6645 sayılı kanunda yer alan kısa vadeli sigorta uygulamaları

T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Sayı   : 25029274-1093-37-287/ 447                        01/09/2015
Konu : 6645 Sayılı Kanunda yer alan
           Kısa Vadeli Sigorta Uygulamaları 

GENELGE
2015/22

23/4/2015 tarihli ve 29335 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun idari para cezaları ve uygulanması başlıklı 26 ncı maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde değişiklik yapılmış, Kanuna Geçici 63 üncü madde eklenmiştir.

6645 sayılı Kanunla 6331 ve 5510 sayılı Kanunda yapılan düzenleme sonucunda kısa vadeli sigorta kolları uygulamalarında meydana gelen değişiklikler aşağıda açıklanmıştır.

1. Genel Açıklamalar

6331 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde;

- İşveren, iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü, sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını ise öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü,

- Sağlık hizmet sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün,

içinde Kurumumuza bildirmekle yükümlü kılınmış, anılan Kanunun 26 ncı maddesinde söz konusu yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere idari para cezası uygulanacağı öngörülmüş, uygulanacak idari para cezası miktarı da işyerinde çalışan sigortalı sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına göre farklılaştırılmıştır.

6331 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde yapılan ve 23/4/2015 tarihi itibariyle yürürlüğe giren değişiklikle, yukarıda belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari para cezalarının doğrudan Kurumumuzca verileceği, idari para cezalarının tebliğ, itiraz ve tahsilinde 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesi hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür.

Buna göre, 23/4/2015 (dahil) tarihinden sonra meydana gelen iş kazası veya sağlık hizmet sunucuları tarafından konulan meslek hastalığı tanısı nedeniyle 6331 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari para cezalarına ilişkin iş ve işlemler Kurumumuz tarafından, bu tarihten önceki durumlara ilişkin iş ve işlemler ise Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerince sonuçlandırılacaktır.

2. 6331 sayılı Kanunun Kapsam ve İstisnaları

6331 sayılı Kanun hükümlerinin hangi işlere ve işyerlerine uygulanacağı Kanunun 2 nci maddesinde düzenlenmiştir.

Buna göre, 6331 sayılı Kanun hükümleri; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına, faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanmaktadır.

Ancak;

- Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri,

- Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri,

- Ev hizmetleri,

- Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar,

- Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri,

6331 Kanun kapsamı dışında yer almaktadır.

Buna göre, AFAD birimlerinin, Kızılay’ın, Belediyelerin itfaiye teşkilatlarının, derneklerin vb. birimlerin afet ve acil durumlara yönelik müdahalelerde görev yapan personeli ile kendi nam ve hesabına hizmet üretimi yapan Ek-6 ve çalışan istihdam etmeksizin faaliyette bulunan Ek-10 sigortalıları istisna kapsamında değerlendirilecektir.

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendi, 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (e) ve (g) bendi, ek 5 inci maddesi kapsamındaki sigortalılar ile ek 6 ıncı maddesi kapsamındaki sigortalılardan 4/a hükümlerine tabi olanlar ve 2547 sayılı Kanuna 6353 sayılı Kanunla eklenen 29 uncu madde kapsamındaki intörn öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalığı bildirimlerinin süresi içerisinde yapılmaması halinde idari para cezası uygulanacaktır.

Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan çırak ve stajyer öğrenciler ve aynı maddenin (e) bendi kapsamındaki İş-Kur kursiyerlerinin staj gördükleri sırada iş kazası geçirmeleri veya meslek hastalığına tutulmaları halinde bildirimleri, söz konusu  kişilerin işverenleri tarafından yapılacak ve yükümlülüğün süresinde yerine getirilmemesi durumunda idari para cezaları işverenlerine uygulanacaktır.

3. İş Kazası ve Meslek Hastalığının Bildirimi

6331 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenlere anılan Kanunun 26 ncı maddesine göre idari para cezaları uygulanacağından, 5510 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerinde işveren için öngörülen bildirim yükümlülüklerinin süresinde yerine getirilmemesi nedeniyle ayrıca idari para cezası uygulanmayacaktır.

