2010 gribine karşı mikro grip aşıları

Prof. Dr. Selim Badur, 2010 gribine karşı geliştirilen bu aşıların iğnesinin klasik aşılara göre tam 10 kat küçük olduğunu söylüyor.

İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Viroloji Laboratuvarı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Badur, grip aşısı ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.

Ne zaman grip aşısı olunmalı?
Grip aşısı, ülkemizde Eylül ayından başlayarak uygulanabilir. Ancak eski yıllarda kabul edilenin aksine, aşılamanın Aralık ayında sonlandırılması söz konusu değildir. Ülkemizde gerçekleştirilen araştırmalara göre; grip aşısını her yıl Eylül ayından Nisan ayına kadar uygulatmak doğru ve akılcı bir yaklaşımdır.

Aşı nasıl seçilmeli?
Aşıların içeriği Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) önerileri doğrultusunda belirleniyor ve üretici firmalar, benzer içerikte aşılar üretiyor. Bu nedenle gündemdeki aşıların birbirlerinden farklı olduğunu söylemek doğru bir yaklaşım olmaz. Ancak çok yakın gelecekte yeni aşılar gündeme gelecek. Örneğin deri içine uygulama gibi farklı yöntemler devreye girecek ve bu tip farklılıklar, bazı üstünlükleri de beraberinde getirecek.

AŞI ÜCRETSİZ OLMAYACAK
Sağlık Bakanlığı ücretsiz aşıyı uygulayacak mı?
Geçen seneki H1N1 aşılarında olduğu gibi ücretsiz aşı uygulaması olmayacak. Geçen yıl Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü ve çeşitli uzmanlık derneklerinin önerileri doğrultusunda, risk grubu olarak tanımlanan yaşlı veya kronik hastalığı olanlar mevsimsel grip aşısını reçete ettirdiklerinde eczanelerden ücretsiz temin edebilmişlerdi. Buna göre; 2004 yılından bu yana 65 yaş üstündekiler, astım, diyabet, kronik kalp, akciğer ve böbrek hastalığı olanların grip aşıları geri ödeme kapsamındadır.

Aşılarda yenilik var mı?
Kullanımdaki aşıların sağlıklı bireylerde yüzde 80 civarında etkili olduğu gösterildi. Bu oranı artırmak ve aşıya yanıtı güçlendirmek için yeni aşı çalışmaları yoğunlaştırıldı. Üçlü aşı yerine dörtlü aşılar gündemde. Ancak yeni aşı arayışları konusunda en somut adım, deri içi aşılama (ID) konusunda atıldı. Deri içinde bağışıklık sistemi hücrelerinin bol miktarda bulunması nedeniyle daha güçlü aşı etkisi gösterecek olan ID grip aşısı, ülkemizde de kullanıma girdi. Bu aşılar mikro-enjeksiyon sisteminden faydalanıyor ve iğneleri klasik aşılara göre 10 kat daha küçük. Yani bu aşıların iğnesinin uzunluğu 1.5 mm.

KULLANIMI ÇOK KOLAY
Neden grip aşısını deri içine uygulayan bir sistem geliştirildi?
Vücudun iç ve dış çevresi arasındaki kesişme noktasında bulunan deri, bağışıklıkta önemli bir rol oynamak için ideal bir konumdadır. Yani deri, aşıları uygulamak için hedeflenmesi gereken en doğru yer şeklinde tanımlanmaktır. Derinin bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi göz önüne alındığında, daha güçlü ve kolay bağışıklık sağlamak için gribe karşı deri içi aşı geliştirilmesi düşünülmüştür. Mevsimsel grip aşısı uygulama oranları, bazı yaş gruplarında hâlâ beklenenden düşük düzeydedir. Yeni, kullanımı kolay ve iğnesi yok denecek kadar küçük bir grip aşısının kullanımıyla, daha yüksek sayıda bir aşılanma oranı beklenmektedir. Bu açıdan da yeni deri içi grip aşısı geliştirilmiştir.

ANCAK 48 SAAT İÇİNDE KULLANILAN İLAÇ YARARLI
Bu yılki aşılar geçen yılki aşılardan farklı mı?
Bu yıl mevsimsel grip aşısının içinde her zaman olduğu gibi iki adet Influenza A virüsü (H1N1 ve H3N2) ve bir adet Influenza B virüsü bulunuyor. Geçtiğimiz yıl pandemi etkeni olarak kabul edilen 2009 Influenza A (H1N1), bu yıl kullanılan mevsimsel grip aşılarının içinde yer alıyor. 2009 pandemisinde dolaşımdaki tek etken olan Influenza A (H1N1), geçmişteki pandemilerde de görüldüğü gibi bir süre sonra pandemik özelliğini yitirmiş ve mevsimsel grip etkeni olarak varlığını sürdürmeye başlamış.

ÜLKEMİZDE DE VAR
Gribe karşı anında etkili olan bir tedavi yöntemi var mı?
Hastalığın ilk 48 saatinde kullanıldığında etkili olan iki adet anti-viral, ülkemizde de tedavi için kullanılıyor. Ancak bu ilaçlar, ilk 48 saatte kullanılmadıklarında bilinen etkileri çok azalmaktadır.

