21. yüzyılda teknolojinin toplumdaki yeri gün geçtikçe daha çok ağırlık kazanmış ve giderek vazgeçilmez bir hale gelmiştir. Bilgisayar teknolojilerinin üretim süreçlerinin tamamında etkin olarak kullanıldığı çağımızda teknoloji destekli çalışma biçimleri, ülkelerin hemen hemen her sektöründe olduğu gibi sağlık sisteminde de kaçınılmaz bir unsur haline gelmiştir. Özellikle, gelişmekte olan ülkelerin teknoloji destekli sağlık yönetim sistemlerine ve sağlık personeline teknolojinin öğretilmesi süreçlerine daha fazla kaynak aktarmaları bu konunun gerekliliğini ve önemini de açıkça göstermektedir.
Günümüzde bilgi teknolojileri tıp ve sağlık bakımında gittikçe yaygınlaşmakta, sağlık bakımı giderek teknolojiye bağımlı hale gelmektedir.Bu nedenle, tıpta ve sağlık bakımında insan-bilgisayar arasındaki etkileşim ve iletişim giderek önem kazanmaktadır (1).Teknolojinin kullanımı ve sağlıkta kalite düzeyinin sağlanabilmesi ancak nitelikli ve eğitimli sağlık personelinin varlığıyla mümkün olabilmektedir. Bu doğrultuda da, bilgi teknolojilerinin kullanımıyla birlikte örgüt yapılarında, sağlık çalışanların rollerinde ve iş süreçlerinde önemli değişimler meydana gelmiştir (2). Böylece, bilişim teknolojilerindeki hızlı gelişmeler, diğer disiplinlerde olduğu gibi sağlık alanında da büyük kazanımlar sağlayan önemli yeniliklere imkan vermiştir (3).
Verimliliği arttırma, bakımın kalitesini yükseltme, hasta ve hizmet sunucularının memnuniyetini geliştirme, hizmetlerde daha iyi performans ölçütleri sağlama ve stratejik planlamaya yardımcı olma konularında bilgi teknolojilerinin kullanımı gittikçe artmakta ve bu alanlarda büyük faydalar sağlamaktadır
Sağlıkta kaliteli hizmet, kabul edilen standartlarda bakım vermek, hastaların ve sağlık personelinin hizmet değerlendirilmesi ve planlaması yetkisinde ve karar aşamasında eşit olanaklara sahip olmaları, hastaların can ve sağlık güvenliğine çok önem ve öncelik vermek, şeklinde yapılmıştır (4). Sürekli değişim gösteren bir rekabet ortamında, Toplam Kalite Yönetimi (TKY) uygulamalarında başarılı olmak isteyen örgütlerin değişim bilincine sahip olması ve bu süreci etkin bir biçimde yönetmesi gerekmektedir.
Öte yandan, hasta hizmet alacağı kişiye güven duymak istemekte ve sağlık kurumlarında hizmetin sunum şekli, kişilerin değerlerine beklentilerine uygun olması gerekmektedir. Hizmetler eğitimli, donanımlı personel tarafından standartlara uygun olarak sunulsa bile bilgilendirilmeme, personele güven duymama, nazik davranılmaması, gibi sebeplerden bireyler hizmeti kabul etmeyebilmektedir. Bu sebeplerle, sağlık hizmetlerinde kalite bir bütün olarak ele alınmalıdır. Müdahale edilen insan hayatı olduğundan müdahale edilirken geri dönüşü olmayan sonuçlara yol açmaması donanımlı hizmet verilmeli ve dikkatli olunmalıdır. Sağlık kuruluşları bu beklentileri yerine getirmeye çalışmalıdırlar. Daha iyi hizmet vermeye çalışmakta ve sağlık kuruluşunun olması gereken kriterleri göz önünde bulundurmalıdır. Diğer kurumlardan ayrı olarak insan hayatına hizmet ettiklerini göz önünde bulundurarak hizmet etmelidirler.
Sağlık hizmet kalitesini kavrayabilmek ve yönetebilmek için hizmet kalitesini çeşitli yönlerden değerlendirmek, tüm boyutları ile incelemek gerekmektedir. Kalite geniş bir kavram olduğundan farklı açılardan bakılması değerlendirilmesi gereken geniş bir yelpazedir. Etkili ve verimli bir sağlık hizmeti sunumu, ekip çalışmasını, ileri bilgi teknolojilerinin kullanımını, etkili bilgi paylaşımını ve işbirliğini zorunlu kılmaktadır. Ayrıca sağlık hizmetlerinin günümüzün kalite ihtiyaçlarına uygun bir şekilde sunulmasını sağlamak için bilgi teknolojilerinin kullanımına ve sağlık personelinin sağlıkta kalite düzeyini teknolojik bilgi ve kullanım donanımına sahip olmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bunu sağlamak için sağlık hizmeti sunan kuruluşlarda bilgi teknolojileri ve enformasyon sistemlerinin kullanımı büyük önem taşımaktadır. Daha önce de belirtildiği gibi, bilgi sistemleri bir örgütte etkinliği, verimliliğini ve hizmet kalitesini artırmak için uygulanmaktadır (5). Bu nedenle sağlık bilgi sisteminin amacının da etkili ve yüksek kalitede hasta bakımına katkıda bulunmak olduğu öne sürülebilir.
Sevgiyle
Kaynak: (1); Aktaş, Zayim ve Saka, 2007, s.425., (2); Kök, 2006, s.129., (3); Haux vd., 2004, s.27., (4); Küçük, 2009, ss. 47-48., (5); Haux, 2006, s.270.