Bu son döviz krizi gösterdi ki kaybedecek vaktimiz yok, Sağlık Bakanlığı geçmişte düzenlenen Pardus Çalıştayı ile başlattığı veya gösterdiği özgür yazılım kullanma iradesini bir an önce hayata geçirmelidir ki bugün başlasak önümüzdeki yılları ancak kurtarabiliriz.
Lafı evirip çevirmeden direkt konuya girelim, biz her yıl milyarlarca lira paramızı aslında aynı işi çok daha uygun maliyetlere yaptırabilecek iken, yurtdışından yazılım özellikle de işletim sistemi ve ofis paketi satın almaya harcayacak kadar zengin miyiz? Özgür yazılım iş modelleri ile zaten zar zor kazandığımız paramızı kendi çocuklarımıza, bu ülkenin beyinlerine yatırım olarak kullanmak yerine niye demokles’in kılıcı gibi tepemizde sürekli sallanıp duran döviz kurları üzerinden yazılım ithalatına yatırıyoruz?
Bugün belki tüm bilgisayarlarımızda bir anda olmasa da özgür yazılım olarak milli hale getirdiğimiz PARDUS işletim sistemini her alanda kullanıma açarak bir başlangıç yapabiliriz. Haberleşeceğimiz dilekçelerimizi raporlarımızı yazıp paylaşacağımız yazılımları da çeşitlendirebiliriz. Özgür yazılımlar bize bu imkanı sunuyor.
Tek bir sisteme, milyonlarca lira ödeyerek sahip olmaya mecbur değiliz. Bu ülkenin çocuklarına bilgisayar okur yazarlığını geliştirecek, tüm dünyayla rekabet edecek şekilde teknoloji öğretebilecek sistemleri denemeliyiz. Biz Pardus ile başlayalım, sonrasında isteyen gitsin Debian ile CentOS ile devam etsin, pfsense ile güvenlik duvarı kurup eklentiler yazsın, freenas ile yedekleme/depolama sistemleri kurup verileri korusun. Ne yapmak istiyorsa özgür yazılımlar ile özgürce yapsın. Hiç olmazsa kamu kurumlarında Pardus kullanımı bir devlet politikası olarak acilen hayata geçirelim. Yerleştiği takdirde gerçekten çok ciddi bir maliyet tasarrufu yapma imkanımız olacaktır.
İşin rakamsal boyutlarına uzun süredir çalıştığımız ve bildiğimiz sektör olması sebebiyle hastaneler özelinde biraz kabaca bakacak olursak Sağlık Bakanlığına bağlı çeşitli ölçeklerde yaklaşık 800 civarı hastane var Türkiye’de bu hastanelerdeki bilgisayar ağ büyüklüğünün (biraz ekonomik davranalım) ortalama 200 bilgisayar olduğunu varsayalım (özellikle büyükşehirlerdeki köklü hastanelerde kullanılan bilgisayar adeti 400-500 adeti bulup geçebilmektedir) yani yaklaşık Sağlık Bakanlığı hastanelerinde 160.000 adet ve üzeri bilgisayar bulunduğunu varsayalım. Bunların hepsinin fiyatı yaklaşık 150 USD olan yabancı menşeli ithal işletim sistemleri ile çalıştığını varsayacak olursak bu kaba hesaba göre bile işletim sistemi maliyeti 24.000.000 USD yazıyla yirmidört milyon Amerikan Doları. Türk lirası olarak çevirecek olursak, kur 1 USD= 6,5 TL olarak hesaplarsak 156.000.000 TL yani yazıyla Yüzellialtı milyon Türk Lirası!..
Daha yukarıdaki hesaba; büyük oranda kullanım alanı düz yazı yazmak, 4 işlem yapan formüllerle tablolara verileri yerleştirmek dışına taşmayan ve her biri yüzlerce dolar olan ücretli, ithal ofis paketlerinin maliyetlerini hiç dahil etmedik. Kamu kurumlarımızın yıllık ödediği veritabanı lisans ücretlerini ki hiç saymıyorum. Sayıları 500’ü geçen özel hastane ve tıp merkezlerinde bulunan bilgisayarları ve onların işletim sistemi maliyetlerini ve yine ofis paketlerinin maliyetlerini hiç hesaplamadık ve bütün bu bilgisayar adetlerinin tek bir satınalma değil bir kaç defa yenileme, güncelleme vs. gibi amaçlarla çok daha büyük rakamlara ulaştığından hiç bahsetmedik. Sadece sağlık sektöründe bile milyonlarca lirayı geçen ithal lisans maliyetlerinin tüm bakanlıklar, kamu kurumları ve belediyelerdeki bilgisayar ve kullanıcı adetlerini eklediğimizde ne kadar devasa boyutlara ulaşabileceğini, çalışıp didinerek elde ettiğimiz milli servetimizden neler götürdüğünü tahmin edebiliriz. Birisi cari açık mı dedi; işte size bir cari açık körükleyicisi.
