Türk Tabipler Birliği (TTB) Asgari Ücret Tarifesi birim fiyatları ile, Sosyal Güvenlik Kurumu-Sağlık Uygulama Tebliği (SGK-SUT) ve Bütçe Uygulama Talimatı (BUT) birim fiyatlarının neden birbirinden farklı olduğu sorulmakta ve bu durum kamuoyunda tartışma konusu olmaktadır.
Konuyu açıklığa kavuşturmakta yarar vardır.
TTB Asgari Ücret Tarifesinin Anlamı Nedir ?
TTB Asgari Ücret Tarifesi, TTB tarafından , özel kuruluşlar için belirlenmektedir.
Amacı, özel kuruluşlarda çalışan hekimlerin emeğinin karşılığının belirlenmesi ve ücretlendirilmesidir. Bu amaçla, hekimlerin ürettiği tüm faaliyetler ortaya konularak, ücret karşılığı belirlenmeye çalışılmaktadır. Bu konudaki görüş ve öneriler yerel tabip odalarından, uzmanlık derneklerinden, ilgili uzman kuruluşlardan alınmaktadır. Ödeyici kurumlar olan özel sigortalar ve bankalar da görüşlerini belirtmektedirler. Sonuç olarak, hekimleri de belirli oranda tatmin edecek birim fiyatlar oluşturulmaya çalışılmaktadır.
Oluşan birim fiyatlar, taban olarak kabul edilmekte ve haksız rekabet oluşmaması ve bu fiyatların altına inilmemesi için uğraş verilmektedir. Bu fiyatların üstünde fiyatların uygulanması serbesttir.
TTB Asgari Ücret Tarifesi özel işletmelere göre düzenlendiği için, tüm giderleri hesaba katmak zorundadır. Hekim emeği, malzeme ve cihaz giderleri, diğer çalışanların giderleri, kira, elektrik, su, temizlik, her türlü harçlar ve vergiler olmak üzere, A’dan Z’ye tüm giderler bu birim fiyatların içinde değerlendirilmektedir. Herhangi bir subvansiyon yoktur.
Yine de TTB Asgari Ücret Tarifesi, taban ücret tarifesidir. Tüm kuruluşları tatmin etmez.
Örneğin, hasta sayısı ve sirkülasyonu az olan kuruluşları tatmin etmez. Ancak, sirkülasyon artarsa tatmin edici olabilir. Bu nedenle kuruluşlar, kendi koşullarına uygun olarak, bu fiyatları aşabilmektedirler. Esneklik bulunmaktadır.
BUT ve SUT Fiyatları Neyi İfade Ediyor ?
Bütçe Uygulama Talimatı (BUT) ve Sosyal Güvenlik Kurumu - Sağlık Uygulama
Tebliği (SGK-SUT) birim fiyatları ise, kamu kuruluşlarının ve SGK’ nın ödemelerine esas oluşturacak nitelikte hazırlanmaktadır. Ağırlıklı olarak, kamu hastanelerinde ve sağlık kuruluşlarında üretilen hizmetlerin karşılığının belirlenmesi amacıyla hazırlanmaktadır.
Böyle olunca da, doğal olarak farklılık göstermektedir.
Hazırlanma sürecinde, birim fiyatlar için, ilgili bölümlerin kamu hastanelerinde çalışan sorumlularından görüş istenilmektedir. Bu konumlardaki kişiler de, genelde tam boyutlu bir maliyet ve işletmecilik bilgisinden yoksundur. Genelde maliyetleri, alınan malzemelerin fiyatından ibaret sanmaktadırlar. Personel ücretleri genel bütçeden karşılandığı, kira alınmadığı, vergilerde muafiyet olduğu ve çeşitli subvansiyonlar uygulandığı için, bu maliyetler hesaba katılmamaktadır. Önerilen fiyatlar, çoğunlukla malzeme alım fiyatlarıdır ve gerçek maliyet fiyatlarının çoğunlukla üçte-dörtte biri düzeyindedir.
Bu nitelikte belirlenen SUT fiyatları bile, kamu kuruluşları genel bütçeden personel ücreti aldığı, kira ödemediği, vergi ayrıcalığına sahip olduğu ve çeşitli subvansiyonlar kullandığı için, yeterli olabilmektedir. Bir de kamu kuruluşlarının, zorunlu destekle yüksek hasta sirkülasyonuna sahip olması, yeterli bir birikim sağlamalarına neden olmaktadır.
BUT ve SUT Fiyatları Özel Kuruluşlar İçin Yeterli Olur mu ?
Kesinlikle yeterli olmaz. Yukarıda da belirtildiği gibi, şu anda kamu kuruluşlarının personel ücreti, kira, vergi ve diğer subvansiyonlardan kaynaklanan, özel kuruluşlarla kıyaslandığı zaman, % 110- % 140 arasında bir maliyet avantajı bulunmaktadır. Özel kuruluşlar, % 110- %140 arasında bir fark almadan, kamu kuruluşlarıyla eşit maliyete ulaşamazlar. Bu farkı almazlarsa da, yarışamazlar ve iflas ederler. Şu andaki gidiş de bu yöndedir.
TTB ve SUT Fiyatları Eşit Olabilir mi ?
Olabilir. Bunun için iki koşul vardır :
• Kamu kuruluşlarına uygulanan tüm maliyet destekleri (personel ücretleri, kira, vergi vb.) tümüyle kaldırılıp, özel kuruluşlarla eşit hale getirildiği durumda,
• Ya da özel kuruluşlara da aynı oranda kira, vergi, personel ücreti desteği sağlanıp, aynı koşullara getirildiği takdirde,
TTB ve SUT birim fiyatları da tek bir fiyat haline getirilerek uygulanabilir.
Bu koşullar gerçekleşmediği takdirde, bu iki fiyatın eşit olarak belirlenmesi mümkün değildir.
Bu nedenle, bu konularda yapılan değerlendirmelerin hamasi nutuklar niteliğinde değil, bir hesaba dayandırılarak, bilinçli şekilde yapılması gerekmektedir.
Doç. Dr. Paşa Göktaş
TıpLab