Teknik donanım var, doktorlar da bu konuda yeterli ama yasada yok...
STANBUL Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, El Cerrahisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Oğuz Çetinkale, Türkiye’de organ bağışı sırasında “yüz” bağışlanmadığı için yüz nakli yapılamadığını belirtti. Prof. Çetinkale, konuyla ilgili şu bilgileri verdi:
YASADA YÜZ YOK
“Türkiye’de yüz nakli konusunda teknik donanım var, doktorlar bu konuda yeterli. Fareler ve tavşanlar üzerinde yüzlerce deney yapıldı. Ancak verici problemi var. Türkiye’de mikrocerrahi girişimlerini rutin olarak yapan 50 klinikte yaklaşık 100 hasta yüz nakli için bekliyor. Çoğu hayata küsmüş, insan içine çıkamayan insanlar. Bize başvurduklarında ‘Sana yüzünü verebilecek birini bulabilirsen konuşmaya başlayalım’ diyoruz. Hasta verici nasıl bulunabilir onu sorguluyor. Aileler ölen yakınlarının yüzünü bağışlamak istemiyor. Çünkü hasta, yüzde 80 yüzü takılan kişi oluyor. Ayrıca organ nakline izin veren aileler vücutta görünür bir eksiklik olmasın istiyorlar. Bir de organ nakli yasasında yüz nakli yok.”
Türkiye’de alıcıların da çok cesur olmadığını vurgulayan Prof. Çetinkale, “Hastalar da tereddüt ediyor. Alıcı ‘Pişman oldum’ derse dönüşü yok ya da vücudu yeni dokuyu reddederse en başa dönülüyor” dedi. Verici bulunursa Türkiye’de hemen nakil yapılabileceğini söyleyen Prof. Çetinkale, “Sahipsiz kadavradan yüz alınabilir. Yaş ve cinsiyet uygunluğu da önemli. Yüzün 2 ila 4 saat arasında alınıp, soğuk ortama konulması gerekiyor. Ameliyat 20 saat sürüyor” diye konuştu.
EN ZORU DERİ NAKLİ
Derinin nakil yapılan dokular arasında vücutça kabul edilmesi en zor olanlardan biri olduğuna dikkat çeken Çetinkale, sözlerini şöyle sürdürdü: “Çünkü canlı dokuyu algılayan vücut, kendine ait olmayanı reddediyor. Yabancı dokuyu vücutta tutmak için bağışıklık sistemini baskılayan ilacı ömür boyu kullanmanız gerekiyor. Kolay enfeksiyon kapılıyor. İlaçların yan etkisi var, karaciğer ve diğer organlarda bozukluk yapabiliyor. Türkiye’de plastik cerrahi alanında eğitim veren 53 klinikte yaklaşık 100 hasta yüz nakli için bekliyor. Yüzüne şarapnel gelenler, intihar vakalarında çene altından ateşleme yapıp yüzünü parçalayanlar, doğuştan yüzü gelişmemiş olanlar var.”
KOL NAKLİ İÇİN 100 BAŞVURU
TÜRKİYE’de ilk kol nakli yapılan Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Organ Nakli Merkezi Organ Nakli Koordinatörü Dr. Nilgün Keçecioğlu da, kol nakli için kendilerine 100’den fazla başvurunun yapıldığını belirtti. Doç. Özkan, “İlk kez Plastik Cerrahi Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ömer Özkan tarafından 25 Eylül’de iki kol nakli yapıldı. Hastamızın durumu şu an iyi, ilk üç ay doku reddi olmadan geçerse daha sonra rehabilitasyon ve fizik tedavi dönemi başlayacak. Kol naklinin duyulmasının ardından bize mail ve telefonla yapılan başvuruların sayısı 100’ü geçti. 2-3 haftadır arayan, hatta direkt bize gelen onlarca hasta var” diye konuştu.
30 OPERASYON GEÇİRDİ
Altı yıl önce kocasının ateş etmesi sonucu, yüzü parçalanan Connie Culp (41) adlı kadına, ABD tarihindeki ilk “tam yüz nakli ” operasyonu gerçekleştirildi. Geçen yıl Culp’a yaşamını yitiren ve ismi açıklanmayan bir genç kızın yüzü nakledildi. Daha sonra da art arda 30’un üzerinde değişik operasyonlar geçirdi. Geçen eylül ayında medyanın karşısına çıkan Connie Culp’ın yeni yüzü, hiç de nakil ameliyatı geçirmiş bir yüze benzemiyordu. Öfkeli kocası 7 yıl hapse mahkûm olan Connie Culp, bugün aile içi şiddete karşı çalışmalara katılıyor, kadın haklarını savunuyor.
Özlem Yılmaz- AHT
