Ayaklarımız vücudumuzun tüm yükünü taşıyan uzuvlardır ve özen gösterilmediği taktirde ciddi problemler ortaya çıkabilir. Bu nedenle bir uzmandan bilgi almak her zaman en iyi yapılacak şeydir. Hürriyet'te yer alan bir habere göre özellikle pamuklu çoraplar tercih edilmelidir...
Deri Hastalıkları Uzmanı Dr. Figen Akın ayak sağlığı hakkında soruları yanıtladı.
1-Ayak sağlığı nasıl olmalıdır?
Ayaklarımızın güçlü ve esnek bır yapısı vardır. Vücudumuzda bulunan 214 kemiğin 52 tanesi ayaklarımızda bulunur. Ayak kemikleri vücuttaki en küçük kemiklerdir. Ayak problemleri çocukluk yaşta başlar. Fakat sorun büyümeden bir doktora genellikle başvurulmaz. Ayak bakımı vücut sağlığının bir parçasıdır. Ayaklar hergün düzenli olarak yıkanmalı parmakaraları dahil çok iyi kurulanmalıdır. Hatta kurulama işlemi kurutma makinesi kullanılarak da yapılabilir. Eger günlük yıkama işlemi yapılmazsa sosyal yaşantıyı olumsuz etkileyen ayak kokularına neden olunur. Çoraplar günlük olarak değiştirilmeli ve çorapların ayakları terletmemesi için pamuklu olmasına dikkat edilmelidir. Çorap seçimi kadar ayakkkabı seçimi de ayak saglığı açısından önemlidir. Ayakkabıların üstlerinin deri olmasına, ayak ergonomesine uygun olmasına, bayanların ayakkabı topuklarının 5 cm’den fazla olmamasına dikkat edilmelidir. Aynı ayakkabı üst üste uzun süre giyilmemelidir.
Ayak sağlığı ile ilgilenen birime Podiatri denilmektedir. Podiatri, batık tırnak, nasırlar, tırnak problemleri ortopedik ayak problemleri ile ilgilenmektedir. Podiatri, diabetik ayak ve ayakta dolaşım problemi sonucu birtakım problem yaşayan hastalarla da ilgilenen bir birimdir.
2-Mantar enfeksiyonları nasıl oluşur?
Mantar enfeksiyonları toplumumuzda oldukca sık gözlenmektedır. Özellikle erkeklerde daha sık karşılaşılmaktadır. Mantar etkenleri nemli ve karanlık ortamlarda kolayca ürerler. Uzun süre ayakkabıda kalan terli ayaklar üremeleri için oldukça uygun ortam oluşturmaktadır. Ayak mantarları oldukça bulaşıcıdır. Bulaşmada yüzme havuzları, spor salonları, saunalar ve kuaförler önemli rol oynamaktadır. Aile içi bulaşmaya da oldukça sık rastlanmaktadır. Ayak mantarı herkeste aynı şekilde görülmez.
Genellikle ayak 4 ve 5. parmakarasından kaşıntılı kızarıklık ve pullanma olarak başlar. Bazen ayakaltında su toplamasına benzer kabarcıklar olarak ortaya çıkmaktadır. Unutulmamalıdır ki, ayakta oluşan her kızarıklık ve kaşıntı da mantar değildir. Bu nedenle, bir dermatoloğa başvurmadan ilaç kullanılması doğru değildir. Ayak tırnaklarında mantar enfeksiyonları ise, tırnakta kalınlaşma ufalanma ve renk değişikliği olarak ortaya çıkmaktadır. Mantar enfeksiyonlarında tanı kliniklerde alanan deri veya tırnak örneğinin mikroskop altında incelenmesi ile kolayca konulabilmektedir. Ayak tırnak mantarlarında ayrıca kültür yapılmasıda gereklidir. Mantar enfeksıyonlarından korunmak için ayaklar hergün yıkanmalıdır. Yıkama sonrasında iyice kurulanmalıdır. Yaz aylarında kapalı ayakkabılar giyilmemeli sandalet tarzı açık ayakkabılar tercih edilmelidir. Çorap olarak teri kolayca alan pamuklu çoraplar tercih edilmeli, çoraplar hergün değiştirilmelidir. Mantar tedavisinde, kullanılan antifungal pudralar ayakkabı içlerine ve ayaklara koruyucu olarak sıkılmalıdır.
3-Mantar enfeksiyonları nasıl tedavi edilmelidir?
Deriye sınırlı mantar enfeksiyonlarında sadece deriye uygulanan antifungal kremler veya spreyler yeterlidir. Eğer mantar enfeksiyonu yaygınsa 2-3 hafta sistemik tedavi topikal uygulanan kremlere eklenebilir. Tedavi süresi 6-8 haftadan kısa süreli olmamalıdır. Eğer tedavi kısa süreli uygulanırsa mantar enfeksiyonu tekrarlayabilmektedir. Tırnak mantar tedavisinde ise etkilenen tırnak tek ve kısmı olarak etkilenmişse, tırnak törpülenerek uygulanan antifungal tırnak cilaları ile iki aylık bir tedavi yeterli olabilmektedir. Tırnağın tamamı veya birden fazla tırnak etkılenmişse sistemik antifungal tedaviler el tırnakları için 2 ay, ayak tırnağı için ise 3 ay yeterli olmaktadır. Eğer tırnak mantarı tedavi edılmezse ayak mantarı enfeksıyonları da tekrarlamaktadır. Ayakta ve/veya ayak tırnağında mantar enfeksiyonları varsa havuza girilmemeli ve toplu yaşam yerlerinde çıplak ayakla dolaşılmamalıdır. Çünkü mantar enfeksiyonunun tedavisi kadar bulaşmanın da önlenmesi önemlidir.
4- Tırnak batıkları ve tedavısı ıcın neler yapılabılır?
Tırnak batıkları en sık ayak 1. tırnaklarda oluşmaktadır. Tırnaklar kenarlardan deri icerisine girerek bu bölgede kızarıklık şişlik ve ağrıya neden olurlar. Tırnak batığında enfeksiyon gelişmişse sistemik antibiyotik tedavisi gerekli olmaktadır. Tırnak batığına neden olan faktörler olarak, dar ayakkabı giyilmesini, ayağın çok terlemesini, uygunsuz tırnak kesimini, uygunsuz sivri topuklu ve dar ayakkabılar giyilmesini, sık yapılan koşuları, sıkı çorap kullanımını sayabiliriz.
Tedavisinde ise tırnakta sadece kızarıklık şişlik ve ağrı varsa batık kısmın altına destek konulması ve kurutucu pansumanlar yeterli olabilmektedir. Batık nedeniyle tırnağın bu bölümünde kabarıklık ( granulasyon dokusu) meydana gelmişse cerrahi müdehale ile hasta ancak rahatlar. Yani tırnağın o bölümü tırnak kökü (matriks) kalıcı olarak çıkarılır ve tırnak bu bölümünden tekrar çıkmayacağı için problem tamamen ortadan kalkar. Bu işlem, matrisektomi olarak adlandırılmakta olup kliniğimizde bu işlem fenol solüsyonu (%85) ile uygulanmakta ve gayet başarılı sonuçlar alınmaktadır.