AŞI 10 GÜN İÇİNDE KORUMAYA BAŞLIYOR
Aşı olduğu halde grip geçirenler olabilir mi?
Grip aşısı ölü bir aşıdır. Hastalık yapıcı bir mikrop içermez ancak aşının yüzde 90 civarında koruyuculuğu bulunmaktadır. Ancak aşıların etkisi 10 gün içinde ortaya çıkar. Eğer aşılanan birey, henüz aşının koruyacağı sürece girmediyse, yani aşılandıktan 2-5 gün sonra etken ile temas ettiyse, henüz aşı etki gösteremeyeceğinden kişilerin hastalanması mümkündür. Ayrıca grip aşısı, grip etkeni olan Influenza virüslerine karşı bizleri korumaktadır. Ama soğuk algınlığı gibi solunum yolları etkenlerine karşı etkisizdir ve grip aşısı yaptırmamıza rağmen bu tip daha hafif tablolara neden olan diğer solunum yolu mikroplarına karşı duyarlığımız devam etmektedir.

AŞILANMAK İÇİN HAFTA SONU TATİLİNİ BEKLEMEYİN
Grip başlangıcında vitamin ve serum uygulamasına başlanabiliyor. Bu tedavi yöntemi yararlı mı?
Vücudumuz için gerekli miktarda vitamin, sağlıklı biçimde beslenen, normal düzeyde sebze ve meyve tüketen bireylerde zaten alınıyor. Bu nedenle gripten korunmak için abartılı biçimde vitamin kullanmanın ya da özel diyetler uygulamanın herhangi bir yararı yok. Sağlıklı beslenmek, kötü alışkanlıklardan uzak durmak, savunma sistemimiz olan bağışıklıkn sistemimiz için de gerekli bir yaklaşımdır.

HALSİZLİK OLABİLİR
Grip aşısı olduktan sonra halsizlik olur mu? Grip aşısını hafta sonu mu yaptırmak gerekir?
Grip aşısı; hafif ateş, halsizlik ve enjeksiyon yerinde ağrı yapabilir. Ancak yakınmalar özel bir önlem almayı gerektirecek boyutta olmaz ve kendiliğinden iyileşir. Grip aşısını haftanın herhangi bir günü yaptırabiliriz.

60 YILDIR TARTIŞILDI AMA YAN ETKİSİ OLMADI
Aşıların bilmediğimiz yan etkisi var mı?
Grip aşıları 60 yılı aşkın süredir, milyarlarca bireye güvenle uygulanmış ve şimdiye dek ciddi bir yan etki oluşturmamış aşılardır. Aşının lokal bazı şikayetler dışında herhangi bir soruna yol açtığı şimdiye dek saptanmamış. Geçtiğimiz yılki aşılar için ileri sürülen, "İçindeki cıvanın zararlıydı" iddiaları gerçeği yansıtmamaktadır.

ANNEDEKİ ALERJİ ÇOCUĞA GEÇMEZ
Hamileler aşı olabilir mi? Olabilirlerse hangi aydan sonra aşı olmalıarı gerekir?
Hamileler, grip aşısı olabilirler. Hatta ABD'de özellikle aşı olması gereken grup içinde sayılmaktadır. Hamilelere aşı özellikle üçüncü aydan sonra önerilmektedir.

Hamileyken aşı olunduğunda bebeğin girpi aşısı içinde bulunan yumurtaya alerjisi olup olmadığı nasıl anlaşılıyor?
Önemli olan hamilenin yumurtaya alerjisinin olmamasıdır. Burada bahsedilen yumurta alerjisi olan kişi, içeriğinde yumurta olan herhangi bir şey yediğinde bile şoka giren kişidir. Bu durum, son derece ender görülür ve zaten alerjisi olduğu bilinir. Yapılan aşının bebekle ilgisi yoktur.

Bebekler kaç aylıkken aşı olmalı? Yumurta alerjisine karşı test mi yapılmalı?
Bebekler altı aydan sonra grip aşısı olabilirler. Yumurta alerjisine karşı test yapmak gereksizdir.

DÜNYADA ÖLÜMÜ 10 KAT AZALTTI!
Mevsimsel grip aşısı kampanyası kısa süre önce başladı ve riskli kişilere aşı uygulanmasıyla ilgili öneriler bu yıl da değişmedi. Ulusal Demografi Çalışmaları Enstitüsü'nün (Institut National d'études Démographiques: INED) yayımladığı son raporda, gelişmiş ülkelerde 30 yıl içinde gribe bağlı olarak kaydedilen ölüm oranlarındaki değişiklik dikkat çekti. Fransa'da 1970'li yıllara kadar, bir grip salgını sırasında 20 bin kişi, grip nedeniyle hayatını kaybediyordu; üstelik bu sayı, hastalığın komplikasyonlarına bağlı ölümlerle daha da yükseliyordu. Etkili bir aşı kullanımıyla gribe bağlı ölümlerin sayısı 10 kat azaldı.