Muharrem ayı geldi mi mutfaklar şenleniyor, sofralar güzelleşiyor. İçinde en az 7, bazı yörelere göre 10-12 çeşit birbirinden farklı lezzeti buluşturan ve onu bambaşka bir tada çeviren aşure, mutfak kültürümüz kadar toplumsal yaşantımızın da bir parçası. Son yıllarda kendisinden çok fotoğrafları paylaşılsa da yüzlerce yıldır kase kase aşure dağıtılıyor konu komşu arasında. Gelen kase boş gönderilmezdi eskiden. Ya hemen evde olan bir yiyecek konur ya da aşure pişirmeyi beklerdi evin hanımı. Günümüzün hızlı yaşantısı biçimi, birçok konuda olduğu gibi aşure dağıtımı konusunda da pratik çözüm bulmaya itti ev hanımlarını. Aşureler alüminyum kaplarda dağıtılmaya başlandı.
Alüminyum, hayatımıza çokca girmiş durumda. Ve maalesef ki bu alanlardan biri de mutfaklar. Pratik ve hafif olan bu ürünler saklama kabı olarak bolca tercih ediliyor. Ancak her pratik çözüm, sağlıklı olmuyor ne yazık ki.
Genel olarak alüminyumun toksisitesi düşük bilinir ama miktarı arttığında ciddi sağlık problemlerine neden olacağı birçok bilimsel çalışmayla desteklenmektedir. Alüminyumun yüksek ısıda, dondurulmuş gıdalarda, uzun süreli temas durumlarında kullanılması; özellikle asit içeriği bakımından limon, tuz, ıslak gıdalar ile bir araya gelmesi, gıda içeriğindeki kontaminasyonu daha da artırabilir. Toksisite sınırı aşıldığında ise ana hedef kemik, akciğer, santral sinir sitemi olur.
Bazı deney hayvanlarında yapılan çalışmalar alüminyumun, nörotoksik olduğunu, kan-beyin bariyerinin geçirgenliğinin arttırdığını, beyinde birçok önemli enzimi de inhibe ettiğini yani engellediğini göstermiştir. Vücutta alüminyum zehirlenmesi olduğunda cilt sorunları, mide ve bağırsak kanseri, kan ve beyin fonksiyon bozuklukları, hiperaktivite, bebeklerde zeka geriliği, parkinson hastalığı, çocuklarda öğrenme sorunu, karaciğer hastalığı, mide ağrısı, mide bulantısı, enerji azlığı, gaz sorunları gibi sonuçlara maruz kalınabilir.
Biz en iyisi yine başa dönelim..
Aşurelerimize, kendimize ve komşularımıza hak ettiğimiz değeri geri verelim. Sunum açısından daha şık, lezzeti daha hissedilebilir, daha sağlıklı olan cam tabaklarımızı yüksek raflardan indirelim, kullanmaya başlayalım.
Dr.M.Gökhan Kara / İstanbul