3.1. İş Kazasının Bildirim Süresi

6331 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde iş kazalarının hem işverenlerce, hem de sağlık hizmeti sunucularınca bildirilmesi öngörülmüştür. Buna göre, iş kazası bildiriminin işveren tarafından kazadan sonraki üç iş günü içinde, sağlık hizmet sunucuları tarafından da iş kazasının sağlık hizmet sunucusuna intikal tarihinden itibaren en geç on gün içinde Kurumumuza yapılması gerekmektedir.

İdari para cezasına esas olan bildirim sürelerinin tespitinde; işveren için öngörülen 3 günlük sürenin başlangıcında iş kazasının meydana geldiği tarih, sağlık hizmeti sunucuları için öngörülen 10 günlük sürenin başlangıcında ise iş kazası vakasının intikal ettiği sağlık hizmet sunucusuna yapılan başvuru poliklinik tarihi dikkate alınacaktır.

3.2. Meslek Hastalığının Bildirim Süresi

6331 sayılı Kanunun 14 üncü maddesine göre işveren, sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği günden itibaren üç iş günü içinde, meslek hastalığı tanısı koymakla yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları ise tanı koydukları vakaları en geç on içinde Kurumumuza bildirecektir.

İşveren tarafından yapılacak meslek hastalığı bildirimlerinde; sigortalının öncelikle Kurum Sağlık Kurulu tarafından sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğu tespit edilecektir. Daha sonra dosyanın gönderildiği sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezi tarafından işverene tebligat gönderilerek, işverenden tespit edilen meslek hastalığının Kurumumuza bildirilmesi istenilecektir. Bu bildirimin, tebligatın tebellüğ edildiği tarihten itibaren üç iş günü içerisinde Kuruma yapılıp yapılmadığı hususu tespit edilecektir.

Yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları tarafından yapılacak meslek hastalığı bildirimlerinde ise; sigortalının başvurduğu yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları tarafından meslek hastalığı tanısının konulduğu tarih dikkate alınmak koşuluyla bildirimin on gün içerisinde yapılıp yapılmadığı tespit edilecektir.

3.3. İş Kazası ve Meslek Hastalığının Bildirim Şekli

İş kazası ve meslek hastalığı bildirimi, genelge ekinde yer alan İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu ile yapılacaktır.

Bildirim Formu (e-Bildirim) elektronik ortamda gönderilebileceği gibi, kâğıt ortamında da doğrudan ya da posta yoluyla da Kurumun ilgili ünitesine gönderilebilecektir. Adi posta ile yapılan bildirimlerde Kurum kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta ile yapılan bildirimlerde postaya veriliş tarihi esas alınacaktır.

Yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularınca meslek hastalığına ilişkin yapılacak bildirimlerde, söz konusu formun üzerinde yer alan “Meslek Hastalığı Tanı Tarihi” hekimler tarafından mutlaka yazılacaktır.

4. İdari Para Cezasının Uygulanması

İş kazası ve meslek hastalığı bildiriminin süresi içinde yapılıp yapılmadığının tespitinde 6331 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi esas alındığından, bu Genelgenin 3.1. ve 3.2. numaralı başlıklarında belirtilen süreler içinde söz konusu bildirim yapılmaması durumunda anılan Kanunun 26 ncı maddesinde öngörülen tutarlar üzerinden idari para cezası uygulanacaktır.

Bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi nedeniyle idari para cezası uygulanması gereken işverenler ile sağlık hizmeti sunucuları veya yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları, kısa vadeli sigorta servislerince tespit edilerek, işveren servislerine bildirilecektir.

Bu Genelgenin 4.1. numaralı bölümünde belirtilen idari para cezasına ilişkin tebligatlar; işverenlere, sağlık hizmeti sunucuları veya yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına, işveren servislerince gönderilecektir.

4.1. İş Kazası ve Meslek Hastalığının İşveren Tarafından Bildirilmemesi Halinde İdari Para Cezası Uygulanması

İş kazaları, 5510 sayılı Kanun hükmü doğrultusunda mevcut uygulamaya göre, işveren tarafından her bir sigortalı için ayrı ayrı bildirim formu düzenlenerek Kuruma ve aynı anda Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine bildirilmektedir. Ancak  anılan bildirimlere idari para cezası uygulanması aşamasında aynı vakadan dolayı iş kazasına uğrayan birden fazla sigortalı olması durumunda, her bir sigortalı için yapılması gereken bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverene, sigortalı başına idari para cezası uygulanmayacak, iş kazası vaka bazında değerlendirilerek tek ceza uygulanacaktır.

