Peki kamu işçileri askerlik borçlanmasıyla hangi avantajları elde ediyor? Askerlik borçlanmasını kıdem tazminatına saydırmanın koşulları nelerdir? Askerlik borçlanmasıyla vergi indiriminden nasıl yararlanabilirler?
Askerlik borçlanması erkek çalışanlar açısından eksik prim gününü tamamlama ve işe girmeden önce askerlik yapılmışsa sigorta başlangıç tarihini öne çekme olanağı sağlıyor. Bu iki haktan tüm erkek çalışanlar yararlanabiliyor. Ancak, kamuda çalışan işçiler askerlik borçlanması yaptıklarında, bunlara ilave olarak kıdem tazminatı avantajı da elde ediyor.
Askerlik borçlanmasının kamu işçilerine sağladığı avantajlar, taşerona bağlı çalışırken geçen yıl kadroya alınan yüz binlerce işçinin çoğu tarafından henüz bilinmiyor.
KIDEM TAZMİNATI AVANTAJI
Kıdem tazminatıyla ilgili hükümler, 1475 sayılı eski İş Kanunu'nun yürürlükte bulunan 14. maddesinde düzenleniyor. Buna göre, özel sektör işçileri, sadece son çalıştıkları işverene ait iş yerlerindeki hizmetleri için kıdem tazminatı alabilir. Buna karşılık, kamu işçileri emekli olduklarında, çalıştıkları tüm yıllara ilişkin kıdem tazminatını alma hakkına sahip bulunuyor.
Askerlik borçlanması, özel sektördeki işçilere kıdem tazminatı bakımından bir avantaj sağlamaz. Kamu işçisinin askerlik borçlanması yaptığı süreler ise kıdem tazminatı hesabında çalışma süresine eklenir.
Her yıla karşılık 30 gün üzerinden kıdem tazminatı ödendiği dikkate alınırsa, 18 ay askerlik borçlanması yapan kamu işçisi, son brüt maaşının 1.5 katı tutarında ilave kıdem tazminatı alır.
ASKERLİK BORÇLANMASI İLE NASIL DAHA AZ VERGİ ÖDERSİNİZ?
Askerlik borçlanması yapan sigortalıların çoğu, askerlik borçlanması için ödenen primlerin gelir vergisinden indirilebildiğini bilmiyor.
Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, askerlik borçlanması için Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) ödenen primler gelir vergisine esas kazançlardan indirilebiliyor. Bu da daha az vergi ödenmesi anlamına geliyor. Ancak, vergi indirimi avantajından herkes yararlanamıyor.
Askerlik borçlanması tutarının gelir vergisine esas kazançtan indirilebilmesi için borçlanmanın fiilen çalışırken yapılması gerekiyor.
Borçlanma yapan işçinin ödeme belgesini işverene verdiği aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmadan ödenen tutarın tamamı kazançtan indirilebiliyor. Borçlanma tutarının kazançtan indirilmesi uygulaması devam ederken iş yeri değişikliği durumunda, gider olarak indirilmeyen kısmın yeni iş yerindeki kazançtan indirilmesi de mümkün bulunuyor. Bunun için eski işverenden alınacak ödenen primlere ait belgenin onaylı bir sureti ile indirim konusu yapılmayan tutarı gösterir yazının yeni işverene verilmesi gerekiyor.
Vergi indiriminden yararlanabilmek için askerlik borçlanmasının çalışırken yapılması ve ödemenin yapıldığı yıl işverene bildirilmesi zorunlu.
BORÇLANMAYI ÇALIŞIRKEN YAPIN
Gerek kamuda, gerek özel sektörde çalışan işçilerin vergi indiriminden yararlanabilmesi için borçlanmanın çalışırken yapılması gerekiyor. İşten ayrıldıktan veya emekli olduktan sonra yapılan borçlanmalarda vergi iadesi alınamıyor.
Kamu işçilerinin kıdem tazminatı avantajından yararlanabilmesi için de askerlik borçlanmasının çalışırken yapılması zorunlu.
Askerlik borçlanması yapılan süreye karşılık kamu işçisine kıdem tazminatı ödenebilmesi için işçini ya emekli olması, ya da malullük aylığı bağlanması gerekiyor. Buna karşılık, askerliğin kamuda çalışmaya başlanmadan önce yapılmış olması, ilave kıdem tazminatı ödenmesine engel teşkil etmiyor.
EN AZ 2 BİN 210 TL VERGİ İNDİRİMİ
2019 yılında 18 aylık askerlik süresini borçlanmak için 14 bin 734 lira prim ödemek gerekiyor. Söz konusu prim tutarı, en düşük yüzde 15 vergi diliminde yer alan işçi açısından bile 2 bin 210 lira avantaj sağlayacak. Vergi dilimi yüzde 20'ye giren işçi 2 bin 947 lira, yüzde 27'ye giren işçi ise 3 bin 978 lira daha az vergi ödeyecek. Bir anlamda, borçlanma için ödediği primin 3 bin 978 lirasını vergi indirimi yoluyla geri alabilecek.
1.5 AYLIK ÜCRET TUTARINDA KIDEM TAZMİNATI
18 ay askerlik borçlanması yapan kamu işçisi, son brüt ücreti üzerinden 1.5 ay tutarında daha fazla kıdem tazminatı alabilecek. Asgari ücretle çalışan bir işçi 3 bin 837 lira; brüt ücreti 6 bin 17 lira ve üzerinde olan kamu işçisi ise bu yıl emekli olduğunda 9 bin 25 liraya kadar ilave kıdem tazminatı alabilecek.
Ücreti yüksek kamu işçileri, askerlik borçlanması için ödedikleri paranın tamamına yakınını vergi indirimi ve kıdem tazminatı yoluyla telafi edebiliyor.
İlave kıdem tazminatı hakkından genel, katma ve özel bütçeli idareler ile sermayesinin yarısından fazlası kamu tüzel kişilerince sağlanmış kurumlarda çalışan işçiler yararlanabiliyor.
Ahmet Kıvanç
