Cilt kanseri son 20 yılda bir önceki yıla göre yüzde dört oranında artış gösteriyor.Bu artışı,durdurmak mümkün olmasa bile,erken teşhis ve güneşle olabildiğince az ilişkiye girmek,hastalığa yakalanma riskini minumuma indiriyor.Öğetim üyesi Yrd.Doç.Dr.Melisa Eczacıbaşı sizler için anlattı
1- Cilt kanserleri neden oluşur,daha çok vücudun hangi kısımlarında görülür?
Cilt kanserlerinin en önemli nedeni,cildimizde oluşan güneşe bağlı hasarlardır.Buna fotoyaşlanma denilmektedir.Cilt kanserleri vücudumuzun her yerinde görülmekle birlikte en sık fotoyaşlanmanın,yani güneş hasarlarının yoğun olduğu yerlerde görülür.Güneşe en sık maruz kalan yüz,boyun,kol ve bacaklar cilt kanserlerinin en sık raslandığı yerlerdir.
2- Ne zaman cilt kanserlerinden şüphelenilmeli,belirtileri nelerdir?
3- Kaç tür Cilt kanseri vardır?
Üç tür cilt kanseri vardır.Bazal hücreli karsinom,skuamöz hücreli karsinom,malign melanom.
4- En çok risk altında olanlar kimlerdir,kalıtımsal faktörler etkili midir?
Cilt kanserleri en sık tip bir deri denilen beyaz ten,sarı saç,açık renkli gözlülerde görülür.Malign melanom türü cilt kanserlerinde de kalıtımsal faktörlerin önemli olduğu düşünülmektedir.Ailesinde malign melanom olanlarda bu kansere yakalanma riski ,olmayanlara göre daha yüksektir.
5- Görülme sıklığı erkeklerde mi kadınlarda mı fazladır?
İki cinsiyet arasında görülme sıklığı açısından bir fark yoktur.
6- Diğer kanserlere göre görülme sıklığı ne kadardır?
ABD’de cilt kanserleri en sık görülen kanserlerin başında gelmektedir.Ülkemizde kesin istatistiksel sonuçlar olmamakla beraber oran yüksek değildir.Son 20 yılda ,deri kanserleri her yıl bir önceki yıla kıyasla yüzde dört oranında artmıştır.Bunun başlıca nedenleri olarak;ozon katının incelmesi,ultraviyole ışınlarına maruz kalınması ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına sebep olan kronik böbrek yetmezliği ve AİDS gibi hastalıklardaki artış sayılabilir.İnsanların yaklaşık yarısında 65 yaşına kadar deri kanseri gelişmektedir.Yetmiş milyon nüfuslu bir ülkede her yıl yaklaşık 2500 kişi deri kanseri nedeniyle yaşamını yitirmektedir.Bunların yaklaşık yüzde 75’i melanom nedeniyle,geri kalan yüzde 25’i de diğer deri kanseri türleri nedeniyle olmaktadır.Bazal hücreli kanserler ortaya çıktıkları bölede tekrar belirme eğilimlidirler ve uzak organlara yayılmazlar.Skuamöz hücreli kanserler de benzer seyir göstermekle birlikte uzak organlara yayılmazlar.Skuamöz hücreli kanserler de benzer seyir göstermekle birlikte uzak organ ve lenf bezlerine yayılabilirler.Melanomlar ise ölümcül seyirli olup,erken tedavi edilmemeleri durumunda lenf bezlerine ve uzak organlara yayılırlar.
7- Bitkisel tedaviler cilt kanserinde nekadar başarı sağlıyor?
Bitkisel tedavilerle cilt kanserlerinin tedavisi mümkün değildir.
8- Nüks etme riski var mıdır?
Cilt kanserleri tedaviden sonra hem ilk çıktıkları bölgede nüks edebilirler.hemde uzak organlara yayılabilirler cerrahi tedavi sırasında kanser tam çıkarılmışsa ya da,dar sınırlarla çıkarılmışsa nüks riski daha yüksektir.Bu nedenle ilk tedavi büyük önem taşır.Benzer şekilde nüks durumunun erken tanı ve tedavisi için,hastaların tedaviden sonra 6-12 ayda bir doktorları tarafından kontrol edilmesi çok önemlidir.
9- Cilt kanserlerinden korunmak için nelere dikkat etmeliyiz?
Cilt kanserlerinin oluşmasında en önemli faktör güneş ışınıdır.Güneşe maruz kalma süremiz arttıkça cit kanserlerine yakalanma ihtimalimiz de o oranda artar.Bu nedenle doğal ve suni güneş yanıklarının oluşmasına izin vermemeliyiz.Yaz aylarında mutlaka açık alanlardaki sosyal aktivitelerde ve deniz kenarında güneş koruyucuları kullanmalı.Ama en önemlisi kullanılan güneş koruyucularının hem UVA,hem de UVB’ye karşı etkili olduğuna,suda koruyucu özelliklerini yitirmediğine dikkat etmeliyiz.Yüz ve ellere 20 faktörün üstünde koruyucu krem sürmek,geniş şapka ve uzun kollu giysiler giymeye dikkat etmek de diğer önemli hususlardır.Bunun dışında,tüm cilt düzenli aralıklarla kontrol edilmeli ve herhangi bir lezyonun ortaya çıkması halinde mutlaka doktora başvurulmalıdır.
10- Cilt kanserlerinin tedavisi nedir?yeni geliştirilen yöntemler hangileridir?
Cilt kanserlerinin en temel tedavisi cerrahi tedavidir.Erken dönemde yapılacak cerrahi tedaviler kesin tedaviyi sağlayacaktır.Hastanın yaşam kalitesi ve sağ kalımı etkilenmeyecektir.Sistemik olarak yayılmış ve cerrahi yapılamayacak kadar ilerlemiş
Ben nedir ve nasıl oluşur?
Ben derinin rengini veren melanin pigmentinin aynı yerde aşırı çoğalması ve toplanması yüzünden kendisini kahve rengi ve ya siyah şeklinde gösteren oluşumlardır,genelde özellikle güneşe maruz kalan el,yüz.boyun ve dekolte bölgelerinde görülür,ama hiç güneş almayan bölgelerde de bu oluşumlara rastlamak mümkün.bazen genetik bazen ise daha sonrakı yaşlarda oluşur ve artış gösterir.benlerdeki 5 değişiklik benler için çok iyi belirtiler olmayıp bu tip değişiklikler gözlemlendiğinde uzman bir dermatoloğa görünmenizde yarar olacaktır,
1.renk değişikliği ,benin renginde koyulaşma koyu kahve ve ya siyaha doğru bir renk değişimi
2.benin boyutunda değişme,kısa sürede aşırı derecede büyümesi
3.çevre dokunun düzensizleşmesi ,benin çevresi genelde düzgün görüntüde der,girintili,çıkıntılı bir dış yüzey ben için iyi bir belirti değildir
4.benin çevresi kaşıntı,kanama,yara
5.benin üst düzeyinin düzensiz bir görüntü alması
Et benleri en çok nerede görülüyor?
ET benleri en çok güneşe maruz kalan ve ince bir deri yapısına sahip olan boyun ,dekolte gibi yerlerde görülmekle birlikte vücudun değişik yerlerindede görülebilirler,tedavilerinde koterizasyon(yakma)ve kriyoterapi(dondurma)gibi yöntemler uygulanır.
Yrd.DOÇ.Dr.Melisa ECZACIBAŞI
