YEŞİM SERT KARAASLAN - Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Birleşmiş Milletlerin (BM) iş birliğinde, kronik hastalıkları önlemeye yönelik müdahale paketleriyle, öncelikle hastalıkların azaltılması, yatırımlarla da 5 yılda ülke ekonomisine toplam 12 milyar 788 milyon lira yarar sağlanması hedefleniyor.
Sağlık Bakanlığı, DSÖ, BM Kalkınma Programı ve BM Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların (BOH) Önlenmesi ve Kontrolü Ortak Görev Gücü iş birliğinde, "Türkiye'de Bulaşıcı Olmayan (Kronik) Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü için Yatırım Gerekçeleri Raporu" hazırlandı.
Raporda, kanser, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet ve kronik hava yolu hastalıkları gibi bulaşıcı olmayan (kronik) hastalıklar ile tütün, alkol kullanımı, fiziksel hareketsizlik ve sağlıksız beslenmenin halk sağlığı açısından dünya genelinde sağlık ve kalkınma sorunu olduğu vurgulandı.
Türkiye'deki ölümlerin yüzde 87,5'inin bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklandığının altı çizilen raporda, Türkiye'de 2015 yılında dört ana bulaşıcı olmayan hastalıklardan biri nedeniyle 70 yaşından önce (erken ölüm) ölüm olasılığının yüzde 16,8 olduğu belirtildi.
Türkiye'nin sağlık ve ekonomi bakımından kalkınması amacıyla bulaşıcı olmayan hastalıklarla mücadele için daha fazla yatırım yapılması gerektiğine işaret edilen raporda, bu kapsamda 5 ayrı önleme paketi hazırlanarak, eylem önerilerine yer verildi.
Yatırım gerekçesi ise Türkiye'deki kronik hastalıkların ekonomik yükünü ortaya koymak, 2032'ye kadar etkin bir müdahale politika seti oluşturarak önemli ekonomik faydaların belirlenmesi olarak belirlendi.
- BOH önleme paketleri yatırım analizleri
Raporda, tütün, alkol, tuz kullanımının azaltılması, fiziksel aktivitenin artırılması, kardiyovasküler hastalıklar ve diyabet için klinik müdahaleyi kapsayan bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi amacıyla kontrol paketlerinin 5 ve 15 yıl için yatırım analizleri yer aldı.
Analizde, Türkiye'de maliyet için en etkin müdahalelerin tuz alanında olduğu belirlendi. Bu paketlerin ekonomik faydalarının kısa ve uzun vadede maliyetlerinin çok üzerinde olduğu vurgulandı.
Tuz azaltma paketinin yatırım getiri oranı 5 yıllık dönemde her bir liralık yatırım için 51 lira ve 15 yıllık dönem için 88 lira olarak belirlendi.
Raporda, vergileri artırmak gibi çeşitli uygulamalarla tütün kontrol paketi ile tütün kullanımının azaltılması için yatırım getiri oranı, 5 yıllık dönemde bir liralık yatırım için 2,6 lira ve 15 yıllık dönemde 5 lira olarak öngörüldü.
Fiziksel aktivite farkındalık paketinin yatırım getiri oranı 5 yıllık dönemde bir lira başına 1,1 lira ve 15 yıl için 2,3 lira olarak ifade edildi.
Kardiyovasküler hastalıklar ile diyabet için klinik müdahale paketleri için de yatırım getiri oranı 5 yıllık dönemde bir liralık yatırım için 3,3 lira ve 15 yıl için 4,3 lira olarak belirtildi.
Alkol kontrol paketinin yatırım getiri oranı 5 yıllık dönemde her bir liralık yatırım için 20 kuruş 15 yıllık dönemde ise 60 kuruş olarak hesaplandı.
Beş ayrı pakette bir yıl için Türkiye'ye sağlık ekonomisine 5 yılda 12 milyar 788 milyon lira ve 15 yılda 156 milyar 768 milyon lira getiri sağlanacak.
