Böbrek taşı, kesisiz cerrahi müdahale ile yok ediliyor

Özellikle çocukluk döneminde böbrek taşı rahatsızlığı olan hastalarda, yaşam boyunca birden fazla ameliyat söz konusu olabildiğinden, böbreklerde harabiyet oluşmaması ve böbrek gelişiminin olumsuz etkilenmemesi ve böbrekte kanama riskinin söz konusu olmaması gibi önemli avantajlar taşıyan yöntem, artık Türkiye'de...

İdrar yolundan girilerek böbreğe ulaşılan ve taşın sıkıştığı yerde lazerle kırılmasına olanak sağlayan yöntemin uygulanabilmesi için, taşın ameliyatsız taş kırma yöntemlerinin uygulanamayacağı kadar sert ve 2 santimetrenin üstünde olması şartı aranıyor. Bunun yanı sıra teknik, taşın bir santimetrenin üstünde, ancak böbreğin alt kısmında ve taş kırmaya uygun olmaması halinde de yapılabiliyor.

Keçiören Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üroloji Klinik Şefi Doç. Dr. Ali Ünsal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, böbrek taş hastalığının Türkiye'de çocuk ve yetişkinler arasında yaygın görüldüğünü söyledi.

Yetişkinlerde hastalığın görülme sıklığının yüzde 15 oranındayken, çocuklarda daha nadir görüldüğünü, ancak ciddi bir sağlık sorunu olduğunu belirten Ünsal, çocuklardaki taş hastalığının altta yatan başka bir hastalıktan kaynaklandığını ifade etti. Ünsal, yetişkinlerde genellikle böyle bir durum yokken, çocuklarda ilk sırada genetik geçişli ''sistünüri'' adı verilen hastalığın geldiğini belirtti. İdrardaki bir maddenin fazla olmasının taş oluşumuna yol açtığını anlatan Ünsal, bu çocuklarda taş hastalığının üç yaşından önce ortaya çıktığını dile getirdi.

Ünsal, böbrek kanalında doğuştan bir takım darlıkların ve enfeksiyonların da taş oluşumuna neden olduğunu ifade etti.

Çocuklarda görülen taş hastalıklarının sadece yüzde 10-12'sinde altta yatan bir sebep bulunamadığına işaret eden Ünsal, ''Bu nedenle çocukluk dönemi taş hastalığında, taşla ilgili sorunun ortadan kaldırılmasının ardından altta yatan hastalığın da mutlaka belirlenmesi ve tedavi edilmesi gerektiğini vurguladı.

Ünsal, altta yatan hastalığın tedavi edilmemesi halinde, ilerleyen dönemde bu çocuklarda taş oluşma riskinin çok yüksek olduğunu ve hastalığın tekrarlayabildiğini söyledi.

-''BÖBREK KAYBI SÖZ KONUSU OLABİLİR''-
Böbrekteki taşların alınmaması durumunda, bunun enfeksiyona yol açabildiğini belirten Ünsal, çocukların ağrı şikayetini dile getiremeyecek kadar küçük olması halinde sorunun huzursuzluk ile kendini gösterdiğini söyledi. Ünsal, ''Çocuklarda bulantı, kusma, yüksek ateş olabilir. Zamanla, böbreklerde harabiyete neden olabilir. Bu durum böbrek kaybına kadar gidebilir. Bazen, taş hiç ağrı yapmazken, böbrekte çürüme görülebilir'' uyarısında bulundu.

Üç yaşın altındaki çocuklarda böbrek taşının başta huzursuzluk, beslenme bozukluğu, yüksek ateş, anne sütünü emmeme şeklinde kendini gösterebildiğini vurgulayan Ünsal, ''Bu yaşın üstündeki çocuklarda karın ağrısı, yüksek ateş, sık idrara gitme, gelişme geriliği şikayetleri ile karşılaşılabilinir'' dedi.
Ünsal, sorunun basit bir idrar tahlili, ultrason ya da röntgen ile tanı konulabileceğini söyledi.

-KAPALI CERRAHİ YÖNTEMLERİ TERCİH EDİLİYOR-
Böbrek taşının yok edilmesinde kullanılan yöntemler hakkında bilgi veren Ünsal, hasta profilinin uygun olması halinde ilk olarak ''ESWL'' diye isimlendirilen, şok dalgalarıyla taşın kırılması esasına dayanan tekniği tercih ettiklerini anlattı. Ünsal, bu uygulama için taşın böbreğin havuzcuğunda ve 2 santimetreden küçük olması, yumuşak yapı taşıması özelliklerinin arandığını ifade etti. Ünsal, bunun için taşın böbreğin alt kısmında bulunmaması gerektiğine de işaret etti.

