Özel Sağlık Kuruluşlarında çalışanların çalışma koşullarının iyileştirilmesi ile ilgili olarak İş Teftiş Kuruluna bağlı İş Müfettişleri özel sağlık kuruluşlarında denetimler yapacaklar.
Teftiş programının adı: Özel Sağlık Sektöründe çalışan İşçilerin Çalışma Koşullarının İyileştirilmesi Konulu Programlı Teftiş..
Bursa, Balıkesir ve Çanakkale illerini kapsayacak bu dönemki teftiş programı..
Bu kapsamda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Bursa Grup Başkanlığı 14 Mart 2013 de Bursa Merinos Kültür Merkezinde bir toplantı düzenleyerek tarafları bilgilendirecek..
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu konuda üzerine düşeni yapıyor..
Çalışanların İş Kanunundan kaynaklanan haklarının işveren tarafından çalışanlara ödenip ödenmediğine ve İş Kanunu tarafından işverenin tabi olduğu yükümlülüklerin uygulanıp uygulanmadığına bakıyorlar yapılan bu planlı teftişlerde...
Çalışma hayatında sosyal taraflar kimlerdir?
Çalışanlar, İşveren, Devlet..
Sosyal Devlet çalışanların ve işverenlerin birlikteliklerini düzenlemek ve takip etmekle yükümlüdür.
Sosyal tarafların uymakla zorunda oldukları kuralları gösteren ise halen yürürlükte olan 4857 sayılı İş Kanunudur.
4857 sayılı İş Kanunu taraflara ne gibi yükümlülükler getiriyor biliyor muyuz ???
İş Kanunu yükümlülüklerine uyuyor muyuz.. Birlikte bakalım...
İş Kanununun amacı; işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak ve sorumluluklarını düzenlemektir.
İş Kanunu 8.maddesine göre taraflar iş sözleşmesi imzalayarak çalışmaya başlarlar...
Ve bu iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir.
İşte her şey bu iş sözleşmesi ile başlar...Ama İş Kanununun yükümlülükleri ile devam eder..
Sağlık Hizmetlerinde Çalışma Koşulları Nedir?
Hekimlerin sözleşmelerinde de ücret, yıllık izin, kongre izni, mesai saatleri vb gibi alanları düzenleyen ve işveren tarafından sözleşmeye konulan hükümler vardır.
Tüm çalışanlar sözleşmeye bağlı çalışmaktadır.
7/24 saat esaslı hizmet sunumu vardır.
Hastaların büyük çoğunluğu 09:00 ila 18:00 arasında hizmet almak istediğinden vardiyalı bir çalışma sistemini uygulamak mümkün değildir.
Nöbet usulü çalışma vardır.
Ve nöbet usulü çalışma Sağlık Bakanlığı'nın Kamu Hastanelerinde uygulandığı gibidir.
Genelde 18:00 gibi başlar, sabah 08.00 gibi biter. . Yaklaşık 16 saat gibi sürer..
İş yoğunluğu ve hasta müracaatlarına göre sağlık çalışanlarının çalıştıkları departmanları değişebilir.
Radyasyon yayılan cihaz ve üniteleri çalıştıran personel vardır. Şua izni ve kısa mesai hak ederler.
İş Kanununun yükümlülükleri Özel Sağlık Kurumları için sıkıntılıdır.
Kanunun bazı maddelerine birlikte bakalım..
1. Öncelikle olması gereken çalışanlara emekleri karşılığı ödenen ücretlerin kayıtlı olması..
İş Kanunu çalışanların fazla mesaileri ve fazla sürelerle çalışmalarının kayıt altına alınmasını ve ücretlerinin bordrolama yapılarak ödenmesini hükme bağlıyor.
Çalışanların asgari ücret ile sigortalı gösterilip, fazla çalışma ücretlerinin elden ödenerek çalıştırılması; çalışanların emeklilik sonrası daha yüksek maaş alma haklarının kaybolması değil midir?
Hakkın hak edene verilmesi yaşam önceliğimiz ise bu öncelikte çalışan hakları en önde gelir..
