Son elli yıldır organ nakli dünya genelinde sıklıkla uygulanır hâle gelirken bazı durumlarda hastalıkların tedavisinde tek çözüm olarak görülüyor. Ancak sıra uzun ve Avrupa Birliği’nde (AB) organ nakli için bekleyen hasta sayısı 60,000. Mevcut listede her gün 12 hasta yaşamını kaybediyor.
Dolayısıyla organ kaçakçılığı sorunu gündemde. Suç örgütleri yasadışı yollarla elde ettikleri organları ihtiyaç sahiplerine astronomik rakamlarla satmaya çalışırken bu durumun özellikle organ bağışlayan kişiler üzerinde olumsuz sonuçları görülüyor.
Organ bağışlarını artırabilmek için bilinçlendirme kampanyaları düzenleniyor ancak bu girişimlerin yeterince başarılı olduğu söylenemez. Kimi ülkeler vatandaşarların organ bağışında bulunacaklarına dair kayıt yaptırmamaları durumunda kendilerinden organ talep edilmesini engelleyen bir tür “muafiyet” sistemi uyguluyor. Diğerlerinde ise kişilerin aksi yönde talebi bulunmadıkça herkesin bağış için sistemde yer alması sağlanıyor.
İspanya ve diğer ülkeler bir nakil eşgüdüm ağı kurarak organ bağışını artırmayı başardı. Söz konusu ağda organ bağışında bulunmak isteyen ailelerle bağış seçenekleri konusunda görüşmeler yürütülüyor.
Bu arada AP oylamasında ortak kalite ve emniyet standartlarının uygulanması 16’ya karşın 643 oyla kabul edilirken sekiz milletvekilinin çekimser kaldığı görüldü.
Meclis ayrıca Komisyon’un organ nakli ve bağışına ilişkin 2009-2015 eylem planını da yeşil ışık yaktı.
İlgili yönerge teklifi ve 10 maddelik eylem planını Komisyon Aralık 2008’de sunmuştu. Tasarıyla hedeflenen AB genelinde organ bağışını artırmak, etkili ve kolay organ nakli gerçekleştirmek ve mevzuatların kalitesini, güvenilirlik derecesini artırmak.
Ab üye devletlerinin desteğini şimdiden kazanan yönerge taslağı 2010 sonlarına doğru yürürlüğe girecek ve ulusal hükümetler metni kendi yasalarına uyarlamak için iki yıllık bir süreden yararlanacaklar.
Organ nakli yetkili mercileri
Yeni kanunlara göre AB üyesi ülkelerin organ nakliyle ilgili kalite ve emniyet standartlarını yakalayabilmeleri için ulusal merci oluşturmaları gerekiyor.
Yetkililerin nakil merkezleri ve organ temin eden kuruluşları onaylamak, ciddi ters reaksiyonlarla ilgili yönetim sistemleri oluşturmak ve rapor hazırlamak, nakil sonrası verilerini toplamak, diğer üye ülkeler ve üçüncü ülkelerle ihtiyaç hâlinde organ değiş-tokuşunu denetlemek gibi görevleri olacak.
Organ kaçakçılığıyla mücadeleye gönüllü yardım
Organ bağışlarının gönüllü ve ücretsiz olması sağlanırken organ bağışında bulunanlara bağışın sebep olabileceği gelir kaybını ve masrafların ödenmesi yasa kapsamında yer alıyor.
Bu arada AB üyesi ülkelerin kâr amacıyla organ satışını yasaklamaları gerekiyor.
AB veritabanı
AP üyeleri ayrıca birlik genelinde veri tabanı oluşturularak organ bağışı, nakli, organın kendisi, bağışlanan organların sağlıklı mı yoksa yaşamını yitirmiş kişilerden mi alındığına ilişkin bilgilerin toplanması önerisinde bulundular.
Milletvekilleri sertifika sistemi geliştirilerek organ ve doku naklinin yasallaşmasını istediler.
Taraflar
AB Sağlık Komiseri John Dalli oylama sonucunu “organ nakli için bekleyen 50,000 hasta için atılmış büyük bir adım” olarak değerlendirdi.
“Bu, AB’de mevzuatın insan hayatını koruma altına almanın ve dayanışmanın somut bir örneği. Metnin üye devletler tarafından en seri şekilde uygulamaya konulmasını dört gözle bekliyorum” dedi.
euractiv.com.tr
