler, aktrisler. Fotoğraflarda kaç santim oldukları yazılmasa da kaç kilo olduklarını okuruz çoğu zaman. Filmlerde öldüklerine inandığımız insanların, incecik bedenlerine benzeme tutkusuyla dolarsak yandık. Hayattaki en önemli konunun bu olduğuna kendimizi kaptırıp akıntıya kapılabiliriz.
Bu kişiler oldukları kilodan memnun olmaz. Beklediği kadar zayıflasa bile kilo almak ve şişmanlamaktan aşırı şekilde korkar.Kendi bedenini doğru tanımlamakta zorlanır. Kilosunun düşük olmasının kendisi için doğuracağı zararların farkına varamaz.
Anoreksiya nervosa, fazla kilolu olma korkusundan dolayı olabildiğince az yemek yeme hastalığına denir. Eğer bu hastalığınız varsa, kendinizi, kilolu olmadığınız halde şişman olarak görürsünüz. Bu durum hem fiziksel hem de zihinsel bir rahatsızlıktır. Hormon değişiklikleri az kilo ve az vücut yağının sonucu olarak ortaya çıkar. Kadınlarda genellikle mensturasyon (adet kanaması) olmaz.
Bu hastalık genellikle genç kadınların arasında ortaya çıkar. Ayrıca sporcular, dansçılar ve aktörler gibi az vücut ağırlığıyla daha iyi performans göstermek isteyen kişilerde de görülebilir.
Anoreksiya nervosa çok ciddi bir hastalığa dönüşebilir. Açlıktan ya da intihar nedeniyle ölüme sebep olabilir.