Örnek: Beş sigortalının iş kazası geçirdiği olayda işveren üç sigortalı için süresi içinde Kuruma iş kazası bildiriminde bulunmuş diğer iki sigortalının bildirimini yapmamıştır. Bu durumda aynı vaka sonucu iş kazası geçiren ve bildirimi yapılmayan diğer iki sigortalının her biri için ayrı ayrı idari para cezası verilmeyecek ve tek bir ceza uygulanacaktır. Aynı olayda sigortalıların hiçbiri için işveren tarafından bildirim yapılmasa dahi, uygulanacak idari para cezası değişmeyecektir.

Ancak aynı işyerinde aynı günde birden fazla iş kazası olması halinde her bir vaka için bu Genelgenin "4.3. İdari Para Cezası Tutarları" başlıklı bölümünde belirtilen hükümler uygulanacaktır.

Örnek: Bir işverenin iş yerinde saat 10;00 da bir kaza, saat 14;00 de başka bir iş kazası meydana gelmesi ve işverenin bu kazalardan birisini bildirmemesi durumunda, bildirim yapılmayan iş kazası için idari para cezası uygulanacaktır. İkisini de bildirmemesi durumunda ikisi için de ayrı ayrı Kanunda öngörülen idari para cezası uygulanacaktır.   

Meslek hastalıkları da 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre işverence iş kazası ve meslek hastalığı bildirim formu (Ek-7)  ile sigortalı bazında Kuruma ve aynı anda Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine bildirilmektedir. Ancak iş kazalarından farklı olarak, meslek hastalığının o işyerinde çalışan sigortalılarda aynı tarihlerde ortaya çıkması pek mümkün olmadığından işverenin yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları tarafından kendisine bildirilen meslek hastalığını öğrendiği tarihten itibaren süresinde bildirim yapmadığı her bir sigortalı için ayrı ayrı idari para cezası uygulanacaktır.

4.2. İş Kazası ve Meslek Hastalığının Sağlık Hizmet Sunucuları/Yetkilendirilen Sağlık Hizmet Sunucuları Tarafından Bildirilmemesi Halinde İdari Para Cezası Uygulanması

Sağlık hizmet sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını poliklinik tarihi itibariyle sigortalı bazında 10 gün içinde Kuruma bildirmeleri gerekmektedir. Söz konusu bildirimin süresi içerisinde yapılmaması halinde idari para cezası uygulanırken vaka sayısı esas alınacaktır. Ancak bir işyerinde meydana gelen iş kazasından birden fazla kişinin etkilenmesi ve farklı sağlık hizmet sunucularına müracaat etmeleri halinde kendilerine intikal eden iş kazası hakkında süresinde bildirimde bulunmayan her bir sağlık hizmet sunucusuna idari para cezası uygulanacaktır.

İş kazasına uğrayan sigortalının, ilk müracaat edilen sağlık hizmet sunucusu tarafından başka bir sağlık hizmet sunucusuna sevk edilmesi halinde, iş kazası bildirimini müracaat edilen ilk sağlık hizmet sunucusu yapacaktır. Sevk edilen hastane tarafından iş kazası bildirimi yapılmasına gerek bulunmamakta olup anılan bildirimin yapılmaması halinde idari para cezası ilk müracaat edilen sağlık hizmet sunucusuna uygulanacaktır.

Örnek: Meydana gelen iş kazası neticesinde 7 sigortalı etkilenmiş olup, sağlık hizmet sunucusuna başvuran 7 sigortalının her biri için hastane tarafından Kuruma iş kazası bildiriminin yapılması gerekmektedir. Sağlık hizmet sunucusu tarafından söz konusu iş kazası nedeniyle hastaneye başvuran 4 sigortalı için bildirim yapıldığı halde 3 sigortalıların iş kazası bildiriminin yapılmaması halinde, eksik bildirim yapılan sigortalı sayısı dikkate alınmaksızın sağlık hizmet sunucusuna tek bir idari para cezası uygulanacaktır.

İşyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, Kurum tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularına sevk eder. Yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Kuruma bildirir. Söz konusu sağlık hizmet sunucularınca süresinde bildirim yapılmayan her meslek hastalığı için sigortalılar bazında ayrı ayrı idari para cezası uygulanacaktır.

4.3. İdari Para Cezası Tutarları

6331 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde, 14 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene ikibin Türk Lirası, dördüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen sağlık hizmet sunucuları veya yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularına ikibin Türk Lirası tutarında idari para cezası uygulanacağı öngörülmüştür. Anılan maddenin üçüncü fıkrasında ise söz konusu idari para cezaları, işyerinde çalışan sigortalı sayısı ve işyerinin az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli sınıfta yer alması durumuna göre farklılaştırılmıştır.

Diğer taraftan, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesinin yedinci fıkrasında, idarî para cezalarının her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacağı, bu suretle idarî para cezasının hesabında bir Türk Lirasının küsurunun dikkate alınmayacağı öngörülmüştür.

Buna göre, 6331 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde öngörülen iş kazası ve meslek hastalığı bildirimlerinin süresi içinde yapılmaması durumunda 26 ncı maddenin ikinci fıkrasının (e) bendinde öngörülen ikibin Türk Lirası tutarındaki idari para cezası her yıl Kabahatler Kanununda öngörülen yeniden değerleme oranı kadar artırılarak uygulanmaktadır.

2015 yılı için 2.466 TL olarak hesaplanan idari para cezası tutarı;

a) Ondan az çalışanı bulunan işyerlerinden;

1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda,

2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yirmi beş oranında artırılarak,

3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak,

b) On ila kırk dokuz çalışanı bulunan işyerlerinden;

1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda,

2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak,

3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yüz oranında artırılarak,

c) Elli ve daha fazla çalışanı bulunan işyerlerinden;

1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak,

2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yüz oranında artırılarak,

3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde iki yüz oranında artırılarak,

uygulanacaktır.

İdari para cezasının miktarının tespitinde; işverenler için işyerinde çalışan sayısı ve işyerinin tehlike sınıfı esas alınacak, iş kazası bildirimi yapmakla yükümlü olan sağlık hizmeti sunucuları ile meslek hastalığı bildirimi yapmakla yükümlü olan yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları için çalışan sayısı ve işyerinin tehlike sınıfı dikkate alınmayacaktır.

4.4. Çalışan Sayısı ve İşyeri Tehlike Sınıfının Tespiti

6331 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine göre uygulanacak idari para cezası miktarının belirlenmesine esas olan işyerinde çalışan sayısı ile işyerinin tehlike sınıfının tespiti aşağıdaki şekilde yapılacaktır.

4.4.1. İş Kazası Bildirimleri

İş kazası bildirimini süresi içinde yapmayan işverenlere uygulanacak idari para cezasına esas olan çalışan sayısı ile işyerinin tehlike sınıfının tespitinde;

a) İş kazasının olduğu tarihi içine alan döneme ilişkin aylık prim ve hizmet belgesi Kurumumuza verilmiş ise ay içinde işe giren ve işten çıkan sigortalılar ile birlikte sıfır gün sıfır kazanç bildirilen sigortalılar da dahil edilerek bulunacak sigortalısı sayısı, 

b) İş kazasının olduğu tarihi içine alan döneme ilişkin aylık prim ve hizmet belgesi Kurumumuza verilmemiş ise bir önceki aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinde bilgileri yer alan ve takip eden aya devreden sigortalı sayısı,

c) İş kazasının olduğu tarihi içine alan döneme ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinde iş kazasına uğrayan sigortalının bilgilerinin yer almaması halinde, aylık prim ve hizmet belgesinde bilgileri yer alan sigortalı sayısına kaza geçiren sigortalı sayısı kadar ilave edilerek bulunacak sayı,

ç) İş kazasının olduğu işyerinde sigortalı kayıt dışı olarak çalışıyor ise, olayın intikal ettirildiği Kurumun denetimle görevli birimlerince tespiti yapılan ay içindeki çalışan sayısı ve tehlike sınıfına,

