44 bin, 8 bin ve 250... Bu rakamlar bu haliyle hiçbir şey ifade etmiyor. Ama organ nakli bekleyenler için hayatın şifreleri.
44 bin, Türkiye ’de organ nakli bekleyenlerin sayısı. 8 bin, her yıl bekleme listesine eklenen kişi sayısı. 250 ise 2011 yılındaki organ bağış sayısı.
Dünya, her yıl 3-9 Kasım Dünya Organ Nakli Haftası’nı kutluyor. Türkiye ise organ naklinde her ne kadar parmak ısırtan başarılara imza atmış olsa da henüz dünya ortalamasının çok gerisinde.
Peki bir organ nasıl naklediliyor? Nakil sırasında hangi aşamalar izleniyor?
8-10 saatlik maraton
Radikal ABD ve ülkemizdeki çalışmalarıyla başarılara imza atan, 6 yıldır Memorial Hastanesi Genel Cerrahi ve Organ Nakli Bölüm Başkanı Prof. Dr. Münci Kalayoğlu ve ekibinin gerçekleştirdiği karaciğer nakli operasyonuna adım adım tanıklık etti.
Gerekli sterilizasyon işlemlerinden geçtikten sonra ameliyathanenin yolunu tutuyoruz.
8 ya da 10 saat kadar sürecek bir karaciğer nakline ve bu sayede kazanılan bir cana tanıklık edeceğiz. Türkiye’de bağışların yetersizliği nedeniyle organ nakli bekleyen binlerce hastanın bekleme listesindeyken kaybedildiği gerçeği ile adımımızı atıyoruz ameliyathaneye.
Fonda klasik müzik
Uzman hekim ve ameliyat hemşirelerinden oluşan ekip, yan yana olan iki ameliyathanede. Fonda klasik müzik çalıyor. İlk ameliyathanede 30 yaşında sağlıklı bir erkek vericiden alınan karaciğerin büyükçe bir parçası, yaşamak için tek şansı organ nakli olan 60 yaşındaki hastaya takılacak. 10 hekim ve ameliyathane hemşirelerinden oluşan ekibin, büyük bir ahenk ve ustalıkla eşzamanlı olarak gerçekleştirdiği bu mucizeyi okurken, bir gün hepimizin organ nakline ihtiyaç duyabileceği gerçeğini akıldan çıkarmamakta fayda var.
Karaciğer soğutuluyor
*Ameliyat sabah 08.00’de başladı. Genç vericiden alınan sağlıklı karaciğerin sağ yarısı kesilerek çıkartıldı. Organı çıkartmak yaklaşık 3 saat sürüyor. Çıkartılan karaciğer özel ve soğuk bir solüsyonda temizlenip dikilerek yeni damar eklemesi yapılıyor. Bu sırada karaciğerin soğutulması çok önemli, böylece hücre ve dokular zarar görmüyor.
*Diğer ameliyathanede ise karaciğer kanseri ve hepatit C nedeniyle artık iflas etmiş durumda olan hastalıklı karaciğer yerinden çıkartılarak sağlıklı karaciğeri takmak için çalışmalar yapılıyor. İki ekip, birbiriyle bağlantılı ve konuşarak aynı zamanda organları çıkartıyor.
*Gerekli hazırlıklar yapıldıktan sonra çıkartılan karaciğer, yandaki diğer ameliyathaneye özel bir kap içinde zaman kaybetmeden getiriliyor.
*Sağlıklı karaciğerin takılması aşağı yukarı 1 saati buluyor. Arkasından vücuttaki diğer bağlantılar tek tek yapılıyor. Tüm bu işlemler yaklaşık 4 saati buluyor. Nakli gerçekleştirilen karaciğer zaman içinde bir miktar büyüyerek gelişiyor.
*Ameliyatın tamamı 8 ile 10 saat arasında sürüyor. Yorulan cerrah ameliyathaneden çıkarak dinleniyor. Dinlenen cerrahın yerine ekipten başka bir doktor ameliyata devam ediyor. Uzun saatler süren bir ameliyat olduğu için cerrahların dönüşümlü olarak dinlenerek çalışması şart.
Tümörler görülüyor
*Sağlıklı karaciğerle hastalıklı karaciğer arasındaki fark gözle görülecek kadar net. Elimde artık devre dışı kalmış olan hastalıklı karaciğerdeki tümörler bile çok net göze çarpıyor.
‘Yaptığımız nakillerin yüzde 95’i canlı vericiden; dünyada tam tersi’
Prof. Dr. Münci Kalayoğlu: Ameliyatları yüreğimiz ağzımızda yapıyoruz. Çünkü sapasağlam bir insanın karaciğerinin yarısını çıkartıp ihtiyacı olana takıyoruz. Nakillerin yüzde 95’i canlı vericiden. Dünyada tam tersi. Şunu unutmamak gerek, insanlar doğar, büyür, yaşar ve ölür. Eğer öldükten sonra organ bağışı yaparlarsa, o organ yeniden hayat bulur. Bir cerrah olarak en büyük dileğim, vatandaşlarımızın organ bağışı konusunda daha hassasiyetle davranması, böylece daha çok insan için yeni bir şans doğabilir.
Mine Tuduk / Radikal
[email protected]
