Yaşlılık hastalığı olarak bilinen ve tedavi edilmediği takdirde körlüğe neden olabilen sarı nokta; bebekleri bile tehdit ediyor. Florence Nightingale Hastaneleri Göz Hastalıkları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Halil Bahçecioğlu, sarı nokta hastalığıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.
Yaşlı hastalığı olarak bilinen sarı nokta, gençlerde de görülüyor mu?
Sarı nokta, genetik bir hastalık olduğu için bebeklikte, sıklıkla da 20'li yaşlarda ortaya çıkabilir.
Genç sarı nokta hastalarını nasıl tedavi ediyorsunuz?
Gençlerde sarı nokta için hâlâ çalışmalar devam ediyor.
AİLELER ANLAMIYOR
En genç hastanız kaç yaşında?
Doğuştan sarı nokta hastası olanlar var ama belirti vermediği için aileler anlamıyor. Çocuk, 10 yaşına gelip görmesi azalmaya başlayınca anlaşılıyor. Biz genelde hastaların tedavisini 18 yaşından sonra yapıyoruz.
Hastalık çocuklarda kaç yaşında belirti vermeye başlar?
Çocuklarda doğuştan var olan hastalık ilk etapta belirti vermez. Bundan dolayı hastalar zorluk çekmeden okullarına gidip okuyabilirler. Sarı nokta, ancak lise çağlarında ilk belirtilerini vermeye başlar.
SÜRPRİZ OLMUYOR
Sarı nokta hastası olduğunu öğrenmek çocukta travma yaratıyor mu?
Sarı nokta, genetik bir hastalık olduğundan; anne babalar bu hastalığın çocuklarına geçebileceğini biliyor. Dolayısıyla sürpriz olmuyor. Doğuştan olan bu hastalığın ilerleme hızı yavaş seyreder. Bu nedenle çocukların eğitimine zarar vermez.
Anne ya da babasında sarı nokta hastalığı olanlar ne yapmalı?
Göz muayenelerine daha erken yaşta başlamaları gerekir.
Çocuklara tedavi uygulayana kadar nasıl bir yol izliyorsunuz? Beslenme reçetesi mi veriyorsunuz?
Gerekli durumlarda teleskopik gözlükler ile onların daha rahat görmelerini sağlarız. Bütün hastalara önerdiğimiz gibi çocuklara da vitamin takviyeleri öneriyoruz.
ANNESİYLE GÖZ TEMASI ZAYIFSA ŞÜPHELENMELİ
Aileler bebeklerinde sarı nokta hastalığı olup olmadığından ne zaman şüphelenmeli?
Bebeğin anneyle göz teması zayıfsa, annesinin hareketlerini takip etmiyorsa, renkli topları ya da oyuncaklarını izlemiyorsa hemen bir göz doktoruna götürülmelidir. Ailede sarı nokta hastalığının olması da şüphelenme nedenlerinden biridir.
Erken teşhis ne işe yarar?
Biz erken teşhis ile hastaların görme yetilerinin azalmasını durdurmaya çalışıyoruz. Hastalık genetik olduğu için her daim ilerleme eğilimindedir.
ÇOK OKUMAKLA İLGİSİ YOK
Gençlerde hastalık nasıl ilerliyor?
Doğumsal sebeplerle yani genetik ortaya çıkan hastalık, yıllar içinde ilerliyor. Önce merkezden görme kaybı ile başlıyor. Kişi, sağa- sola çarparak yürüyor. Düz çizgiler eğilmeye başlar. Görmenin azaldığı, cisimlerin ortasının karanlık, eğik ve çarpık olduğu fark edilince, hiç zaman kaybetmeden bir göz doktoruna başvurulmalı.
Bu hastalığın çok okumakla ilgisi var mı?
Hiçbir ilgisi yok! Hastalığın başlangıcı ya da ilerlemesinin çok okumayla uzaktan yakından alakası yoktur.
ENJEKSİYON TEDAVİSİNDEN BAŞARILI SONUÇ ALIYORUZ
Kanser ilacı enjekte edilerek uygulanan sarı nokta tedavisi, yaşa bağlı olan hastalık dışında hangi durumlarda kullanılıyor?
Enjeksiyon tedavisini, tüm sarı nokta hastalıklarında kullanıyoruz. Şeker, damar tıkanıklığı, tavukkarası ile gözüken sarı nokta vakalarında da etkili oluyor. Yüksek miyoplardaki, kaza sonucu gelişen ya da doğumsal sarı nokta vakalarında da bu tedaviyi başarı ile uyguluyoruz. Bu tedavi yöntemi, sarı noktanın zarar görmüş olduğu diğer hastalıklarda da olumlu sonuç veriyor.
Sizin bu konuda çalışmalarınız var mı?
Şu anki son literatürde bizim çalışmalarımıza atıfta bulunulurken 'muhteşem' ifadesi kullanılıyor. Çünkü yaptığımız son çalışma ile sarı nokta ilacının hangi hasta grubuna faydalı olacağı önceden belirleniyor. Yani, sarı nokta hastalığı tedavisinin kime yararlı, kime daha az yararlı olacağı önceden kestirmemiz mümkün olabiliyor. Hastaların kaç enjeksiyon sonunda maksimum yarar sağlayacakları daha tedavi başlamadan önce istatistiksel olarak belirlenecektir.
ANİDEN KÖR OLAN ÇOK ZORLANIYOR
Doğuştan sarı noktalı olan çocuk, hastalık fark edilene kadar ne kadar kayba uğrar?
Hastalık yavaş ilerlediğinden üniversite eğitimine kadar doğuştan olan mevcut görmeleri ile hayatlarına devam edebiliyorlar. Belirtiler çıkmaya başlayıncaya kadar görme yetisi yüzde 10'a kadar düşmüş oluyor. Ancak kişi bu görmeyi yavaş yavaş kaybettiğinden, yüzde 10 görme ile tüm işlerini yapabilir. Aniden görme kaybına uğrayan kişiler ise çok zorlanıyor.
YENİ TEDAVİLERİ TAKİP ETMELİLER
Genç yaşta sarı nokta hastası olanlarda depresyon görülüyor mu?
Ben genç hastalarıma, mevcut şartları en iyi şekilde değerlendirmelerini öneriyorum. Umutlarını kaybetmeden yeni çıkacak tedavileri takip etmeleri çok önemli. Zira tıp çok hızlı ilerliyor. Birkaç yıl öncesine kadar hayal edemeyeceğimiz tedavileri bugün yapabiliyoruz.
HASTALARI MOTİVE EDİN
Bu hastaların depresyondan kurtulmaları için yakınları ne yapmalı?
Hastaların kendilerine güvenmesi için onları biraz motive etmek gerekir. Bu hastalar, günlük işlerini kendi başlarına yapabilir seviyeye geldiklerinde depresyonun yerini mutluluk alıyor.
ŞİKAYET ETMEZLER
Bu hastalık gençlerin eğitimine engel olur mu?
Genelde üniversiteyi bitirirler. Doğuştan görme kaybı olan kişiler ise görmelerinin bu kadar olduğunu düşünür. Çünkü kıyaslayacakları bir şey yoktur. Bu yüzden de hayatlarından şikayet etmezler.
GÜNEŞ IŞIĞININ TEHLİKESİ BÜYÜK
Güneş, sarı nokta hastalığını tetikler mi?
Gözün çok uzun süreli solarak maruz kaldığı her türlü ışık, tehlike arz eder. Ozon tabakasının incelmiş olması nedeniyle zaten kimseye direkt olarak güneş ışığına bakmasını önermiyoruz.