Çocuklarda hastalığın nüks ihtimali fazla olduğundan yaşamları boyunca birkaç kez ameliyat olmak zorunda kalabileceklerini belirten Ünsal, bu nedenle böbreğe en az zararı verebilecek kapalı ameliyatları tercih ettiklerini anlattı.

''Perkütan nefrolitotomi'' diye adlandırılan kapalı böbrek taşı ameliyatının bu tekniklerden biri olduğunu dile getiren Ünsal'ın verdiği bilgiye göre, söz konusu yöntemde anestezi uygulanarak ameliyata alınan çocuğun sırtından bir iğne ile böbreğinin içine giriliyor ve bir kalem kadar genişletiliyor. Buradan özel aletlerle böbreğin içine girerek, taşlar kırılıyor ve tüpün içerisinden dışarı çıkarılıyor. Yani, açılan tek bir delikten böbrekteki tüm taşlar temizlenebiliyor. Teknik, 9 aylık çocuklara kadar uygulayabiliyor.

-KESİ OLMADAN YAPILAN SON YÖNTEM TÜRKİYE'DE-
Çocuklarda böbrek taşı ameliyatlarında en son teknik, ''Fleksbil'' olarak adlandırılan ve 2007 yılında dünya literatürüne girerek birçok yabancı ülkede uygulanan bir yöntem olarak gösteriliyor.

Bu yöntemde, çocuğun veya yetişkinin böbreğine, vücudunun hiçbir yeri kesilmeden ya da delinmeden idrar yolundan bükülebilir yapıdaki özel aletlerle giriliyor ve böbrek içerisindeki taşa ulaşılıyor. Taş, sıkıştığı yerde lazerle kırılıyor.
Eskiden idrar kanalından yapılan ameliyatlarda böbreğe ulaşılamazken, bükülebilir renoskopi aletiyle böbreğe kadar girebiliyor.

Hasta için birçok avantaj sağlayan yöntem, yurt dışından sonra artık Türkiye'de de başarıyla uygulanıyor. Sağlık Bakanlığı Keçiören Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde yaklaşık bir yıldır Üroloji Klinik Şefi Doç. Dr. Ünsal başkanlığındaki ekip tarafından başarı ile gerçekleştiriliyor.

Türkiye'de yöntemin ''çocuklarda ilk uygulayıcısı'' olan hastanede, en son 10 aylık bir bebeğe operasyon gerçekleştirildi.

-''YÖNTEM İLE BÖBREKTE KANAMA RİSKİ ORTADAN KALKIYOR''-
Yöntem, diğer tekniklere göre önemli avantajlar taşıyor. Bu yöntemde vücutta kesi olmuyor, böbrek dahil hiçbir yerde delik açılmıyor. Bu koşullarda yara iyileşmesi, enfeksiyon riski gibi bir durum ortadan kalkıyor. Hasta ameliyatının ardından bir günlük bir yatış sonrası taburcu ediliyor.

Böbreğin delinerek yapıldığı ameliyatlarda böbrek içinde ciddi kanama riski bulunurken, bu teknikte böyle bir risk söz konusu olmuyor. Çünkü, kanama böbreğin alınmasına dahi yol açabiliyor.

Özellikle çocuklarda böbrek dokusu geliştiğinden, dışarıdan şok dalgalarıyla taş kırma ya da delik açılarak yapılan ameliyatlar, böbrek gelişimini olumsuz etkileyebiliyor. Bu teknikte, çocukların böbrek gelişimleri hiçbir şekilde etkilenmiyor.

-''UYGULAMA İÇİN TAŞ SERT VE 2 CM'NİN ÜSTÜNDE OLMALI''-
Yöntem, okul öncesi 7 yaşın altındaki çocuklarda çok çok az uygulanıyor. Bu yaş grubundaki ameliyatların, mutlaka bu konuda uzman hekimler tarafından yapılması gerekiyor.

Bu yöntemden faydalanabilmek için, böbrekteki taşın ameliyatsız taş kırma yöntemlerinin uygulanamayacağı kadar sert ve 2 santimetrenin üstünde olması şartı aranıyor. Bunun yanı sıra teknik, taşın bir santimetrenin üstünde, ancak böbreğin alt kısmında ve taş kırmaya uygun olmaması halinde yapılabiliyor.
Taş bir veya daha fazla sayıda olabiliyor.