CİHAN DEMİRCİ - Trakya Üniversitesi'nde (TÜ) geliştirilen yazılım sayesinde akciğer hastalıkları cep telefonu ve mikrofon yardımıyla alınan sesle uzaktan teşhis edilebilecek.
TÜ Mühendislik Fakültesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü Telekomünikasyon Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Dr. Sezer Ulukaya, hazırladığı projeyle International Federation for Medical and Biological Engineering (IFMBE) tarafından desteklenen ve dünya genelinde 18 takımın katıldığı "Bilgisayarlı Solunum Sesi İşleme" bilimsel yarışmasında birinci oldu.
Çalışmasının tıp dünyasında yaygınlaşmasını hedefleyen Ulukaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de yetişmiş genç bilim insanlarının da dünya çapında başarılı çalışmalar ortaya koyabildiğini söyledi.
Uzun süredir doktorlara ve hastalara yardımcı olabilecek sistem üzerinde çalıştığını belirten Ulukaya, "Doktorların kullandığı klasik stetoskopların belli frekansların üzerinde sesi bastırma özelliği var. Fakat bizim elektronik olarak elde ettiğimiz iyi örneklenmiş solunum sesleri ile hastalıklara ait anomalilerin yerlerini tespit edebiliyoruz. Bu tespit ettiğimiz yerleri de makine öğrenme algoritması ile hastalıkların sınıflandırılması ve teşhisi amacıyla doktorlara yardımcı bir sistem olarak dizayn ettik." diye konuştu.
Ulukaya, yazılımın cihazlarda kullanılmasıyla doktor ve hastalara büyük kolaylıklar sağlayacağını dile getirerek, şu bilgileri verdi:
"İlçede ya da kent merkezine uzak yerlerde yaşayan vatandaşımız, cep telefonuna bağlı çok gelişmiş olmayan bir mikrofonla kaydedeceği solunum sesini sağlık merkezine iletebilecek. Bu önerilen algoritmalar çalıştığında, solunum sesi verileri kullanılarak, ilgili hastanın hastalığının derecesi veya hasta olup olmadığı, akciğerin hangi bölgesinin hangi hastalığa maruz kaldığı hem doktora hem de hastaya raporlanabilecek. Biz bu çalışmanın ön adımlarını atmış olduk. Türkiye'de ve dünyada akıllı stetoskoplar üzerinde çalışmalar yapılıyor fakat özellikleri sadece sesi kaydedip bu sesi flaş bellek ile bilgisayarlara aktarabilmekten öteye gitmiyor. Bizim önerdiğimiz algoritma stetoskopları da akıllı hale getirebilecek bir algoritmadır."
- "Bilgisayarlı solunum sesi işleme"
Solunum seslerine ilişkin geliştirdiği paket programın kolaylıkla kullanılabileceğini aktaran Ulukaya, "Doktor ve hastalar bu sistemi kolaylıkla kullanabilecek. Örneğin ilçede yaşayan vatandaşımız, başka bir şehirde yaşayan çok iyi bir cerraha ulaşmak isteyebiliyor. Hasta doktorun ayağına gitmeden kaydettiği akciğer sesini doktora ulaştırabilecek. Ayrıca bu sayede akciğer hastalığının teşhisi için birden çok doktora kısa sürede ulaşılıp, görüşleri alınabilecek." ifadelerini kullandı.
Dr. Sezer Ulukaya, Boğaziçi ve Trakya üniversitelerinin desteğiyle Selanik'te 18-21 Kasım'da 18 ülkenin katıldığı "Bilgisayarlı Solunum Sesi İşleme" bilimsel yarışmasında geliştirdikleri yazılımla birincilik elde ettiklerini ve bu yönde çalışmalarının süreceğini ifade etti.
