Yanlış ayakkabı seçimi, ayak başparmağında şişlik ve çıkıntıya yol açabiliyor. Halluks valgus adını taşıyan bu çıkıntı, estetik görünümün yanı sıra tedavi edilmediği takdirde ciddi ağrılara ve cerrahi işlem gerektiren ayak problemlerine yol açabiliyor.
Memorial Hizmet Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü'nden Op. Dr. Tuluhan Yunus Emre, halluks valgus ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Sivri burun ve topuklu ayakkabı problemi tetikliyor
Halluks valgus, birinci ayak parmağı ve birinci tarak kemiği arasındaki eklemi etkileyen ortopedik bir rahatsızlıktır. Eklemde oluşan şişlik ve çıkıntı, "bunyon" olarak adlandırılır. Ağırlıkta kadınlarda görülen ve sosyal hayatı olumsuz yönde etkileyen bu durum, şişlik ve çıkıntıdan daha kompleks bir yapıya sahiptir. Genetik yatkınlığın da etkilediği hastalık, uzun yıllar topuklu ve sivri burunlu ayakkabı giyen kadınlarda daha çok görülmektedir. Ayak parmaklarını sıkmayan ayakkabılar, şekil bozukluğunu engellediği gibi eğer bunyon gelişmişse, buna bağlı oluşan rahatsızlığın da azaltılmasına yardımcı olur.
Ağrı ve başka ayak problemlerine yol açıyor
Halluks valgus, tedavi edilmezse ciddi ağrılara ve ayakta problemi artıran ikincil değişikliklere neden olur. İlk önce bölgede kızarıklık ve şişlik gelişir. Zaman geçtikçe buradaki doku kalınlaşır ve ayakkabının sürtmesine yol açan daha büyük bir çıkıntı oluşur. Ayaktaki pek çok problemin nedeni anormal basınç ve sürtünmedir. Kemikteki herhangi bir çıkıntı, durumu daha da kötüleştirir. Özellikle kadın hastalar, ayaklarına uygun ayakkabı bulmakta güçlük çekerler.
Tedavide ilk basamak: Doğru ayakkabı seçimi
Halluks valgus tanısı; dikkatli, ayrıntılı bir hasta hikayesi ve klinik muayeneden sonra konulur. Hasta, ayakkabı seçimleri konusunda doktoru bilgilendirmelidir. Ardından ayak röntgenleri çekilir. Röntgenlerle tedavi yöntemini belirlemede yardımcı olan, kemikler arasındaki açılar ölçülür. Tedavi ayağa uygun ayakkabı seçimi ve giyilmesi ile başlar. Hastalığın erken evrelerinde, sivri uçlu ayakkabıların önü geniş ayakkabılar ile değiştirilmesi şikayetleri azaltabilir. Geniş ayakkabılar bunyon üzerindeki basıncı azaltarak ağrının azalmasına da faydalı olur. Ayrıca özel pedler ve parmak arası makaralar ile basıncın ve ağrının azaltılması amaçlanabilir.
Geçmeyen ağrılarda cerrahi yöntemlere başvuruluyor
Bütün cerrahi dışı yöntemler, hastanın ağrısını gideremiyorsa veya hastalık ileri evrede teşhis edilmişse cerrahi tedavi seçenekleri değerlendirilir. Halluks valgus cerrahisinde 100'den fazla yöntem tanımlanmıştır. Bu yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
Bunionektomi (Bunyonun çıkarılması): Halluks valgus erken evrede ise yalnızca bunion çıkarılması etkili olabilir. Bunion üzerinden yapılan kesi ile alttaki çıkıntı yapan kemik doku uygun ortopedik malzeme ile kesilir. Kemik üzeri tıraşlanır.
Metatarsal Osteotomi (Kemiğin düzeltilmesi): Halluks valgus cerrahisinde deformiteyi düzeltmede bunionektomi tek başına yeterli olmadığı için tarak kemiğinin kesilerle düzeltilmesi gerekebilir. Kemikte bir kesi yapılıp; kemik ve eklemdeki deformiteyi oluşturan açının düzeltilmesi sağlanır. Hastalar ameliyat sonrası bandaj veya alçı tedavisi ile takip edilir.
İyileşme süreci yaklaşık 6 hafta sürüyor
Cerrahi sonrası ilk gün koltuk değneği ile ayağa kaldırılan hasta yürütülür. Ameliyat edilen ayağa basmasına izin verilmez. Ameliyatın 15. günü dikişleri alınır. Kontrol grafileri çekilir. 6 haftada kemikteki kaynama mevcut ise metal çiviler çıkartılıp hastanın basmasına izin verilir. Yaklaşık 6 haftalık bu iyileşme süreci, hastalığın sosyal hayatınızda yarattığı olumsuzluklar ve her daim ağrı gibi büyük şikayetleriniz yanında küçük bir problem olarak düşünülmelidir.
