Selçuk Üniversitesinde, uyku sorunu ve bağırsak sağlığı arasındaki ilişkinin incelendiği 2 yıllık çalışmanın sonuçları uluslararası dergide yayımlandı. SÜ Tıp Fakültesi Biyokimya Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aydemir: "Uykusuzluk için çay, kahve, psikolojik rahatsızlıklar gibi bir sürü şeyi sorumlu tutabiliriz ama bunların dışında biz yeni bir pencere açıyoruz. Bu da bağırsak sağlığı. Bağırsak sağlığı kötüyse uykumuz etkilenebiliyor"
Aynı zamanda SÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü olan Prof. Dr. Aydemir, araştırma ekibiyle 2 yıl süren çalışmada, SÜ Tıp Fakültesi Hastanesinde uykusuzluk tanısı almış 41 kişi ve sağlıklı 45 kişiye çeşitli testler, anketler ve analizler yaptı.
Uykusuzluk tanısı almış hastalar ile uyku problemi bulunmayan kişilerin bağırsak sağlıklarını karşılaştırmak amacıyla yapılan araştırmada, kişilerde kısa zincirli yağ asitleri ve bağırsak duvarının sağlamlığının göstergesi olarak kabul edilen zonulin proteinleri analiz edildi.
Çalışmada uykusuzluk tanısı almış kişilerde kısa zincirli yağ asitlerinin, sağlıklı kişilere göre önemli ölçüde az ve zonulin proteininin de sağlıklı kişilere göre çok yüksek olduğu, uykusuzluk çeken kişilerin bağırsaklarında sorun bulunduğu sonucuna ulaşıldı.
Journal of Psychiatric Research dergisinde yayımlanan çalışmanın sonucunda, uykusuzluk sorunu yaşayan kişilerin sağlıklı kişilere göre çok daha fazla şeker, margarin, omega-6 yağları, kızartma ürünleri ve meyve suyu tükettikleri belirlendi.
Prof. Dr. Fatma Hümeyra Yerlikaya Aydemir, AA muhabirine, bağırsak sağlığının dünyada en çok konuşulan sorunlardan biri olduğunu söyledi.
"Bağırsak sağlığını etkileyen parametreler, hastalıklara göre nasıl değişir?" sorusundan yola çıkarak çalışmaya başladıklarını dile getiren Aydemir, "Bilim dünyası, bağırsakla birçok hastalığın ilişkili olduğunu söyledi ve mikrobiyotayı (sindirim sisteminde bulunan çok çeşitli bakteri, virüs, mantar ve diğer mikroorganizmalar topluluğu) inceledi. Bağırsaktaki bakterilerin sayısından ya da türünden çok onların ürettikleri maddelerin vücut sağlığını düzenlediği anlaşıldı." ifadesini kullandı.
- "Bağırsak sağlığı kötüyse uykumuz etkilenebiliyor"
Aydemir, Selçuk Üniversitesi ve Konya Teknik Üniversitesindeki akademisyenlere işbirliği halinde 2 yılı aşan bir süre sonunda mikrobiyota metaboliti kısa zincirli yağ asidi, yani bağırsaktaki bakterilerin ürettiği maddelerin ölçümünü standardize ettiklerini belirtti.
Çeşitli hastalık grubundaki kişilerin bağırsaklarındaki değişiklikleri araştırdıklarını ifade eden Aydemir, şunları kaydetti:
"İlk veriler, uykusuzluk üzerine insomnia (uykusuzluk) hastalarında yaptığımız çalışmayla geldi. Araştırmamız, uluslararası Journal of Psychiatric Research'de yayımlandı. İki kişiden birinin uykusuzluk sorunu yaşadığını biliyoruz. Uykusuzluk için çay, kahve, psikolojik rahatsızlıklar gibi bir sürü şeyi sorumlu tutabiliriz ama bunların dışında biz yeni bir pencere açıyoruz. Bu da bağırsak sağlığı. Bağırsak sağlığı kötüyse uykumuz etkilenebiliyor. Bağırsaktaki bakteriler bazı maddeler üretiyor. Mesela kısa zincirli yağ asitleri, bu maddeler hormon etkisi gösteriyor, hormon gibi davranıyor ya da hormonları etkiliyor. Bağırsaktaki bakterilerin ürettiği maddeler, beyne kadar gidip, bazı komutlar veriyor. Bunların uykuyu etkileyebilecek kadar güçlü olduklarını gözlemledik."
- "Lifsiz besleniyoruz ve buna bağlı olarak da uykusuz kalabiliyoruz"
Aydemir, çalışmayla uykusuzluk dışında hiçbir rahatsızlığı olmayan 41 kişi ve sağlıklı 45 kişinin belirli testlerden geçtiğini belirterek, çok keskin farklı sonuçlar aldıklarını vurguladı.
Çalışma grubuna beslenme alışkanlıklarının da sorulduğunu kaydeden Aydemir, şu bilgileri paylaştı:
"Kısa zincirli yağ asitleri dediğimiz, bağırsaktan üretilen yapıları baz aldığımızda, uykusuzluk sorunu yaşayanlarda bağırsak sağlığının daha kötü olduğu sonuçlar elde ettik. Bu insanların diyetlerine baktığımızda şeker ağırlıklı, rafine karbonhidrat temelli olduğunu gördük. Biz ne kadar rafine gıda tüketirsek tam gıdadan, liften uzaklaşırsak o zaman bağırsaklarımız bozuluyor. Lif tüketerek daimi ve düzenli serotonin mekanizmanızı çalıştırabiliriz. Serotonin çoğunlukla bağırsaklarda salgılanıyor. Bunu yapan da bakteriler. Lif içeren, sebze, tam tahıl, baklagiller yemeliyiz. Bunlar kısa zincirli yağ asitlerini ya da bağırsaktaki iyi bakterileri yükseltecek yiyeceklerdir. Küresel bir sorun, kötü besleniyoruz, lifsiz besleniyoruz ve buna bağlı olarak da uykusuz kalabiliyoruz."
