30 yıl boyunca yaptığı yaklaşık 200'e yakın nükleer denemenin ardından oluşan radyasyonun bölgede tiroit kanserini tetiklediğini ortaya çıkardı.
Fransa Ulusal Sağlık ve Tıp Araştırmaları Enstitüsünün (INSERM) araştırmasına göre, Fransa'nın 1966'dan 1996'ya kadar 30 yıl boyunca Pasifik'te gerçekleştirdiği yaklaşık 200 nükleer test, bu bölgedeki kanser riskini artırdı.
Fransız Polinezyası olarak adlandırılan takımadalarda ortaya çıkan tiroit kanseri vakalarının yüzde 0,6 ila yüzde 7,7'sini tetikleyen etken, bu nükleer denemeler olabilir.
INSERM araştırmacısı Florent de Vathaire, bölgede yaşayanlarda daha sonra ortaya çıkan tiroit kanserinin çeşitli varyantlarının nükleer denemelerin yapıldığı dönemle ilişkili olduğunu belirtti.
Bölgede 2010'da sonuçları açıklanan ve 1984-2016 yılları arasında 395 tiroit kanseri vakası üzerinde yapılan epidemiyolojik araştırmada da gizliliği kaldırılmış belgeler ile meteorolojik verilerin bu bölgenin tiroit vakalarının önemli bir kısmında etkili olduğunu ortaya koymuştu.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 2021'de Fransız Polinezyası'na ziyaretinde, başkent Papeete'de yaptığı konuşmada, Fransa'nın bölgede 1966-1996 döneminde yaptığı 193 nükleer denemenin yerel halkın sağlığını etkilediğini, ülkesinin Fransız Polinezyası'na borçlu olduğunu belirtse de bu konuda herhangi bir resmi özür dilememişti.
- Fransa'nın nükleer denemeleri
Fransa, 1966-1996 arasında eski sömürgesi Cezayir ve deniz aşırı toprağı Fransız Polinezyası'nda yaklaşık 210 nükleer deneme yapmıştı. Polinezya'da yapılan 193 nükleer denemenin 147'si yer altında gerçekleşmişti.
100 binden fazla kişinin etkilendiği tahmin edilen nükleer denemeler, uluslararası tepkiler üzerine eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac döneminde sona erdirilmiş ve kurbanlara tazminat ödenmesi kararlaştırılmıştı.
Fransa'da 2010'da nükleer deneme mağdurlarına tazminat ödenmesini öngören bir yasa yürürlüğe girse de sadece 20 kişiye tazminat ödenmişti. Tazminat taleplerine ilişkin birçok başvuruyu reddeden Fransa, verdiği sözü tutmamakla suçlanmıştı.
- Mururoa Dosyaları
Disclose haber sitesi gazetecileri, Amerikan Princeton Üniversitesi ve İngiliz çevreci grup Interprt araştırmacıları, Fransa Savunma Bakanlığına ait gizliliği kaldırılmış "Mururoa Dosyaları" olarak adlandırılan 2 bin belgeyi inceleyerek mart ayında "Toxic" adıyla kitap yayımlamıştı.
Belgelerin incelenmesi ve hem Fransa'dan hem de Fransız Polinezyası'ndan onlarca kişiyle mülakatlar sonrası araştırmacılar, kitapta Fransa’nın bölgede 1966'da Aldebaran, 1971'de Encelade ve 1974'te Centaure nükleer denemelerinin radyasyon etkilerini yeniden kurgulamıştı.
Fransa'nın denemelerin etkilerini bazen kasti olarak daha az hesapladığı vurgulanan kitapta, radyasyon seviyesinin Fransa Atom Enerji Komisyonu tarafından 2006’da hesaplanandan ve kurbanlara tazminde referans alınan miktardan 10 kata kadar daha fazla olduğu kaydedilmişti.
Kitap, Fransız yetkililerin nükleer denemelerin Ada halkının sağlığı üzerindeki gerçek etkisini 50 yıl boyunca sakladığı sonucuna varmıştı.
Şu ana kadar sadece 63 Fransız Polinezyası vatandaşına nükleer deneme sonucu ortaya çıkan radyasyona maruz kaldığı için tazminat ödendiğini bildiren Disclose sitesine göre, bölgedeki nükleer denemeler 100 binden fazla kişiyi etkiledi.
Polinezya Hükümet Başkanı Fritch, 60 yıllık inkar, sindirme, hor görmenin bir anda silinemeyeceğini belirterek konuyu Fransa yönetimiyle konuşmayı talep etmişti.