Hastaneler özelinde milli işletim sistemi (dağıtımı) olan Pardus’a göç ile ilgili olarak Sağlık Bakanlığı tarafından hızlıca uygulamaya konulmasının ülke menfaatleri ve hayatiyeti açısından önemli olduğunu düşündüğümüz önerilerimiz özetle şu şekilde;
► Kalite Tescil Sistemi zorunluluğu olarak tüm SBYS/HBYS üreticilerinin Pardus geliştiricisi Tübitak ile işbirliği protokolü imzalaması istenebilir.
► Tübitak ile işbirliği protokolünün yanında mevcut kayıtlı tüm sağlık bilişimi yazılımlarını 1 yıl içerisinde Pardus uyumlu hale getireceğini yazılı olarak taahhüt eden geliştirici firmalara Kalite Tescil Sisteminde Aktif Liste Hakkı tanınabilir. Şu anda bu liste için yurtdışından alınan Spice Kalite Belgesi zorunluluğu bulunmaktadır. Bu Kalite Belgelerine akıtılan paralarımızı ayrı bir yazıda ele almak gerekir. Tıpkı ithal yazılımlar gibi milyarlarca liramız kendi devlet politikalarımız yüzünden yurtdışına akıtılmaktadır.
► KTS denetimleri Pardus uyumlu yazılımlar için yeniden düzenlenmeli, kriteleri güncellenmelidir. Tübitak ile işbirliği protokolü yapıp Pardus uyumlu yazılım geliştiren firmalardan Spice belgesi zorunluluğu istenmemeli, muaf tutulmalıdır.
► Sağlık bakanlığı hizmet kalite standartlarının bilgi yönetim sistemleri ile ilgili bölümlerinde Pardus uyumluluğu ve kullanımı ile ilgili maddeler eklenmelidir.
► Pardus uyumlu yazılım geliştiren SBYS/HBYS üretici firmaları için bu projelerde çalışan personelleri için prim ve vergi teşvikleri uygulanmalıdır, bu konuda Sağlık Bakanlığı, Çalışma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı arasında protokol yapılarak Pardus uyumlu yazılım üreterek ekonomiye katkıda bulunan firmalara destekler düzenlenmelidir.
► Tübitak tarafından yetkilendirilmiş Pardus; kurulum , destek ve danışmanlık hizmeti veren firmalar acilen desteklenmeli ülke çapında servis verebilecek eğitim ve destek ile donatılması için çalışmalar başlatılmalıdır.
► Kamu kurum ve kuruluşlarının ihale şartnamelerinde Pardus uyumlu yazılım zorunluluğu konusunda pozitif ayrımcılık uygulanacak şekilde mevzuat düzenlemelerine gidilmelidir.
Velhasıl kendi işlerimiz için kendi dağıtımımızı, işletim sistemimizi kullanalım, kendi özgür yazılım ekosistemimizi geliştirelim, yazılım ithalatı sorununa “yapısal” çözümler geliştirelim, lisans denetimleriyle karmaşık lisans modelleriyle kaybedecek vakit ve nakdimizi, kaynaklarımızı kendi evlatlarımız için harcayalım.
Pardus ile başlayalım, madem ki milli ekonomik seferberlikteyiz ilk önce korku ve endişelerimizi bir kenara bırakıp devlet kurumlarımızda yabancı aklına para ödemeyi bir kenara bırakalım. Kendi aklımız bize de onlara da yeter.
Saygılarımla.
Arif Nihat Üner
info@saglikaktuel.com
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com
YASAL UYARI: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Sağlık Aktüel’e (www.saglikaktuel.com) aittir. İzin alınmadan aktif bağlantı kurulsa bile içerik kullanılamaz. Yapılan alıntılar için 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca yasal işlem uygulanacaktır.