Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğindeki tanımına baktığımızda “Aile Hekimi”;
• Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile
• Birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini,
• Yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın,
• Her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belirli bir mekânda vermekle yükümlü,
• Gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya kurumun öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabipleri diye tanımlıdır…
Aile hekimliği, bir tıp disiplinidir. Aile Hekimi; devletin ve bilimin insana dokunan elidir…
Benim sağlığım ile ilgili bu kişi, “sağlığımın elçisi “ değil de nedir?...
Hekimlik onurlu, gururlu bir görev olup bu görevi Aile Hekimi olarak icra etmek ise kat be kat onurlu ve gururlu bir meslek icrasıdır… Öncelikle kayıtlı hastalarının, onlara her danıştığı sağlık sorununun sorumluluğunu itina ve özen ile taşımak çok geniş sınırları olan bir yükümlülüktür…
Covıd-19 Pandemisi tüm dünyada ülkelerin sağlık sistemlerini sınarken, hepimiz sosyal mesafe diyerek daha çok izole olmaya çalışırken, Aile Hekimleri güler yüzleriyle bizlerin sağlık sorunlarına derman olmaya devam etmişlerdir. Ülkemizde 2019 yılı istatistiklerine göre Aile Hekimleri;
• 26.476 Aile Hekimliği biriminde 278 milyon 43 bin 149 kişiyi muayene hizmeti sunmuşlar…
Öncelikle Aile Hekimleri sadece reçete yazmak, rapor vermek için görev yapmıyorlar…
En iyi bilinmesi gereken husus budur aslında…
Aile Hekimleri sadece size istediğiniz ilacı yazan kişi değildir…
Öncelikle onları uygunsuz ilaç, uygunsuz tetkik, uygunsuz rapor istekleriniz ile onları bunaltmayın… Sizler öncelikle, hasta olarak sıkıntınızı söyleyin onlar da sizin sağlığınıza derman olsun…
Şu gerçekleri bilmenizi isterim ki Aile Hekimleri; sadece hekim değil, her şey…
• Hem devlet memuru, hem sözleşmeli çalışan…
• Hem esnaf, hem işveren…
• Ev sahibinin eksik evinden sorumlu bir kiracı, adli nöbetçi ama bilirkişi değil….
• Yetkileri var ama sorumlulukları bilirlerse ve hastalarına hatırlatırlarsa vay hallerine…
"Aile Hekimlerinin ne gibi sıkıntıları var" diye Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu Başkanı Dr. Özlem Sezen başkanıma sordum..
• Aile Hekimleri birer esnaftır aslında. Bulundukları binaların kiralarını kendileri öderler…
• Hatta kullandıkları kiralık binalar, kamuya aitse ve binada ek bir güzelleştirme teknik olarak yapılamıyorsa bile bina kriterlerine uymuyor diye sınıfları bir alta düşer, emekleri karşılığı ücretlerini de binalarından dolayı bir alt kategoriden alırlar… Ve hatta bu binaları bırakırlarsa tahliye giderlerini de öderler…
• Aile Hekimleri aynı zamanda işverendir, çalıştırdıkları temizlik ve diğer personelin maaşlarını öderler, tazminat sorumluluklarını yüklenirler…
• Aile Hekimi olarak görev yaparken tüm işletme cari giderlerini öderler, bu giderler TÜFE ile artar ama ücretlerindeki artış ise memur zammı kadar olur, her yıl fakirleşirler…
• Aile Hekimlerinin yerine bakacak bir hekim bulamadığı durumlarda yıllık izin hakları yoktur. İzin isterlerse, ücretsiz kullanabilirler ya da yerlerine vekâlet edecek birini bulmaları halinde ücretli izin kullanabilirler…
• Aile Hekimleri sözleşmeli çalışırlar, sözleşme süreleri 2 yıl ama bu sözleşmeler dönemi sonunda kendiliğinden yenilenmez. Sözleşmenin devamı Sağlık Bakanlığı yetkisindedir. En azından sözleşme fesihleri yargı kararı olmadan olmamalı…
• Aile Hekimlerinde negatif performans uygulaması vardır. Takip ettikleri gebe ve çocuk aşılarının düzenli takip edilmesi sorumluluğu, kişilerin değil Aile Hekiminindir. Kişiler gelmeyerek aksatsa bile takip etmedi diye Aile Hekimlerinin ücretlerinde kesinti olur…
• Mesela rapor verme hususunda yetkileri çoktur ama sorumlulukları daha da çoktur. Çocuğuna spor yapabilmesi için rapor isteyen ebeveyne bir de kardiolog değerlendirsin diye önerirlerse, ebeveynler ile tartışıp dururlar. Oysa o çocuk sporu yaparken ölürse hukuk kapılarına dayanır…
• Adli ve defin nöbeti tutarlar, icap ücreti alırlar ama yaptıkları iş için bilirkişi ücreti alma hakları da yoktur…
• Takip ettiği hastalar, Aile Hekiminin onayı olmadan onları bırakabilir ama hastaların küfür, tehdit ve darp etmesi halinde bile Aile Hekimleri hastalarını kayıtlarından çıkaramaz..
• Gezici köy hizmeti yaparlar, yerinde hizmet diye cezaevi, darülacezeye giderler…
Biz saymakla, siz okumakla yoruldunuz ama bitmedi…
İşyerlerine kendi olanakları ile ulaşmak zorundadırlar. Ülkemizde yaklaşık % 10-20 Aile Hekimliği biriminde Aile Sağlığı Çalışanı da yoktur, bu durumda iş yükü de Aile Hekiminin üzerindedir…
Boşuna demedik; “Aile Hekimleri; sadece hekim değil, her şey” diye…
Çözüm ne olabilir…
Aile Hekimleri;
• Sevke dayalı bir tedavi sistemi yerine ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarındaki hekimler ile işbirliği yapan,
• Gerektiğinde dijital tıp teknolojilerini de kullanabilmesine olanak sağlayan bir sistem ile
• Bireyin koruyucu ve tedavi edici sağlığını üstlenen sağlık koordinatörü olmalıdır…
Dünya yeni dönemde Aile Hekimlerine daha çok rol biçiyor, kronik hastalık yönetimini Aile Hekimleri ile çözmeyi hedefliyor… Hollanda’daki uygulama WHO tarafından “best practise” seçildi…
Bizde neden olmasın; “Sağlık Elçilerimiz; Aile Hekimlerimiz…”
Dr. Feza Şen
0 532 277 88 27
Mail: fezasen@megamed.org & info@fezasen.com
Web: www.fezasen.com
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com
YASAL UYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Sağlık Aktüel’e (www.saglikaktuel.com) aittir. İzin alınmadan aktif bağlantı kurulsa bile içerik kullanılamaz. Yapılan alıntılar için 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca yasal işlem uygulanacaktır.