2. Hekimler ile yapılan sözleşmeleri ise İş Kanununa göre ayrı değerlendirmek gerek. Özel Sağlık Kurumlarında çalışan hekimler serbest meslek icra ediyor gibi düşünülüp kendi nam ve hesabına çalışabilir mi?
Özel Sağlık Kuruluşunda hem bordrolu olan hem de iş sözleşmesinde belirtilen zamanların dışındaki hizmetleri için fatura düzenleyen hekimler için bordro brüt ücret rakamları SSK Tavan Ücretin altında olabilir mi?
3. Çalışma Süreleri; İş Kanununun 41. maddesinde tanımlı olup uygulanması usule bağlanmıştır. Denkleştirme yapılıp yapılmayacağının sözleşmelerde yazılı olarak belirtilmesi kanuna uygunlukta önemli kriterdir. Sözleşmede denkleştirme uygulaması yazılı değilse haftalık 45 saatin üzeri çalışma fazla mesaidir. Ve ayrıca ücreti çalışana elden değil, bordro düzenlenerek ödenmelidir.
4. Kanunen yıllık fazla mesai süresi 270 saati aşamaz.. Pazar günleri ve genel tatil günleri hariç homogen bir dağılımla günlük 1 saate kadar fazla mesai yapılabilir..
Sağlık Uygulama Tebliği, günlük her bir hastaya 6 dk ayırmak şartı ile günlük 60 hasta muayene edilmesine izin veriliyor. Bu da günlük 10 saat çalışma süresi eder ki buna güne her gün 2 saat fazla mesai yapılması gerekiyor.
Bu çalışma da yıllık 270 saati aşar ki, işveren olarak bunu bordrolarda nasıl göstereceğiz??
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yürütümünde olan İş Kanunu ve aynı Bakanlığa bağlı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından çıkarılan tebliğler çelişkili olabilir mi??
5. Ara dinlenme süreleri; Sözleşmeye tabi çalışanların mesaileri içinde ara dinlenme zamanları İş Kanunu madde 68’de tanımlıdır.
7,5 saat ve üstü işlerde en az 1 saat aralıksız ara dinlenme verilmesi zorunludur. Ve çalışma süresinden sayılmaz.
Gece nöbetçi olarak yoğun bakım vs bir bölümde tek başına hizmet sunan personele ara dinlenme süresini nasıl vereceğiz?
Gece nöbetinde ambulans şoförünün ambulans ile hasta götürmediği ve hastanede geçen zamanları mesai süresinden mi sayılacak, ara dinlenme süresinden mi sayılacak?
6. Gece çalışmaları da İş Kanununun 69. maddesinde tanımlıdır. Kanun der ki gece çalışması 20:00 ila 06:00 arasındaki 11 saati aşmayan süredir..
Sağlık Hizmetlerinde nöbet usulü çalışma vardır. Ve nöbet usulü çalışma kamu hastanelerinde uygulandığı gibidir. Genelde 18:00 gibi başlar, sabah 08.00 gibi biter.
Yaklaşık 16 saat gibi sürer..
Oysa kanuna göre gece mesaisi 11 saati aşamaz.
7/24 çalışan bir sektör olan sağlık hizmetlerinde nasıl yürüteceğiz gece nöbetlerini ???
Sağlık çalışanları 24 saat nöbet tutup, iki gün izin kullanmak isterler. Aksi mesai saatleri ile çalışmayı sevmezler.
24 saat nöbet tutan bir çalışanın yaklaşık 4 saatini yemek ve ara dinlenme olarak değerlendirirsek; kalan 20 saatin 11 saati aşan 9 saatlik kısmı fazla mesaimidir???
7. Analık hali ve süt izinleri de kanunun74. maddesinde tanımlı..
Sağlık hizmetlerinde çalışanların % 75-80'i bayan.. Doktor, hemşire, laborant, radyoloji teknikeri, temizlik personeli, karşılama elemanı, kayıt elemanı, kasa elemanı , santral vs bayan..
Düşünün hastanenizde beş ve üzeri hamile çalışanınız olduğunda durumunuzu...
Doğum öncesi ve sonrası olmak üzere toplam 16 hafta personel izinli..