ç) Asıl işverene bağlı çalışan bir sigortalının iş kazası geçirmesi durumunda, alt işverenlerde çalışan sigortalılar da dâhil edilerek bulunacak sayı ve asıl işverenin tehlike sınıfına,

d) Alt işverene bağlı çalışan bir sigortalının iş kazası geçirmesi durumunda, asıl işveren çalışan sayısı toplam çalışan sayısına dâhil edilmeksizin alt işverenin çalıştırdığı işçi sayısı ve tehlike sınıfına,

göre belirlenen iş kolu kodu dikkate alınacaktır.

4.4.2. Meslek Hastalığı Bildirimi

Meslek hastalığına ilişkin bildirimi süresi içinde yapmayan işverenlere uygulanacak idari para cezasına esas olan çalışan sayısı ile işyerinin tehlike sınıfının tespitinde;

a) Sigortalının çalıştığı işyerinin faal olması durumunda, Kurum Sağlık Kurulunun tespitini yaptığı meslek hastalığının işverene tebliğ edildiği aydaki çalışan sayısı ve tehlike sınıfı,

b) Sigortalının çalışmış olduğu işyerinin gayrı faal veya kapanmış olması durumunda, meslek hastalığının Kurum Sağlık Kurulunca tespitinin yapılarak işverene tebliğ edildiği aydaki çalışan sigortalı sayısı bir (1) kabul edilerek ve işyerinin faaliyetini durdurduğu veya kapandığı tarihteki tehlike sınıfına,

göre belirlenen iş kolu kodu dikkate alınacaktır.

4.5. İdari Para Cezalarına Yapılan İtirazlar

Verilen idari para cezasına işverenlerin veya sağlık hizmeti sunucuları/yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının itirazları, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 113 üncü maddesinde belirtilen hükümlere göre sonuçlandırılacaktır.

Yapılan itiraza istinaden bildirimin süresinde yapılıp yapılmadığı hususunun araştırılması kısa vadeli sigorta servisleri tarafından yapılacaktır. İtirazlar;  ünite amiri veya görevlendireceği yardımcısı, ilgili şef, dosya memuru ve varsa avukattan oluşan İdari Para Cezası İtiraz Komisyonu tarafından incelenerek, verilen karar imza altına alınacaktır. Kısa vadeli sigorta servislerince düzenlenerek işveren servislerine gönderilecek olan komisyon kararları, işveren servisleri tarafından işverene veya sağlık hizmeti sunucusu/yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucusuna tebliğ edilecektir.

5. Geçici 63 üncü Madde Uygulaması

6645 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi ile 5510 sayılı Kanuna, geçici 63 üncü madde eklenmiştir. Söz konusu maddenin kısa vadeli sigortalar ile sağlık hak sahipliği uygulamalarına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

5.1. Kısa Vadeli Sigorta Kolları Uygulaması

Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, Kuruma kayıt ve tescilleri yapıldığı hâlde, bu maddenin yayımlandığı ayın sonu itibarıyla 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunanların borçlu olmaları nedeniyle kısa vadeli sigorta kollarından yapılan yardımlardan faydalanmaları mümkün bulunmadığından, bu süreler içerisinde iş kazası ve meslek hastalığı ile analık sigortasından geçici iş göremezlik ödeneği ödenmemektedir.

Ancak, 5510 sayılı Kanunun Geçici 63 üncü maddesine göre sigortalılığı durdurulanların, daha sonra durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamını ihya etmeleri halinde prim borçlarının ödenmiş olması ve zaman aşımı sürelerinin aşılmamış şartıyla, iş göremezlik ödenekleri ödenecektir.

Diğer taraftan, yapılan yeni düzenlemeye göre  sigortalılığı, prim borcu bulunması sebebiyle durdurulan sigortalıların, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) veya (b) kapsamında yeniden tescil edilmeleri ve çalışmaya devam etmeleri durumunda, kısa vadeli sigorta kollarından yapılacak ödemeler bakımından  müstehaklık kontrolleri, yeni çalışmaya başladıkları kapsam türüne göre başladıkları tarih itibariyle 5510 sayılı Kanunun 18 inci maddesinde belirtilen şartlar dâhilinde değerlendirilerek (sigortalılığın durdurulduğu döneme ait prim borcu dikkate alınmadan) kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan haklardan yararlandırılacaktır.