Doğum izni sonrasında İsteği üzerine 6 aya kadar ücretsiz izin alma şansı da var..
Doğum sonrası çalışmaya başlarsa da mesai süresinden sayılmak şartıyla günde 1,5 saat emzirme izni verilmesi de kanunen zorunludur.
Ameliyathanede, yoğun bakımlarda, acillerde süt izni esnasında ikinci bir personeli de görevlendirmeniz ve maliyetine katlanmanız gerekli...
8. İş Kanunu madde 22; çalışanın iş koşullarında yapılacak değişikliklerin kendi onayı ile ve yazılı olarak yapılabileceğini kurala bağlıyor. Aksi halde çalışana sözleşmesini tazminat hakları saklı kalmak koşuluyla fesih hakkı doğuyor.
7/24 çalışan bir sistemde tüm çalışanların departman değişikliklerinde yazılı onayını alıyor muyuz ???
9. Yıllık ücretli izinler ve Hafta Tatili izinlerinin kullandırılması ve kayıt altına alınması kanuna uygun yapılıyor mu?
10. Ulusal Bayramlar ile Genel ve Tatil günü çalışmaları sonrası puantajlarının usule uygun yapılmasına dikkat ediliyor mu?
11. Özürlü işçi istihdamı konusunda kanunda tanımlıdır. Ve uyulmalıdır.
Asıl işveren ile alt işveren ilişkileri, kayıt dışı istihdam ve ödeme vb gibi daha bir çok konu İş Kanununda tanımlı.. Ve uygulanması gerekli bir çok parametre var..
Hepsine dikkat etmeliyiz, fakat...
İş Kanunu Sağlık Hizmetlerinin Sunumundaki Sıkıntıların Çözümünde Yetersizdir..
İş Kanunu aslında üretim yapan sanayi kurumlarında çalışan ve işverenin şartlarını belirlemede yeterli iken sağlık hizmetlerinde yeterli değildir.
Çünkü sağlık hizmeti depolanamayan bir üründür ve sağlık hizmeti sunulurken üretilir.
Hastalarında günün hangi saatinde hastaneye ihtiyacı olacağı bilinmez.
Emek yoğun bir hizmettir. Dolayısıyla kalitesi çalışanlara bağlıdır.
Sağlık hizmetlerinde gece nöbeti uygulaması olmazsa olmazdır.
Sağlık hizmet sunumunda sanayi gibi 3 vardiyalı sistem uygulanamaz çünkü sağlık personeli yetersizliği bilinen bir gerçektir. Biz hemşire bulamazken mevcutları nasıl 3 vardiyalı çalıştıracağız??
Özel Sağlık Kuruluşları İnsan Kaynakları Yönetiminde Şapkadan Tavşan Çıkarıyorlar....
7/24 zorunlu hizmet sunan özel sağlık kurumlarında 2003 yılında asgari ücretlinin maliyeti 337,00 TL iken 2013 de asgari ücretlinin işverene maliyeti 1140 TL oldu.
Asgari ücret yaklaşık 3,5 kat arttı.
Sağlık personeli sayısı ülke genelinde yetersizdir ama Sağlık Bakanlığı yönetmeliklerinde asgari eleman bulundurma zorunlulukları var.. Bulunmazsa o departman çalışamaz...
Tam Gün yasasından dolayı da kamuda çalışan sağlık personelinden part time olarak yararlanma şansları da yoktur.
Sağlık Bakanlığı belirli periyotlarla sağlık elemanlarını atadığı için sıklıkla personelleri ayrılarak kamuya geçmektedir.
Ve bir de İş Kanunu tarafından tabi olunan yükümlülükler....
Bu şartlarla ayakta kalmak için Özel Sağlık Kuruluşları sihirbazda olur, bukalemun da...
Ne güzel söylemiş Can Yücel üstad..
"Bir tek yaşanarak öğrenilirmiş hayat, okuyarak,dinleyerek değil..."
Saygılarımla...
Dr Feza Şen
Bursa Sağlık Kuruluşları Derneği Genel Sekreteri
0 532 277 88 27
fezasen@megamed.org