Örnek: Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılığı 01/10/2008 tarihinde başlayan ve sigortalılığı 30/04/2009 tarihi itibariyle (63) kodu ile durdurulan ve 01/05/2015 tarihi ile yeniden sigortalılığı başlatılan bir kişi, 90 günlük prim ödeme gün sayısını dolduracağı 30/07/2015 tarihinden itibaren, anılan döneme ilişkin prim borcunun ödenmiş olması ve prim ve prime ilişkin başkaca herhangi bir borcunun bulunmaması şartıyla geçici iş göremezlik ödeneğinden faydalandırılacaktır. 

5.2 Sağlık Hak Sahipliği

5510 sayılı Kanunun geçici 63 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, sigortalılıkları durdurulanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler hakkında 1/1/2012 tarihinden bu maddenin yürürlük tarihine kadar durdurulan süreler için, genel sağlık sigortası (60/g)  hükümlerinin uygulanmayacağı öngörülmüştür.

Ancak, söz konusu sigortalılardan geçici 63 üncü madde kapsamında sigortalılıkları  durdurulan sürelerde, durdurma işleminden önce Kanunun 67 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılan istisnai durumlarda belirtilen şartlara göre sağlık hak sahipliği bulunan kişilere verilen sağlık hizmetlerine ait giderler, yersiz tedavi gideri olarak değerlendirilmeyecektir.

Kanunun geçici 63 üncü maddesine göre; Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılardan, 30/04/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunması nedeniyle, sigortalılıkları durdurulan ve 01/05/2015 tarihi itibariyle yeniden sigortalılığı başlatılan sigortalıların, sağlık yardımlarından faydalanabilmeleri için; Kanunun 67 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılan istisnai durumlar hariç olmak üzere, sağlık hizmet sunucusuna müracaat ettiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde 30 günlük prim ödeme gün sayısının olması ile 60 günden fazla prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması şartı aranacaktır. 

Örnek: Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılığı 30/04/2015 tarihi itibariyle durdurulan ve 01/05/2015 tarihi ile yeniden sigortalılığı başlatılan sigortalı, 30 günlük prim ödeme gün sayısını şartını 01/06/2015 tarihi itibariyle yerine getirecektir. 2015 Mayıs ayına ilişkin ilişkin priminin ödenmiş olması ve 60 günden fazla prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması şartıyla sigortalı Kurum sağlık hizmetlerinden faydalanmaya başlayacaktır.

6. İŞ-KUR Kursiyerlerine İlişkin Düzenleme

6645 sayılı Kanunun 44 üncü maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan “bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

Buna göre, 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde sayılan Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerin tamamı için, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri yanında genel sağlık sigortası hükümleri de uygulanacaktır. Bu kapsamdaki kursiyerler için İş-Kur tarafından genel sağlık sigortası primi bildirilecek ve bunlar kendi sigortalılığı üzerinden sağlık yardımlarından faydalandırılacaktır.

7. Emzirme Ödeneği

07/04/2015 tarihli ve 29319 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6637 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 16 ncı maddesi ile 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen Ek 4 üncü madde ile 15/05/2015 tarihinden itibaren Türk vatandaşlarına, canlı doğan birinci çocuğu için 300 TL, ikinci çocuğu için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocukları için 600 TL doğum yardımı yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

6637 sayılı Kanuna göre  doğum yardımı yapılması, 5510 sayılı Kanuna göre emzirme ödeneği verilmesine engel teşkil etmemektedir.

Bu nedenle, 5510 sayılı Kanunun 16 maddesinde öngörülen şartlara haiz olanlara emzirme ödeneği verilmeye devam edilecektir.

Bilgi edinilmesini ve gereğince işlem yapılmasını rica ederim.

Cevdet CEYLAN
Kurum Başkan V.

 EK:  İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

DAĞITIM:
Gereği:                                                      Bilgi:
Merkez ve Taşra Teşkilatına                          Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına

Genelgenin aslı için tıklayınız 

Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com